Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Porażenie

informacje ogólne

Definicja

  • Porażenie lub paraliż: całkowity paraliż
  • Niedowład: porażenie niecałkowite
  • Hemi-: jedna połowa ciała (lewa lub prawa)
  • Mono: jedna kończyna
  • Para- lub di-: obie kończyny górne lub dolne
  • Tetra-: ręce i nogi

Czynności diagnostyczne

  • Choroba lub uszkodzenie mięśnia albo jego unerwienia obwodowego lub centralnego
  • Może mieć również charakter czynnościowy: bez oznak uszkodzeń organicznych; wymagana dokładna psychodiagnostyka.

Przyczyna konsultacji

  • Pacjent obawia się poważnej choroby.

Niebezpieczny przebieg choroby, którego można uniknąć/ sygnały alarmowe (red flags)

  • W przypadku ostrych porażeń spowodowanych mechanicznym uciskiem nerwu, np. rdzenia kręgowego, wskazane może być natychmiastowe leczenie chirurgiczne.

ICD-10

  • Mózgowe porażenie dziecięce i inne zespoły porażenne (G80–G83)
    • G80. Mózgowe porażenie dziecięce
      • G80.0 Spastyczne czterokończynowe mózgowe porażenie dziecięce
      • G80.1 Spastyczne dwukończynowe mózgowe porażenie dziecięce
      • G80.9 Mózgowe porażenie dziecięce, nieokreślone
    • G81 Porażenie połowicze
      • G81.0 Wiotkie porażenie połowicze
      • G81.1 Spastyczne porażenie połowicze
      • G81.9 Porażenie połowicze, nieokreślone
    • G82 Porażenie kończyn dolnych i czterokończynowe
      • G82.2 Porażenie kończyn dolnych, nieokreślone
      • G82.5 Porażenie czterokończynowe, nieokreślone
    • G83 Inne zespoły porażenne
      • G83.0 Porażenie obustronne kończyn górnych
      • G83.3 Porażenie jednej kończyny, nieokreślone
      •  
      •  
      •  
      • G83.9 Zespół porażenny, nieokreślony
  • Zaburzenia obejmujące nerwy, korzenie nerwów rdzeniowych i sploty nerwowe (G50–G59)
  • Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną (F40–F48)
    • F44 Zaburzenia dysocjacyjne [konwersyjne]
      • F44.4 Dysocjacyjne zaburzenia ruchu

Różnicowanie

Główny podział

Porażenia, obwodowe

  • Zajęty jest jeden lub więcej nerwów obwodowych.
  • Osłabione lub zniesione odruchy mięśni na rozciąganie
  • Obniżone napięcie mięśniowe, porażenie wiotkie
  • atrofia mięśni
  • Polineuropatia często w pierwszej kolejności dotyka dłuższych nerwów: objawy przeważnie pojawiają się najpierw w stopach.

Porażenia, ośrodkowe

  • Uszkodzenie rdzenia kręgowego lub mózgu
  • Najczęściej hiperrefleksja, ew. odruchy patologiczne (np. objaw Babińskiego)
  • Wzmożone napięcie mięśniowe, spastyczność
  • Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego zwykle dotyczą obu stron ciała.
    • Uszkodzenie poprzeczne rdzenia kręgowego w zależności od wysokości: niedowład poprzeczny lub czterokończynowy
  • Choroby i uszkodzenia mózgu mogą wywoływać objawy jedno- lub obustronne.

choroby

miastenia rzekomoporaźna 

  • Niedowłady obwodowe spowodowane zaburzeniem przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
  • Najczęstsza postać autoimmunologicznej choroby Erba-Goldflama (miastenia rzekomoporaźna, MG) jest spowodowana przez autoprzeciwciała przeciwko nikotynowemu receptorowi acetylocholiny (AChR) w synapsie nerwowo-mięśniowej.
  • Roczna zapadalność 0,25–2,0/100 000, chorobowość 15–180/100 000
  • 10% dzieci <16 lat; występowanie uwarunkowane rodzinnie>
  • W 10–15% przypadków miastenia paraneoplastyczna w przebiegu grasiczaka
  • Różne stopnie nasilenia od miastenii ocznej do ciężkiej miastenii uogólnionej, wymagającej intubacji
  • Nasilenie objawów pod wpływem długotrwałej aktywności mięśni, odzyskiwanie siły mięśni w spoczynku Objawy często są najsilniejsze wieczorem.
  • Typowy początek objawów
    • zwisające powieki
    • podwójne widzenie
    • głos nosowy
    • niewyraźna mowa
    • zaburzenie połykania
    • spadek siły potrzebnej do wystarczającego trzymania głowy lub poruszania nią

Zespół Guillaina-Barrégo (GBS)

  • Choroba poinfekcyjna o podłożu immunologicznym, która atakuje nerwy obwodowe lub korzenie rdzeniowe.
  • kryteriami
    • postępujące osłabienie więcej niż jednej kończyny w ciągu maksymalnie 4 tygodni
    • zniesienie przynajmniej odruchów mięśniowych w odcinkach dystalnych
    • wykluczenie innych przyczyn z wykorzystaniem odpowiednich środków
  • Typowe
    • względna symetria niedowładu
    • jedynie łagodne objawy czuciowe (brak wyraźnie określonej wysokości zaburzenia czucia)
    • zajęcie nerwów czaszkowych
    • cofanie się objawów po fazie plateau trwającej od 1 do 4 tygodni
    • dysregulacja układu autonomicznego
    • brak gorączki na początku neuropatii
  • W bardzo ciężkich przypadkach pacjent może w ciągu kilku dni ulec całkowitemu paraliżowi i uzależnić się od respiratora.

Zespoły poprzecznego uszkodzenia rdzenia kręgowego

  • Na przykład wskutek złamań kręgów, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego z uciskiem na rdzeń kręgowy, procesów neoplastycznych w obrębie rdzenia lub chorób samego rdzenia, np. SM lub innych zapaleń rdzenia kręgowego
  • Zależnie od wysokości i stopnia uszkodzenia ew. także deficyty czuciowe (dotyk, ból, temperatura, wibracje)
  • Badanie koordynacji i ruchomości kończyn dolnych zwykle wykazuje najpierw spowolnienie, a potem postępujące osłabienie. Wzorzec chodu stopniowo staje się spastyczno-ataktyczny. Odruchy podeszwowe są odwrócone (dodatni objaw Babińskiego).

Miopatia alkoholowa

Radikulopatie 

  • Wypadnięcie krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym lub lędźwiowo-krzyżowym (rwa kulszowa)
  • Ucisk korzeni nerwowych spowodowany wypadnięciem krążka międzykręgowego lub innymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa
  • Promieniujący ból neuropatyczny i deficyty czuciowe w zajętym obszarze unerwienia
  • W przypadku nasilonej radikulopatii niedowład wiotki z osłabionymi odruchami mięśni na rozciąganie
  • Odróżnienie od bólów pseudokorzeniowych: Zobacz artykuły Bóle pleców i Uszkodzenia krążków międzykręgowych z radikulopatią.

Czynnościowe zaburzenia ruchowe1

  • Najczęściej na tle zaburzeń dysocjacyjnych, którym często towarzyszą inne zaburzenia psychiczne.
  • Zazwyczaj całkowita lub częściowa utrata ruchomości jednej lub więcej kończyn
  • Możliwe znaczne podobieństwa do niemal każdej postaci ataksji, apraksji, akinezji, afonii, dyzartrii, dyskinezy, napadów lub porażenia. Jednak deficyty nie odpowiadają dokładnie anatomii układu nerwowego (decydujące znaczenie w diagnostyce różnicowej).
  • Napięcie mięśniowe jest zwykle osłabione, ale odruchy mięśni na rozciąganie są prawidłowe. Na porażenie można wpłynąć, np. poruszając jednocześnie rękami i nogami lub koncentrując się na zadaniach umysłowych.
  • Określenia takie jak „psychogenny” czy „dysocjacyjny” niosą ze sobą ryzyko wywołania u pacjenta poczucia, że jego cierpienie nie jest traktowane poważnie i zamknięcia się na interwencje terapeutyczne. Chorzy zdają się łatwiej akceptować takie koncepcje chorób neurologicznych, jak „zaburzenie przetwarzania informacji”lub „niedostosowanie umiejętności motorycznych”.
  • W ramach neurofizjoterapii pacjent uczy się stopniowo koncentrować uwagę nie na dysfunkcyjnych, lecz na funkcjonalnych wzorcach ruchowych.
  • Dodatkowo potrzebne są zwykle interwencje psychoterapeutyczne, zwłaszcza w przypadku współwystępowania zaburzeń psychicznych.

Polineuropatie obwodowe

  • Zależnie od postaci polineuropatii, wyłącznie lub głównie ruchowe, jednak najczęściej wyłącznie lub głównie czuciowe.
  • Najczęstsze przyczyny to cukrzycaniedobór witaminy B12 lub nadużywanie alkoholu
  • Najczęstszymi genetycznie uwarunkowanymi polineuropatiami są dziedziczne neuropatie ruchowo-czuciowe (hereditary motor sensory neuropathy — HMSN), znane również jako choroba Charcota-Mariego-Tootha (CMT): ogólna chorobowość wszystkich wariantów CMT ok. 1/1.2500).

Stwardnienie zanikowe boczne 

  • Postępujące zwyrodnienie 1. i 2. neuronu ruchowego w jednym lub kilku regionach ciała
  • kryteriami
    • 2. neuron ruchowy (niedowład obwodowy)
      • postępujące osłabienie i atrofia mięśni
      • fascykulacje
    • 1. neuron ruchowy
      • wzmożonymi odruchami (hiperrefleksją)
      • osłabienie siły kończyn
    • potencjalnie zajęcie kory czołowo-skroniowej
      • zaburzenia zachowania i deficyty poznawcze
    • Objawy, które przemawiają przeciw rozpoznaniu ALS, lecz nie wykluczają tej choroby:
      • deficyty czuciowe (w przypadku współtowarzyszących chorób neurologicznych)
      • bóle (oprócz bólów mięśniowych)
      • upośledzenie czynności zwieraczy (wyjątek: niektóre postaci dziedziczne)

Śródrdzeniowe objawy masy

  • Objawy często nasilają się powoli.
  • Ogólnie rzadko, najczęstszą przyczyną są przerzuty.
  • Często objawy porażenia połowiczego
  • Brak zajęcia nerwów czaszkowych
  • Radikulopatia i/lub porażenie poprzeczne

zespoły ucisku nerwu

  • Zobacz artykuł Zespoły ucisku nerwów.
  • Ucisk nerwów występuje w miejscach szczególnie narażonych, gdzie nerwy przebiegają przez wąski kanał lub są odsłonięte.
  • Objawy obejmują ból i parestezje, ewentualnie utratę czucia i/lub niedowłady oraz zanik mięśni w obszarze unerwienia.
  • Takie choroby jak cukrzyca, alkoholizm i anemia złośliwa zwiększają podatność obwodowego układu nerwowego i często są czynnikami zaostrzającymi.

Zespoły ciasnoty nerwów z komponentem ruchowym

Inne obwodowe zespoły uciskowe z zajęciem układu ruchu

  • Uszkodzenie nerwu łokciowego
    • Zwykle spowodowane uciskiem lub działaniem siły na odsłonięty nerw w rowku łokciowym oraz ewentualnie urazem na wysokości nadgarstka.
    • Bóle i parestezje małego palca, niedowład i zanik małych mięśni ręki unerwionych przez nerw łokciowy, ew. ręka szponiasta
  • Porażenie nerwu promieniowego, opadanie nadgarstka
    • Uszkodzenia są zwykle spowodowane uciskiem na środkową tylną część kości ramiennej, ale mogą być również skutkiem złamania kości ramiennej lub zwichnięcia barku.
    • Ten rodzaj urazu często występuje podczas głębokiego snu pod wpływem alkoholu, gdy ramię leży bezwładnie i nieruchomo na krawędzi łóżka lub ktoś leży na ramieniu. Znany również pod nazwą „zespołu sobotniej nocy”.
    • Osłabiona czynność wyprostu nadgarstka i palców.
    • Zaburzenia czucia na grzbietowej stronie kciuka, palca wskazującego i środkowego, a także od strony promieniowej na grzbiecie dłoni i ewentualnie od strony promieniowej na grzbietowej stronie ramienia.
  • Uszkodzenie nerwu piersiowego długiego
    • Nerw może zostać uszkodzony na przykład w wyniku ucisku ramienia, np. przez noszenie ciężkich toreb.
    • Prowadzi do paraliżu mięśnia zębatego przedniego, czego konsekwencją jest łopatka skrzydlata, może również powodować problemy przy podnoszeniu ramienia nad głowę, nie powoduje deficytów czuciowych.
  • Uszkodzenie nerwu strzałkowego
    • Uszkodzenie jest zwykle spowodowane uciskiem nerwu strzałkowego głębokiego w miejscu, gdzie biegnie on pod powierzchnią w obrębie części bliższej kości strzałkowej.
    • Może być spowodowany bezpośrednim urazem lub ciasnymi cholewkami butów lub wiązaniami poniżej kolana, lub np. po długim siedzeniu w pozycji kucznej. W ramach leczenia może dojść do uszkodzenia podczas układania w znieczuleniu ogólnym lub przez gips uciskający miejscowo nerw przez kilka godzin.
    • Chód koguci spowodowany porażeniem mięśni strzałkowych głębokich (upośledzone unoszenie stopy) i zaburzenia czucia w części dalszej grzbietu stopy.
    • Mogą Jeśli uszkodzony został nerw strzałkowy wspólny, utrata czucia na całym grzbiecie stopy i w części dalszej piszczeli. Wtedy również chód bociani z deficytem unoszenia stopy i zaburzeniem pronacji.

Ogólne osłabienie fizyczne

Wywiad lekarski

Początek

  • Czy porażenie rozwijało się powoli, czy ostro?
  • Czy przed lub w trakcie wystąpiły inne objawy, np. bóle lub zaburzenia czucia?

umiejscowienia

  • Jak bardzo rozprzestrzeniło się porażenie?

bólów

  • uraz?
    • Pleców?
    • Nerwów obwodowych?

Inne choroby

  • Choroba złośliwa, która może dawać przerzuty?

Skutki

  • Jak rozległe jest porażenie?
  • Jaki wpływ ma porażenie na sprawność funkcjonalną?

Badanie fizykalne

informacje ogólne

  • Czy występują oznaki choroby podstawowej?

Badanie mięśni

  • Czy występują oznaki zaniku? Porównanie z drugą stroną.
  • Czy rozprzestrzenianie się odpowiada granicom anatomicznym?
    • Czy jest to niedowład organiczny, czy czynnościowy?
    • Czy jest to niedowład ośrodkowy, czy obwodowy?
  • Fascykulacje? Mogą wskazywać na SLA, ale często są idiopatyczne i bez znaczenia patologicznego.

Badanie siły mięśni i odruchów

  • Systemowe badanie siły mięśniowej
    • 5: prawidłowa siła mięśniowa
    • 4: ruch wbrew sile ciążenia i zmiennemu oporowi
    • 3: ruch wbrew sile ciążenia
    • 2: ruch po wyłączeniu siły ciążenia (np. w pozycji leżącej z odciążeniem)
    • 1: widoczne skurcze mięśni bez ruchomości
    • 0: brak skurczów mięśni
  • Odruchy ścięgniste — asymetria? Hipo- czy hiperrefleksja?
    • 0: brak odruchu
    • +: słaby odruch
    • ++: prawidłowy odruch
    • +++: odruch żywy
    • +++(+): stan subkloniczny
    • ++++: klonus
  • Bóle wyjaśniające osłabienie?
  • Męczliwość mięśni podczas powtarzających się ruchów może wskazywać na miastenię rzekomoporaźną.

Badanie czucia

  • Porównanie z drugą stroną.
  • Czucie powierzchowne: dotyk, ból, temperatura, wibracje
  • Czucie głębokie: odczucie ruchu, odczucie pozycji

Badanie uzupełniające

w ramach podstawowej opieki zdrowotnej

  • W zależności od rozpoznania podstawowej przyczyny porażenia należy przeprowadzić badania uzupełniające.

Diagnostyka u specjalisty

  • W przypadku porażeń typu obwodowego zasadny może być elektromiogram (EMG).
  • Elektroneurografia (ENG)
  • Diagnostyka obrazowa — w szczególności TK lub RM

Postępowanie i zalecenia

Wskazania do hospitalizacji

  • Ostre i ciężkie porażenia wymagają zwykle natychmiastowej hospitalizacji. W razie podejrzenia udaru, TIA, ucisku rdzenia kręgowego i ucisku nerwu zawsze należy przeprowadzić ocenę pacjenta pod kątem stanów ostrych z możliwością przebadania na oddziale.

Zalecenia

  • Umiarkowana aktywność fizyczna
    • Aktywność fizyczna zwykle pozytywnie wpływa na większość niedowładów.
    • W przypadku niedowładów ośrodkowych często wskazana jest terapia ruchowa o jedynie umiarkowanej intensywności. Nadmierna aktywność fizyczna może upośledzać czynności ruchowe.
    • Nadmiernej aktywności fizycznej należy unikać także w przypadku miastenii rzekomoporaźnej.

Patienteninformationen

Patienteninformationen in Deximed

Quellen

Literatur

  1. Schmidt T, Ebersbach G, Oelsner H et al. Evaluation of Individualized Multi-Disciplinary Inpatient Treatment for Functional Movement Disorders. Mov Disord Clin Pract 2021; 8: 911-8. PMID: 34401405 PubMed

Autor*innen

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
F44; F444; G80; G800; G801; G809; G81; G810; G811; G819; G82; G822; G825; G83; G830; G833; G839 Zespół
Niedowład Niedowład poprzeczny Niedowład czterokończynowy Paraliż Porażenie Paraplegia Porażenie czterokończynowe Zespół paraplegii Radikulopatia Obwodowe zespoły ucisku nerwu Miastenia rzekomoporaźna SLA Stwardnienie zanikowe boczne Zespół Guillaina-Barrégo GBS Zespół cieśni nadgarstka
Porażenie
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Porażenie lub paraliż: całkowity paraliż Niedowład: porażenie niecałkowite Hemi-: jedna połowa ciała (lewa lub prawa) Mono: jedna kończyna
Neurologia
Niedowład
/link/7f2d81bae8114eb282e83ac5586a3820.aspx
/link/7f2d81bae8114eb282e83ac5586a3820.aspx
niedowlad
SiteProfessional
Niedowład
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl