Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Rak nerki

Streszczenie

  • Definicja: Rak występujący w tkankach nerek (Renal Cell Carcinoma — RCC) jest prawie zawsze gruczolakorakiem. Etiologia nie jest znana.
  • Epidemiologia: zapadalność wynosi ok. 10/100 000, w tym dwa razy częściej u mężczyzn niż kobiet. Średni wiek zachorowania w 2016 roku wynosił 68 lat w przypadku kobiet i 72 lata w przypadku mężczyzn.
  • Objawy: Choroba przebiega bezobjawowo i często jest wykrywana przypadkowo w wyniku badania w kierunku innych chorób.
  • Wyniki: Badanie przedmiotowe zwykle wykazuje prawidłowe wyniki; triada bólu w boku, krwiomoczu i obecności masy występuje tylko u 10‒15% pacjentów.
  • Diagnostyka: Badanie ultrasonograficzne i/lub angio-TK to obrazowe badania dodatkowe z wyboru.
  • Leczenie: Operacja jest jedyną metodą leczenia, ale rak nerki jest często tak zaawansowany, że leczenie chirurgiczne nie zapewnia już wyleczenia. Terapia układowa substancjami ukierunkowanymi molekularnie może przedłużyć życie.

Informacje ogólne

Definicja

  • Rak nerki (RCC) stanowi ok. 80–90% wszystkich guzów nerek1.
  • Ponad 95% przypadków ma postać gruczolakoraka.
  • W około połowie przypadków guz jest wykrywany przypadkowo podczas badania radiologicznego1.
  • W momencie rozpoznania ok. 25% chorych ma przerzuty. U 1/3 pacjentów, którzy przeszli wycięcie zlokalizowanej choroby, dochodzi do nawrotu.
  • Guz Wilmsa, mięsaki i inne rzadkie postacie nie są tutaj omawiane.

Stadia wg UICC2

  • Klasyfikacja TNM do określania stopnia zaawansowania raka nerki jest stosowana zarówno w kontekście klinicznym, jak i badawczym. System TNM był kilkakrotnie zmieniany. Poniższe informacje oparte są na wersji z 2010 r. (klasyfikacja według UICC).
  • Stadium T I
    • guz ≤7 cm w największym wymiarze w obrębie torebki nerkowej
    • podgrupa A: guz <4 cm w obrębie torebki nerkowej>
    • podgrupa B: guz >4 cm w obrębie torebki nerkowej
  • Stadium T II
    • guz >7 cm w największym wymiarze w obrębie torebki nerkowej
    • podgrupa A: guz 7–10 cm w obrębie torebki nerkowej
    • podgrupa B: guz >10 cm w obrębie torebki nerkowej
  • Stadium T III
    • wzrost z przebiciem torebki nerkowej lub makroskopowe nasączanie iniekcyjne dużych żył (gałęzie żył z mięśniami)
    • podgrupa A: nasączanie iniekcyjne nadnerczy lub okołonerkowej torebki tłuszczowej (w tym. tłuszcz wnękowy), ale nie powięzi Geroty
    • podgrupa B: nasączanie iniekcyjne żył nerkowych lub żyły głównej poniżej przepony
    • podgrupa C: nasączanie iniekcyjne żyły głównej powyżej przepony
  • Stadium T IV
    • rozprzestrzenienie guza przez powięź Geroty
  • N0: brak dowodów na zajęcie sąsiednich węzłów chłonnych
  • N1: przerzuty w sąsiednim węźle chłonnym
  • N2: przerzuty w kilku sąsiednich węzłach chłonnych
  • M0: brak dowodów na obecność przerzutów odległych
  • M1: przerzuty odległe

Częstość występowania

  • Zapadalność 
    • Liczba nowych przypadków w 2016 roku wyniosła około 14 640.
    • zapadalność standaryzowana wiekiem
      • kobiety 7,5/100 000
      • mężczyźni 15,7/100 000
  • Płeć i wiek
    • Stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet wynosi 2–3:1.
    • Mediana wieku zachorowania wynosi 50–70 lat, a 30% osób dotkniętych tą chorobą ma mniej niż 60 lat3.
    • Choroba rzadko rozpoczyna się przed 40. rokiem życia.
    • średni wiek zachorowania
      • mężczyźni 68
      • kobiety 72
  • W momencie rozpoznania ok. 25% chorych ma przerzuty odległe, głównie w płucach, szkielecie lub węzłach chłonnych, rzadziej w mózgu, wątrobie, kanale kręgowym, jelitach lub jądrach4.
  • Kilka ostatnich badań wskazuje na niewielki wzrost zapadalności raka nerki. Zakłada się, że roczny wzrost na całym świecie i w Europie wynosi ok. 2%.5
    • Po skorygowaniu względem wieku, zapadalność powoli spada. Wzrost liczby przypadków wynika ze zmian demograficznych.
  • Rosnące wykorzystanie nowoczesnych metod badań obrazowych doprowadziło do tego, że coraz więcej nowotworów nerki jest wykrywanych przypadkowo. Guzy te są zwykle mniejsze i niższego stopnia6.

Etiologia i patogeneza

  • Nieznana
  • Rak nerki rozwija się w nabłonku nerkowym, zwykle w kanalikach proksymalnych. Guzy są silnie unaczynione, prawdopodobnie z powodu zwiększonej produkcji czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego.
  • Typ komórek i wzorzec histologiczny nie mają znaczenia dla wyboru metody leczenia.

Typy guzów

  • W 80‒90% guzów nerki jest to jasnokomórkowy rak nerki.
    • Za 60% przypadków raka nerki są prawdopodobnie odpowiedzialne uszkodzenia w genie VHL7.
    • Mogą one być częścią choroby von Hippla.
  • Rak brodawkowaty nerki
    • Wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosi 90%, a rak występuje 5 razy częściej u mężczyzn8.
    • Istnieją jego dwa podtypy9.
    • Ten typ nowotworu występuje w wielu zespołach rodzinnych jako autosomalne dominujące zaburzenie dziedziczne10.
  • Onkocytoma lub barwnikooporny rak nerki
    • Onkocytoma jest łagodniejszym wariantem i występuje w 4% wszystkich nefrektomii wykonywanych z powodu podejrzenia raka nerki.
    • Wariant barwnikooporny raka nerki stanowi 4% wszystkich raków nerki i może mieć łagodny przebieg, jeśli interwencja chirurgiczna zostanie przeprowadzona we wczesnym stadium.
  • Rak nerki pochodzący z kanalika zbiorczego nerki
    • Stanowi on mniej niż 1% wszystkich raków nerki i jest zazwyczaj guzem agresywnym.
  • Należy odróżnić raka nerki od raka miedniczki nerkowej.
    • Rak miedniczki nerkowej rozwija się w nabłonku dróg moczowych, a nie w komórkach nerki.
    • Pod względem biologicznym rak miedniczki nerkowej jest porównywalny z rakiem pęcherza moczowego.

Czynniki predysponujące

ICD-10

  • C64 Nowotwór złośliwy nerki z wyjątkiem miedniczki nerkowej

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

rozpoznaniach różnicowych

  • Lite zmiany w nerce są uważane za nowotwór nerki, dopóki nie zostanie udowodnione inaczej.

wywiadu lekarskiego

  • Częste przypadkowe odkrycia podczas badania moczu lub badania ultrasonograficznego jamy brzusznej
  • Choroba przez długi czas przebiega bezobjawowo, objawy są nieswoiste i mogą objawiać się jako nietypowe zespoły.

Badanie fizykalne

  • Badanie przedmiotowe zwykle jest w normie.
  • Guz rzadko można wyczuć palpacyjnie.
  • Triada bólu w boku, krwiomoczu i obecności masy występuje tylko w 10‒15% przypadków.
  • ogólny stan fizyczny?
  • Ograniczenia czynnościowe?

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka u specjalisty

  • USG
    • Uwidacznia proces ekspansji guza litego.
  • Angio-TK (lub RM)
    • Najlepiej nadają się do badań diagnostycznych.
    • Zapewniają najlepszą wizualizację guza i informacje dotyczące jego stopnia zaawansowania: regionalne węzły chłonne, nasączanie iniekcyjne żyły nerkowej, przerzuty do wątroby.
  • Scyntygrafia układu kostnego i RTG/TK klatki piersiowej
    • Te badania są wykonywane w celu poszukiwania przerzutów.
  • Do badania guzów nerek rzadko stosuje się biopsję igłową.
    • Metoda ta jest szczególnie przydatna, jeśli celem jest uniknięcie zabiegu chirurgicznego (np. w przypadku podejrzenia onkocytomy) oraz jeśli pacjent ma tylko jedną funkcjonującą nerkę.

Wskazania do skierowania

  • Skierowanie do urologa
    • Obrazowanie nerki wykazuje masę.
    • krwiomocz (patrz poniżej)

 Podejrzenie raka nerki

  • Klinicznie podejrzewa się raka nerki przy następujących objawach, występujących pojedynczo lub łącznie:

Grupy ryzyka

  • palenie tytoniu
  • Narażenie na organiczne rozpuszczalniki
  • 2% osób dotkniętych tą chorobą ma skłonności dziedziczne.

leczenie

  • Sekcję opracowano na podstawie tych źródeł literaturowych5,12.

Cele terapii

  • wyleczenie
  • Leczenie paliatywne

Ogólne informacje o leczeniu

  • Jedyną metodą leczenia raka nerki jest operacja.
  • Podstawową metodą leczenia miejscowego raka nerki jest nefrektomia, która może być skuteczna w 90% przypadków1.
  • Wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosi 76% u mężczyzn i 77% u kobiet.

Leczenie choroby miejscowej

Radykalna nefrektomia

  • Jedyną metodą leczenia raka nerki jest operacja.
  • Miejscowo odgraniczone guzy T1/2 coraz częściej mogą być operowane z zachowaniem nerki. Standardowym leczeniem jest otwarte częściowe wycięcie nerki. Coraz częściej są stosowane minimalnie inwazyjne techniki chirurgiczne.
  • Jeśli leczenie oszczędzające nerki nie jest możliwe, należy wykonać minimalnie inwazyjną nefrektomię13.
  • W przypadku tradycyjnej nefrektomii radykalnej usuwana jest cała nerka, w tym powięź Geroty, nadnercze i regionalne węzły chłonne14.
  • W piśmiennictwie nie ma dowodów na większą skuteczność którejkolwiek z metod. Otwarta operacja przezbrzuszna, otwarta operacja zaotrzewnowa i techniki laparoskopowe wydają się prowadzić do porównywalnie dobrych wyników pod względem przeżywalności15.
  • Rutynowa adrenalektomia nie jest konieczna, chyba że guzy znajdują się w górnym biegunie nerki lub są duże.
  • Wycięcie węzłów chłonnych powinno być wykonywane przy tkance okołowęzłowej. Rozszerzona limfadenektomia nie jest konieczna, jeśli nie ma klinicznego lub radiologicznego podejrzenia przerzutów do węzłów chłonnych16.
  • Wskaźniki przeżywalności zależne od stadium guza
    • We włoskim badaniu objęto 702 osoby leczone z powodu raka nerki w latach 1976‒2000. Około 2/3 z nich przeszło radykalną nefrektomię. Wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosił 97,4% w stadium pT1a, 92,5% w T1b i 89,3% w pT217.
    • Więcej informacji na temat rokowania przeżycia w przypadku raka nerki można znaleźć w sekcji Rokowanie.
  • Skrzepliny nowotworowe występują w 4–10% przypadków. W 90% przypadków najwyższy poziom skrzepliny znajduje się poniżej przepony. W 50% przypadków z potwierdzoną skrzepliną nowotworową występują przerzuty do węzłów chłonnych i/lub przerzuty odległe.
  • Pacjenci ze skrzepliną nowotworową poddawani są radykalnej nefrektomii w skojarzeniu z kilkoma specjalnymi procedurami (chirurgia naczyniowa/operacja wątroby).
  • Guzy T4: nasączanie iniekcyjne sąsiednich narządów: rokowanie jest niekorzystne, a interwencja chirurgiczna powinna być oceniana indywidualnie.

Powikłania przy nefrektomii

  • Powikłania pooperacyjne opisywane są w 15‒30% przypadków po radykalnej nefrektomii18.
  • Po częściowej nefrektomii ogólny odsetek powikłań wynosi 20‒25%19.
  • Ponowne operacje występują w 0–3% przypadków.
  • Najczęstszymi powikłaniami śródoperacyjnymi są urazy śledziony i krwotoki.
    • Krwawienie zwykle pochodzi z żyły nadnerczowej, patologicznych naczyń obocznych guza lub z żył lędźwiowych.
    • Poważne krwawienie, w tym krwawienie wymagające transfuzji, zgłaszane jest w 1‒2% przypadków radykalnej nefrektomii19.
    • Wskaźniki transfuzji w przypadku częściowej nefrektomii korelują ujemnie z doświadczeniem chirurgów. W zależności od badania, transfuzje wykonywano nawet w 50% przypadków19.
  • Najczęstsze niechirurgiczne powikłania pooperacyjne to porażenie jelit, zakażenie rany i zapalenie płuc
  • Według islandzkiego badania opublikowanego w 2003 roku, śmiertelność okołooperacyjna wynosiła 2‒3% i nie uległa zmianie w ciągu 30-dniowego okresu obserwacji20.
  • Zgodnie z amerykańskim badaniem opublikowanym w 2003 roku, częstość występowania powikłań w przypadku operacji guzów T3b-c wynosi 20‒30%, a 30-dniowa śmiertelność 2‒8%21.

Procedury niszczące guza

  • Krioablacja, ablacja prądem o częstotliwości radiowej i wysokoskoncentrowane ultradźwięki (HIFU) powinny być stosowane wyłącznie w badaniach prospektywnych.

Terapia adjuwantowa

  • Badania nad szczepionkami adjuwantowymi, np. z napromieniowanymi komórkami nowotworowymi, nie były w stanie wykazać żadnych korzyści terapeutycznych22.
  • Terapia adjuwantowa cytokinami nie zwiększa wskaźnika przeżycia.

Leczenie choroby z przerzutami

  • W momencie rozpoznania nawet 30% chorych ma przerzuty.
  • Mediana przeżycia swoista dla nowotworu wynosi wówczas 7 miesięcy, a 5-letnie przeżycie wynosi 0–20%23.
  • 80% przerzutów jest wieloogniskowych. Zwykle narządem przerzutowym jest płuco i wraz z układem kostnym to najczęstsze umiejscowienie pojedynczych przerzutów.
  • Wcześniej stosowane leki immunoterapeutyczne interferon i interleukina wydłużały przeżycie o medianę ok. 1 i 1,5 roku.
  • Wprowadzenie inhibitorów VGEF i inhibitorów mTOR (patrz poniżej) doprowadziło do znacznego wydłużenia mediany czasu przeżycia.

Operacja w przypadku pierwotnej choroby przerzutowej

  • Nefrektomia cytoredukcyjna ma jedynie charakter paliatywny.
  • Nefrektomia cytoredukcyjna przed terapią immunologiczną interferonem znacząco wydłuża przeżycie w porównaniu z samą immunoterapią.
  • Nie jest jasne, czy dotyczy to również substancji celowanych stosowanych obecnie w ramach standardowej terapii.
  • Nefrektomia cytoredukcyjna jest opcją tylko wtedy, gdy ogólny stan fizyczny pacjenta jest dobry.
  • Całkowite chirurgiczne usunięcie przerzutów przyczynia się do korzystniejszego rokowania24.
    • To, czy miejscowe leczenie przerzutów jest opcją, zależy od liczby przerzutów i zajętych narządów, a także od czasu wystąpienia przerzutów.

Radioterapia w przypadku choroby z przerzutami

  • Może zapewnić znaczną ulgę w bólu w przypadku przerzutów do tkanek miękkich, układu kostnego lub mózgu.

Farmakoterapia w stadiach zaawansowanych lub z przerzutami

  • Leki hamujące angiogenezę 
    • inhibitory kinazy tyrozynowej (TKI) receptora VEGF, +np.:
      • aksytynib
      • sunitynib
      • pazopanib
      • kabozantynib
      • lenwatynib
      • tywozanib
    • przeciwciała blokujące VEGF, +np.:
      • bewacyzumab
    • inhibitory mTOR, +np.:
      • temsyrolimus
      • ewerolimus
    • Inhibitory angiogenezy opóźniają progresję/wydłużają życie u pacjentów z dobrym lub średnim rokowaniem.
    • opracowanie terapii sekwencyjnych lub skojarzonych z inhibitorami mTOR i VGEF
    • Przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć wykonanie nefrektomii cytoredukcyjnej.
  • Terapia immunologiczna
    • cytokiny
      • Interferon alfa i interleukina-2 wykazały ogólny odsetek odpowiedzi na poziomie 8‒26% z całkowitą remisją w 27% przypadków.
      • Długoterminowy wskaźnik odpowiedzi jest niski, a średni czas do progresji wynosi 10 miesięcy.
      • Nie ma dowodów na to, że schemat skojarzony interferonu alfa i interleukiny-2 skutkuje wyższym odsetkiem odpowiedzi.
      • Wielu pacjentów nie toleruje leczenia z powodu reakcji niepożądanych.
      • Reakcje niepożądane występują częściej w przypadku interleukiny-2.
      • Przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć wykonanie nefrektomii cytoredukcyjnej.
      • Od czasu wprowadzenia inhibitorów angiogenezy i inhibitorów immunologicznych punktów kontrolnych, terapia cytokinami straciła na znaczeniu i powinna być prowadzona w wyspecjalizowanych ośrodkach.
      • W przypadku jasnokomórkowego raka nerki z przerzutami nie należy stosować terapii cytokinowej opartej wyłącznie na podskórnym IL-2 i/lub IFN-a (IIa/A).
    • inhibitory immunologicznych punktów kontrolnych
      • Uwalniają limfocyty T do ataku komórki nowotworowej.
      • Przeciwciało monoklonalne niwolumab, które jest skierowane przeciwko receptorowi PD-1, okazało się skuteczniejsze pod względem całkowitego przeżycia i jest lepiej tolerowane w terapii drugiego rzutu w porównaniu z ewerolimusem25.
      • W badaniu z randomizacją i grupą kontrolną skojarzenie niwolumabu i ipilimumabu w leczeniu pierwszego rzutu poprawiło przeżycie całkowite w porównaniu z sunitynibem26.
      • inne substancje o udowodnionej skuteczności: pembrolizumab, awelumab
      • Więcej informacji na temat wskazania można znaleźć w poniższej ramce z wytycznymi.
  • chemioterapii
    • Rak nerki zwykle nie reaguje na konwencjonalne leki cytostatyczne.
    • Chemoterapia paliatywna nie powinna być stosowana w przypadku raka jasnokomórkowego nerki z przerzutami (Ia/A).
    • Leczenie hormonalne nie przynosi żadnych efektów.

Dalsze leczenie

  • Nowe metody w fazie testów
    • inne zabiegi celowane molekularnie
    • Przeszczep komórek macierzystych wykazał sprzeczne wyniki.
    • szczepionki przeciwnowotworowe
    • leczenie antygenem

Leczenie paliatywne

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Początkowo tylko przebieg bezobjawowy, często przez dłuższy czas
  • W momencie rozpoznania ok. 25% pacjentów ma przerzuty odległe, głównie w płucach lub układzie kostnym.
  • Przerzuty odległe mogą wystąpić po ponad 10 latach od nefrektomii wykonanej z powodu choroby miejscowej.
  • Przebieg kliniczny przerzutowego raka nerki jest bardzo zróżnicowany i zwykle nieprzewidywalny w indywidualnych przypadkach.

powikłań

  • Przerzuty (płuca, układ kostny) — uwaga: złamania patologiczne!)

Rokowanie

Wskaźnik przeżywalności i śmiertelności 

  • Wskaźnik względnego przeżycia 5-letniego u mężczyzn wynosi ok. 76% a u kobiet 77%.
  • Bezwzględny wskaźnik 5-letniego przeżycia według stadium choroby
    • mężczyzn
      • łącznie 61,3%
      • miejscowo odgraniczony guz 85,5%
      • regionalnie rozprzestrzeniony guz 52,9%
      • przerzuty odległe 8,7%
    • kobiety
      • łącznie 66,9%
      • miejscowo odgraniczony guz 86,9%
      • regionalnie rozprzestrzeniony guz 46,3%
      • przerzuty odległe 12,6%

Czynniki predysponujące do złego rokowania

Dalsze postępowanie

Obserwacja kontrolna w zależności od ryzyka nawrotu choroby

  • Wszyscy pacjenci z niskim ryzykiem nawrotu są początkowo poddawani badaniom przedmiotowym i laboratoryjnym co 3 miesiące przez pierwsze pół roku. Następnie badania wykonywane są co pół roku, a później co roku w ciągu 5 lat od zakończenia terapii. USG jamy brzusznej wykonuje się w odstępach co 3, 6, 12, 18, 36 i 60 miesięcy, TK klatki piersiowej w 12., 24. i 48. miesiącu, a TK jamy brzusznej standardowo w 24. i 48. miesiącu.
  • W przypadku średniego i wysokiego ryzyka nawrotu procedury obrazowania są wykonywane jeszcze częściej i przez okres 9 lat.

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Leczenie łagodzące w zaawansowanym nowotworze

Illustrationen

Sonografie: Nierenzellkarzinom; echoreiche Raumforderung mit echoärmerem Saum und Konturüberschreitung (mit freundlicher Genehmigung von sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg).
Sonografie: Nierenzellkarzinom; echoreiche Raumforderung mit echoärmerem Saum und Konturüberschreitung (mit freundlicher Genehmigung von sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg).

Quellen

Literatur

  1. Pessoa R, Kim S. Renal cell carcinoma. BMJ Best Practice; last reviewed: 12 Dec 2020, last updated 14 Oct 2020 bestpractice.bmj.com
  2. Brierley JD, Gospodarowicz MK, Wittekind C (Hrsg.). TNM Classification of Malignant Tumours, 8th Edition. Hoboken, NJ, USA: Wiley-Blackwell 2016. www.wiley.com
  3. McLaughlin JK, Lipworth L. Epidemiologic aspects of renal cell cancer. Semin Oncol 2000; 27: 115-123. PubMed
  4. van der Poel HG, Roukema JA, Horenblas S, van Geel AN, Debruyne FM. Metastasectomy in renal cell carcinoma: A multicenter retrospective analysis. Eur Urol. 1999;35(3):197-203. doi: 10.1159/000019849. PMID: 10072620. PubMed
  5. European Association of Urology. Guidelines on Renal Cell Carcinoma. Ljungberg B, Albiges L, Bensalah A. et al. EAU; 2017 uroweb.org
  6. Beisland C, Medby PC, Beisland HO. Renal cell carcinoma: gender difference in incidental detection and cancer-specific survival. Scand J Urol Nephrol 2002;36(6):414 PubMed
  7. Kim WY, Kaelin WG. Role of VHL gene mutation in human cancer. J Clin Oncol 2004; 22: 4991-5004. PubMed
  8. Beck SD, Patel MI, Snyder ME, et al. Effect of papillary and chromophobe cell type on disease-free survival after nephrectomy for renal cell carcinoma. Ann Surg Oncol 2004; 11: 71-7. PubMed
  9. Gunawan B, von Heydebreck A, Fritsch T, et al. Cytogenetic and morphologic typing of 58 papillary renal cell carcinomas: evidence for a cytogenetic evolution of type 2 from type 1 tumors. Cancer Res 2003; 63: 6200-5. PubMed
  10. Lubensky IA, Schmidt L, Zhuang Z, et al. Hereditary and sporadic papillary renal carcinomas with c-met mutations share a distinct morphological phenotype. Am J Pathol 1999; 155: 517-26. PubMed
  11. Cumberbatch MG, Rota M, Catto JW, La Vecchia C. The Role of Tobacco Smoke in Bladder and Kidney Carcinogenesis: A Comparison of Exposures and Meta-analysis of Incidence and Mortality Risks. Eur Urol 2016 Sep; 70(3): 458-66. pmid:26149669 PubMed
  12. European Society of Medical Oncology. Renal cell carcinoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up, Stand 2019. www.esmo.org
  13. MacLennan S, Imamura M, Lapitan MC, et al. Systematic review of oncological outcomes following surgical management of localized renal cell carcer. Eur Urol 2012; 61:972-93. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Robson CJ, Churchil BM, Anderson W. Results of radical nephrectomy for renal cell carcinoma. J Urol 1969; 101(3): 297. PubMed
  15. Wille AH, Roigas J, DeGer S et al. Laparoscopic radical nephrectomy: techniques, results and oncological outcome in 125 consecutive cases. Eur Urol 2004 Apr;45(4):483. PubMed
  16. Blute ML, Leibovich BC, Cheville JC et al. A protocol for performing extended lymph node dissection using primary tumor pathological features for patients treated with radical nephrectomy for clear cell renal cell carcinoma. J Urol 2004 Aug;172(2):465. PubMed
  17. Ficarra V, Novara G, Galfano A, et al. Application of TNM, 2002 version, in localized renal cell carcinoma: is it able to predict different cancer-specific survival probability? Urology 2004 Jun;63(6):1050. PubMed
  18. Stephenson AJ, Hakimi AA, Snyder ME et al. Complications of radical and partial nephrectomy in a large contemporary cohort. J Urol 2004 Jan;171:130. PubMed
  19. Kunath F, Schmidt S, Krabbe LM, Miernik A, Dahm P, Cleves A, Walther M, Kroeger N. Partial nephrectomy versus radical nephrectomy for clinical localised renal masses. Cochrane Database Syst Rev. 2017 May 9;5(5):CD012045. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  20. Thoroddsen A, Gudbjartsson T, Jonsson E, et al. Operative mortality after nephrectomy for renal cell carcinoma. Scand J Urol Nephrol 2003 Nov;37:507. PubMed
  21. Bissada NK, Yakout HH, Babanouri Aet al. Long-term experience with management of renal cell carcinoma involving the inferior vena cava. Urology 2003 Jan;61:89. PubMed
  22. Jocham D, Richter A, Hoffmann L et al. Adjuvant autologous renal tumor vaccine and risk of tumor progressionin patents with renal-cell carcinoma after radical nephrectomy:phase III, randomized controlled trial. Lancet 2004 Feb 21; 363:594. PubMed
  23. Leibovich BC, Han KR, Pantuck AJ et al. Scoring algorithm to predict survival after nephrectomy and immunotherapy in patients with metastatic renal cell carcinoma.Cancer 2003 Dec 15; 98:2566. PubMed
  24. Swanson DA. Surgery for metastases of renal cell carcinoma. Scand J Surg 2004; 93:150. PubMed
  25. Motzer RJ, Escudier B, McDermott DF et al. Nivolumab versus Everolimus in Advanced Renal-Cell Carcinoma. N Engl J Med 2015; 373:1803-13. PMID: 1510665 PubMed
  26. Powles T, Albiges L, Staehler M et al. Updated European Association of Urology Guidelines Recommendations for the Treatment of First-line Metastatic Clear Cell Renal Cancer. Eur Urol 2017 Dec 7. pmid:29223605 PubMed
  27. Cheville JC, Lohse CM, Zincke H, Weaver AL, Blute ML. Comparisons of outcome and prognostic features among histologic subtypes of renal cell carcinoma. Am J Surg Pathol 2003; 27: 612-24. PubMed
  28. Peyromaure M, Misrai V, Thiounn N, et al. Chromophobe renal cell carcinoma: analysis of 61 cases. Cancer 2004; 100: 1406-10. PubMed
  29. Motzer RJ. Renal cell carcinoma: a priority malignancy for development and study of novel therapies. J Clin Oncol 2003; 21: 1193-4. PubMed
  30. Escudier B, Eisen T, Stadler WM, et al. Sorafenib in advanced clear-cell renal-cell carcinoma. N Engl J Med 2007; 356: 125-134. PubMed
  31. Childs R, Chernoff A, Contentin N, et al. Regression of metastatic renal-cell carcinoma after nonmyeloablative allogeneic peripheral-blood stem-cell transplantation. N Engl J Med 2000; 343: 750-8. New England Journal of Medicine
  32. Srinivasan R, Barrett J, Childs R. Allogeneic stem cell transplantation as immunotherapy for nonhematological cancers. Semin Oncol 2004; 31: 47-55. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  33. Motzer RJ, Mazumdar M, Bacik J, Berg W, Amsterdam A, Ferrara J. Survival and prognostic stratification of 670 patients with advanced renal cell carcinoma. J Clin Oncol 1999; 17: 2530-40. PubMed
  34. Motzer RJ, Bacik J, Schwartz LH, et al. Prognostic factors for survival in previously treated patients with metastatic renal cell carcinoma. J Clin Oncol 2004; 22: 454-63. PubMed

Autor*innen

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
  • Dirk Nonhoff, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Köln
C64
rak nerki rak nerki rak nerki rak nerkowokomórkowy rcc rak nerki rak nerkowokomórkowy (RCC)
Rak nerki Jasnokomórkowy rak nerki Onkocytoma
Rak nerki
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Rak występujący w tkankach nerek (Renal Cell Carcinoma — RCC) jest prawie zawsze gruczolakorakiem. Etiologia nie jest znana. Epidemiologia: zapadalność wynosi ok. 10/100 000, w tym dwa razy częściej u mężczyzn niż kobiet. Średni wiek zachorowania w 2016 roku wynosił 68 lat w przypadku kobiet i 72 lata w przypadku mężczyzn.
Nefrologia/Urologia
Rak nerki
/link/48e2a83b898f411098043d6585f3def0.aspx
/link/48e2a83b898f411098043d6585f3def0.aspx
rak-nerki
SiteDisease
Rak nerki
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl