Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Obturacyjny bezdech senny

Streszczenie

  • Definicja: Obturacja dróg oddechowych pojawiająca się w trakcie snu, powodująca przerwy w oddychaniu/hipoksemię. Konsekwencją jest senność w ciągu dnia, zaburzenia poznawcze i choroby układu krążenia.
  • Epidemiologia: Częstość występowania zespołu obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS) w populacji: około 3%, stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet: około 3:1.
  • Objawy: Uczucie zmęczenia bez względu na długość snu, sen z chrapaniem i przerwami w oddychaniu (wywiad osób trzecich!). Senność w ciągu dnia, zaburzenia uwagi i pamięci.
  • Badanie fizykalne: Częsta nadwaga, nadciśnienie tętnicze. Możliwe anatomiczne nieprawidłowości budowy szczęki/gardła. Zwiększone ryzyko epizodów sercowo–naczyniowych oraz chorób układu krążenia.
  • Diagnostyka: Ocena senności w ciągu dnia za pomocą kwestionariusza. Poligrafia lub polisomnografia.
  • Leczenie: Terapią pierwszego wyboru jest wspomaganie wentylacji za pomocą stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (Continuous Positive Airway Pressure – CPAP). Ewentualnie szyna wysuwająca żuchwę, w pojedynczych przypadkach leczenie chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Terminy: obturacyjny bezdech senny (OSA) i zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS) nie zawsze są precyzyjnie rozróżnione w literaturze.1
  • Wyróżnić można:1
    • Obturacyjny bezdech senny (OSA): mechanizm patofizjologiczny
      • Obturacja dróg oddechowych podczas snu.
      • Powtarzające się przerwy w oddychaniu ze spadkiem saturacji.
      • W wyniku powyższych następują przebudzenia.
    • Zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS): obraz kliniczny
      • Obturacyjny bezdech senny (OSA) i w konsekwencji:
        • senność w ciągu dnia
        • zaburzenia poznawcze
        • zwiększona zachorowalność na choroby układu sercowo–naczyniowego.

Klasyfikacja według ICSD–3

  • Obturacyjny bezdech senny należy do zaburzeń oddychania związanych ze snem, które według międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń snu ICSD–3 dzielą się na następujące grupy:
    • obturacyjny bezdech senny
    • centralny bezdech senny
    • hipoksemia związana ze snem
    • hipowentylacja związana ze snem.

Epidemiologia

  • Częstość występowania
    • Częstość występowania OSA/OSAS wzrasta i jest większa niż dotychczas sądzono.2-4
    • Częstość występowania umiarkowanego lub ciężkiego OSA: 21% (mężczyźni 30%, kobiety 13%).5
    • Częstość występowania umiarkowanego lub ciężkiego OSAS: 2,8% (mężczyźni 4,3%, kobiety 1,3%).5
  • Płeć
    • Stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet: około 3:1.5
  • Wiek
    • Wzrost częstości występowania wraz z wiekiem.5

Etiologia i patogeneza

Etiologia

  • Przyczyną OSA mogą być czynniki anatomiczne i nieanatomiczne.6
    • Prawdopodobnie istnieje predyspozycja genetyczna, ponieważ ryzyko wystąpienia OSA u potomstwa osób chorych jest 2–3 razy większe.

Patogeneza

  • Głównym elementem patogenezy jest powtarzające się zapadanie dróg oddechowych w czasie snu skutkujące:6
    • przerywaną hipoksemią
    • fragmentacją snu.
  • Do zapadania się dróg oddechowych przyczynia się kilka mechanizmów, w tym:
    • zwężenie światła gardła w przypadku otyłości
    • wrodzone zmiany strukturalne gardła7
    • związane ze snem zmniejszenie napięcia mięśni i zwężenie światła dróg oddechowych8
    • neuropatia mięśni gardła z upośledzeniem odruchów ochronnych6,9
    • nocne gromadzenie się płynów w górnej połowie ciała (zwłaszcza w przypadku współistnienia niewydolności serca, niewydolności nerek).10
  • W przypadku powtarzających się zaburzeń oddychania występują wahania:
    • saturacji O2
    • ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej
    • ciśnienia krwi
    • częstości akcji serca.
  • Bezdechy i spłycone oddechy są przerywane przebudzeniami
    • następuje wyregulowanie napięcia mięśniowego i tym samym ponowne otwarcie dróg oddechowych
    • sen nie jest płynny, następuje jego fragmentacja.

Zaburzenia/choroby będące powikłaniami OSA

Senność w ciągu dnia
  • U pacjentów może występować senność w ciągu dnia (w różnym stopniu):
    • wyraźna senność w ciągu dnia u prawie połowy pacjentów.
  • Powoduje to ograniczenia w życiu codziennym, zarówno prywatnym, jak i zawodowym, w tym zwiększone ryzyko wypadków komunikacyjnych.11
Choroby układu krążenia/czynniki ryzyka
Kondycja kognitywna i psychiczna
  • W przypadku OSA często jest obserwowane upośledzenie funkcji poznawczych.12-13
  • Szczególnie zaburzone są uwaga i pamięć, natomiast funkcje językowe i psychomotoryczne na ogół pozostają w normie.12
  • Częściej występują zaburzenia nastroju łącznie z zaburzeniami lękowymi i depresją.14

Klasyfikacja stopnia zaawansowania

  • Klasyfikacji OSA i OSAS można dokonać za pomocą:
    • skali AHI (Apnoea–Hypopnoea Index) i
    • skali ESS Score (Epworth Sleepiness Scale – ESS).
Obturacyjny bezdech senny (OSA)5
  • AHI ≥ 5-14: postać łagodna.
  • AHI ≥ 15–29: postać umiarkowana.
  • AHI ≥ 30: postać ciężka.
Zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS)5
  • AHI ≥5–14 + ESS–Score >10 – łagodna postać OSAS.
  • AHI ≥15–29 + ESS–Score >10 – umiarkowana postać OSAS.
  • AHI ≥30 + ESS–Score >10 – ciężka postać OSAS.

Czynniki predysponujące

  • Otyłość.
  • Zwiększony obwód szyi.
  • Chrapanie.
  • Płeć męska.
  • Kobiety po menopauzie.
  • Wiek.
  • Alkohol.
  • Palenie.
  • Predyspozycje rodzinne.
  • Leki obniżające napięcie mięśniowe.

ICD–10

  • G47 Zaburzenia snu.
    • G47.3 Bezdech senny.

Diagnostyka

Definicje

  • AHI (Apnoe–Hypopnoe–Index, wskaźnik bezdechu/spłyconego oddechu): średnia liczba epizodów bezdechu lub spłycenia oddechu na godzinę snu.
  • Bezdech: zmniejszenie przepływu oddechowego o ≥ 90%, czas trwania ≥ 10 sekund.15
  • Spłycenie oddechu: zmniejszenie przepływu oddechowego o ≥ 30%, czas trwania ≥ 10 sekund oraz spadek saturacji o ≥ 3% lub przebudzenie.15
  • RDI (Respiratory Disturbance Index, wskaźnik zaburzeń oddychania): oprócz bezdechów/spłyceń oddechów RDI obejmuje również przebudzenia związane z wysiłkiem oddechowym (Respiratory Effort Related Arousals – RERA), które są rejestrowane polisomnograficznie w laboratorium snu.

Kryteria diagnostyczne

  • Zgodnie z ICSD–3 OSA(S) można rozpoznać w przypadku 1 z 2 następujących sytuacji:
    • AHI (RDI) ≥ 15 (niezależnie od obecnośći objawów klinicznych)
    • AHI (RDI) ≥ 5 plus
      • objawy (senność, niespokojny sen, przebudzenia z dusznością/łapaniem oddechu, partner śpiący z pacjentem zgłasza nawykowe chrapanie i/lub przerwy w oddychaniu) i/lub
      • choroby współistniejące (sercowo–naczyniowe, cukrzyca, zaburzenia poznawcze/afektywne).

Diagnostyka różnicowa

  • Chrapanie.
  • Inne zaburzenia oddychania związane ze snem.

Wywiad 

  • W przypadku podejrzenia OSA pomocne jest zebranie wywiadu nie tylko od samego pacjenta, ale także od współdomowników.
  • Objawy nocne:
    • chrapanie
      • zazwyczaj głośne i nieregularne
    • zaobserwowane przez osoby trzecie lub samodzielnie zauważone przerwy w oddychaniu (aż do przebudzenia z dusznością)
    • trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu
    • suchość w ustach
    • nokturia
    • nocne poty.
  • Objawy w ciągu dnia:
    • senność w ciągu dnia  
      • przemożna potrzeba snu
      • wypadki spowodowane zaśnięciem
    • kondycja kognitywna i psychiczna
    • zmęczenie, obniżona wydajność
    • poranne bóle głowy.
  • Choroby współistniejące:

Kwestionariusze

OSA(S)
  • Proste badanie przesiewowe w kierunku OSA można przeprowadzić za pomocą kwestionariuszy, takich jak zwalidowany kwestionariusz STOP BANG.
    • Wersję anglojęzyczną w wersji do wypełnienia można znaleźć tutaj.
  • Jeżeli na 5 lub więcej pytań udzielono odpowiedzi twierdzącej, istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia umiarkowanej lub ciężkiej postaci OSA; jeżeli na mniej niż 3 pytania udzielono odpowiedzi twierdzącej, prawdopodobieństwo wystąpienia OSA jest niskie.16
Senność w ciągu dnia
  • Główny objaw kliniczny obturacyjnego bezdechu sennego (nawet jeśli są chorzy, którzy nie odczuwają senności w ciągu dnia).
  • Senność w ciągu dnia najczęściej klasyfikuje się za pomocą skali senności Epworth (ESS).
  • W odniesieniu do 8 codziennych sytuacji zainteresowane osoby wskazują, jak bardzo prawdopodobne jest, że zasną (0 = niemożliwe, 1 = prawie niemożliwe, 2 = całkiem możliwe, 3 = prawdopodobne).
  • Przy wartości powyżej 10 punktów występuje wzmożona senność w ciągu dnia i wskazana jest dalsza diagnostyka.

Badanie fizykalne

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

EKG

  • Przy podejrzeniu współwystępowania chorób serca.

Badania laboratoryjne

Poligrafia

  • Za pomocą poligrafii 6–kanałowej można w warunkach ambulatoryjnych zarejestrować następujące parametry:
    • przepływ powietrza przez nos
    • ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha
    • chrapanie
    • saturacja
    • pozycja ciała
    • EKG.

Diagnostyka specjalistyczna

Polisomnografia

  • Polisomnografia to złoty standard w diagnostyce OSAS.
  • Przeprowadzana jest w warunkach monitorowania w laboratorium snu przez specjalnie przeszkolony i wykwalifikowany personel.
  • Oprócz pomiaru wartości poligraficznych umożliwia ona rejestrację takich wskaźników jak:
    • elektroencefalogram snu (EEG)
    • elektrookulografia (EOG)
    • elektromiografia (EMG)
    • obserwacja zachowań (wideometria).

Wskazania do dalszej diagnostyki/hospitalizacji

Wskazanie

  • Jeśli prawdopodobieństwo przed badaniem jest niskie (brak chrapania, przerw w oddychaniu w wywiadzie u osób trzecich, brak senności w ciągu dnia) i nie ma chorób współistniejących ani czynników ryzyka, nie należy przeprowadzać diagnostyki z zakresu medycyny snu.
  • Dalsza diagnostyka jest zalecana u pacjentów z wysokim prawdopodobieństwem OSAS przed badaniem (chrapanie i zaburzenia oddychania obserwowane przez osoby trzecie oraz senność w ciągu dnia).
  • Ponadto dalsze badania należy rozważyć w przypadku następujących grup:
    • pacjenci z dużą nadwagą
    • stan po zawale serca, stan po udarze
    • brak nocnego obniżenia ciśnienia krwi w ABPM (non–dipping)
    • cukrzyca
    • zawodowy kierowca, maszynista pociągu.

Dodatkowe badania z użyciem odpowiedniego sprzętu

Pulsoksymetria
  • Pulsoksymetria wykonywana jedynie w nocy nie nadaje się do wstępnej diagnostyki.
Poligrafia (np. wykonywana samodzielnie przez pacjenta w warunkach domowych)
  • Jeśli wyniki są jednoznaczne, wraz z wywiadem wystarcza do postawienia diagnozy.
  • Wynik negatywny nie wyklucza obecności OSA.
  • Coraz częściej na rynku pojawiają się zredukowane systemy urządzeń stosowanych w badaniu poligraficznym, z 1–3 kanałami (również jako urządzenia wearables w sektorze konsumenckim).
    • obecnieObecnie raczej pomocniczo, np. w celu określenia prawdopodobieństwa na podstawie wstępnego testu, niezalecane do postawienia ostatecznej diagnozy.
Polisomnografia (w Polsce przeprowadzana zwykle w ramach oddziału chorób płuc lub laryngologicznego)
  • Diagnostyka potwierdzająca po dodatniej poligrafii (nie jest bezwzględnie konieczna, jeśli występujące objawy są typowe) lub jako badanie pierwszego wyboru.
  • Pacjenci z typowymi objawami OSA, u których poligrafia nie wykazuje bezdechów, wymagają wykonania polisomnografii.
  • Ponadto polisomnografia jest wskazana w przypadkach niskiego prawdopodobieństwa przed badaniem, ale mimo to podejrzenia nocnej obturacji górnych dróg oddechowych.

Leczenie

Cele leczenia

  • Osiągnięcie niezakłóconego snu (ze wskaźnikiem AHI <15/h bez objawów zmęczenia w ciągu dnia).
  • Uniknięcie powikłań.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Sposoby leczenia OSAS to: 
    • zalecenia ogólne
    • wspomaganie wentylacji metodą CPAP
    • szyny do wysuwania żuchwy
    • interwencje chirurgiczne.
  • Do skutecznego leczenia pacjentów z ciężką postacią OSA konieczne jest czasem zastosowanie terapii łączonej.
  • Działania terapeutyczne powinny być planowane w porozumieniu z pacjentami i stanowić ich świadomą decyzję.
    • Informacje o wszystkich dostępnych opcjach terapeutycznych w zależności od stopnia zaawansowania choroby, chorób współistniejących oraz indywidualnych warunków anatomicznych i funkcjonalnych.
    • W przypadku niedostatecznej akceptacji, tolerancji, przestrzegania schematu leczenia lub skuteczności terapii, należy w porozumieniu z pacjentem zastosować dostępne alternatywy terapeutyczne.

Metody leczenia

Zalecenia ogólne

  • Podstawę terapii stanowi przestrzeganie ogólnych zaleceń i interwencje dotyczące stylu życia.
    • Zmniejszenie nadwagi/otyłości17-18
      • oparte na wytycznych stopniowe leczenie otyłości (metody behawioralne, leczenie dietetyczne, farmakologiczne, chirurgiczne) może sprawić, że terapia CPAP będzie wymagała niższych ciśnień lub, w indywidualnych przypadkach, w ogóle nie będzie już konieczna.
    • Terapia pozycyjna – zapobieganie spaniu w pozycji na wznak
      • metody pasywne (specjalne poduszki, kamizelki lub plecaki)
      • procedury aktywne z treningiem pozycji (alarm wibracyjny w pozycji leżącej).
    • Zrezygnowanie z alkoholu przed snem.
    • Nieprzyjmowanie środków nasennych.

Farmakoterapia

  • Jak dotąd nie ma przekonujących dowodów na skuteczność farmakoterapii.19
  • Przyjmowanie leków wpływających na centralną stymulację oddechową (zwłaszcza acetazolamid, teofilina) nie jest zalecane u pacjentów z OSA.
  • Nowsze substancje stosowane w leczeniu senności w ciągu dnia (niezarejestrowane w Polsce)
    • solriamfetol: inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy, zatwierdzony od 2020 r. w UE, w przypadku niewystarczającego efektu terapii podstawowej (dodatkowa korzyść niewystarczająco udowodniona według G–BA)20
    • pitolisant: selektywny antagonista receptora histaminowego H3, zatwierdzony od 2021 roku w UE do stosowania w leczonym i nieleczonym dotychczas OSA (dodatkowa korzyść niewystarczająco udowodniona według G–BA).
  • Pacjenci z niewydolnością serca, nerek lub przewlekłą niewydolnością żylną odnoszą korzyści wynikające z optymalnej kontroli chorób podstawowych, polegającej na unikaniu tworzenia się obrzęków z nocnym gromadzeniem się płynów w przestrzeni okołogardłowej.

Wspomaganie wentylacji (CPAP)

  • Złotym standardem leczenia jest terapia CPAP (Continuous Positive Airway Pressure), która dzięki generowaniu stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych, utrzymuje je drożne w trakcie snu zapewniając prawidłowy przepływ powietrza.21
Wskazania
  • Wskazanie do rozpoczęcia terapii CPAP ustala się zasadniczo na badaniu opartym na wywiadzie klinicznym, wynikach badań z użyciem odpowiedniego sprzętu i istniejących chorobach towarzyszących.
  • Terapia CPAP jest wskazana przede wszystkim dla:
    • pacjentów objawowych
      • AHI ≥ 5 oraz
      • z sennością w ciągu dnia i/lub deficytami poznawczymi i/lub chorobami układu krążenia
    •  
    • pacjentów z ciężką postacią OSA (AHI > 30/h).
  • Jeśli AHI wynosi ≥ 15/h (umiarkowana postać OSA), u pacjentów bezobjawowych można rozważyć terapię CPAP.
  • W przypadku łagodnej postaci OSA (AHI 5-–14/h) bez objawów i bez współistniejących chorób/czynników ryzyka związanych z układem sercowo-–naczyniowym, można zrezygnować z terapii i zamiast tego rozważyć obserwację oraz postępowanie behawioralne.
Wprowadzenie/procedura
  • Wentylacja odbywa się za pomocą masek nosowych lub twarzowych.
  • Indywidualne miareczkowanie przepływu wentylacji jako standard w laboratorium snu w warunkach monitorowania.
  • Zwykle 1–2 noce badań polisomnograficznych wystarczają do odpowiedniego ustawienia parametrów aparatu.
  • Minimalny czas stosowania w celu osiągnięcia skutecznej terapii to 5 godzin na noc przez 5 nocy w tygodniu.
  • U pacjentów, u których standardowa terapia CPAP nie przyniosła wystarczającego efektu, można wypróbować alternatywne techniki wentylacji, takie jak APAP (automatyczna regulacja ciśnienia) lub BiPAP (2 poziomy ciśnienia ułatwiające wydech).
  • Telemedycyna: nowe urządzenia mogą gromadzić i przesyłać dane dotyczące codziennej terapii do pacjentów i lekarzy prowadzących poprzez zintegrowany moduł telemedyczny. 
Przestrzeganie zasad
  • Zalecenia terapii w przebiegu choroby są przestrzegane przez 60–70% pacjentów.
  • Ryzyko nieprzestrzegania zaleceń w przypadku działań niepożądanych związanych z użytkowaniem urządzenia, takich jak:
    • odciski związane z używaniem maski
    • wycieki powietrza przez nieszczelnie założoną maskę
    • wysuszenie błon śluzowych.
  • Łagodzenie objawów jest możliwe dzięki optymalizacji parametrów maski i zastosowaniu nawilżacza.

Urządzenia wysuwające żuchwę

  • Szyny wysuwające żuchwę to metoda leczenia drugiego wyboru.
  • Przesunięcie żuchwy do przodu prowadzi do zwiększenia światła górnych dróg oddechowych.
  • Skuteczne zwłaszcza u pacjentów z łagodną i umiarkowaną postacią OSA22-23
    • w przypadku ciężkiej postaci OSA tylko przy nietolerancji CPAP.
  • Potwierdzona jest skuteczność regulowanych systemów 2–szynowych. 
  • Czynniki predysponujące do dobrej odpowiedzi organizmu:
    • BMI <30 kg/m2
    • bezdech senny związany ze spaniem na plecach
    • retrognacja.
  • Szyna powinna być wykonana na indywidualne zamówienie i mieć możliwość regulacji.

Chirurgia

  • W indywidualnych przypadkach mogą być wskazane interwencje chirurgiczne poprawiające warunki anatomiczne.24-25
  • Należy wziąć pod uwagę indywidualne wskazania:
    • im młodsza osoba dotknięta chorobą, tym większe prawdopodobieństwo istniejących zmian anatomicznych możliwych do skorygowania
    • im starszy pacjent, tym większe prawdopodobieństwo, że przyczyną jest zaburzenie czynnościowe mięśni oddechowych
    • im bardziej otyła osoba, tym większe prawdopodobieństwo, że sama operacja nie będzie wystarczająca
  • Aktualne wytyczne zalecają w szczególności:,
    • tonsilektomię z uwulopalatofaryngoplastyką (TE-–UPPP)
    • ortognatyczne korekcje szczęki
    • stymulację nerwu podjęzykowego.
Tonsilektomia z uwulopalatofaryngoplastyką (UPPP)
  • Najczęstsza interwencja chirurgiczna w przypadku OSA u pacjentów spełniających kryteria kwalifikacyjne.
  • Opcja szczególnie polecana w przypadku hiperplazji migdałków i łagodnej do umiarkowanej postaci OSA.
Ortognatyczna operacja szczęki
  • Wskazana przede wszystkim w przypadku retrognacji.
  • U wybranych pacjentów wyniki równoważne z terapią CPAP.
Stymulacja nerwu podjęzykowego
  • Stymulacja nerwu podjęzykowego powoduje skurcz mięśnia bródkowo-językowego, a tym samym zapobiega zapadaniu dróg oddechowych.
    • Czujnik ciśnienia międzyżebrowego rejestruje moment wykonywania wdechu, generator impulsów wszczepiony pod obojczykiem stymuluje przy każdym wdechu dystalną część nerwu podjęzykowego.
  • Opcja szczególnie polecana w przypadku umiarkowanej do ciężkiej postaci OSA, gdy terapia CPAP jest nieskuteczna.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

Przebieg i rokowanie

  • Terapia CPAP w większości przypadków normalizuje oddychanie podczas snu.
  • CPAP nie tylko zmniejsza lub eliminuje zaburzenia oddychania, ale również zmniejsza senność w ciągu dnia.
    • Im wyraźniejsze było zmęczenie w ciągu dnia przed rozpoczęciem terapii, tym wyraźniejsza jest poprawa po jej rozpoczęciu.
    • Im dłuższy jest czas stosowania CPAP w ciągu nocy, tym rzadziej występuje szczątkowa senność w ciągu dnia.
  • Pod wpływem terapii CPAP poprawia się także jakość życia (aktywność fizyczna, witalność).
  • O rokowaniu decydują przede wszystkim choroby towarzyszące układu krążenia.
  • Śmiertelność jest 4 razy większa niż u osób zdrowych w tym samym wieku.
  • Wcześniejsze badania i metaanalizy w większości nie wykazały istotnego wpływu terapii CPAP na punkty końcowe takie jak zawał serca oraz udar mózgu.
  • Jednak w ostatnim badaniu terapia CPAP wiązała się ze zmniejszeniem śmiertelności, a efekt ten był widoczny po kilku latach terapii.27
  • Zarówno terapia CPAP, jak i leczenie za pomocą szyn wysuwających żuchwę, powodują umiarkowane obniżenie średniego ciśnienia tętniczego.
  • Możliwe, że terapia CPAP u pacjentów z migotaniem przedsionków prowadzi do mniejszej częstości nawrotów, ale nie zostało to jeszcze potwierdzone w prospektywnych badaniach randomizowanych.
  • U pacjentów z łagodnym lub umiarkowanym otępieniem nie wykazano dotychczas pozytywnego wpływu terapii CPAP na poziom funkcji poznawczych.

Zdolność do prowadzenia pojazdów

  • Nieleczony bezdech senny z nasiloną sennością w ciągu dnia upośledza zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.
  • Terapia CPAP zmniejsza ryzyko wypadków komunikacyjnych.28-29
  • Jeśli leczenie jest skuteczne i senność w ciągu dnia została wyeliminowana, pacjent jest zdolny do prowadzenia pojazdów.

Dalsze postępowanie i opieka po zakończeniu leczenia

  • Po wdrożeniu terapii kontrola efektów leczenia po 3 miesiącach, następnie zalecane są coroczne kontrole:
    • wywiad lekarski dotyczący stosowania i tolerancji terapii
    • kwestionariusz dotyczący senności w ciągu dnia (Epworth Sleepiness Scale)
    • poligrafia.
  • Lekarze pierwszego kontaktu odgrywają kluczową rolę w opiece po zakończeniu leczenia, ponieważ mogą wcześnie rozpoznać nawrót objawów i w razie potrzeby skierować na ponowną konsultację do ośrodka prowadzącego.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

 
Stosowanie maski nosowej CPAP (źródło: Wikimedia Commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cpapanwender.jpg)
Stosowanie maski nosowej CPAP (źródło: Wikimedia Commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cpapanwender.jpg)

Źródła

Piśmiennictwo

  • Gajewski P., Jaeschke R. et al. (red). Interna Szczeklika 202, 875-83. Medycyna Praktyczna, Kraków. 2023.
  • Kania A., Celejewska-Wójcik N., Polok K. Diagnostyka i leczenie obturacyjnego bezdechu sennego, Podsumowanie wytycznych National Institute of Health and Care Excellence i Royal College of Physicians, Med. Prakt., 2023, 3: 38-46, mp.pl
  1. Riha R. Defining obstructive sleep apnoea syndrome: a failure of semantic rules, Breathe 2021, 17: 210082, doi:10.1183/20734735.0082-2021, DOI
  2. Lévy P., et al. Obstructive sleep apnoea syndrome, Nat Rev Dis Primers 2015, 1:15015, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Peppard P.E., et al. Increased prevalence of sleep-disordered breathing in adults, Am J Epidemiol. 2013, 177: 1006-14, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Preisig M., et al. Prevalence of sleep-disordered breathing in the general population: the HypnoLaus study, Lancet Respir Med 2015, 310-8, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Fietze I., Laharnar N., Obst A., et al. Prevalence and association analysis of obstructive sleep apnea with gender and age differences–Results of SHIP‐Trend, J Sleep Res 2019, 28: e12770, doi:10.1111/jsr.12770, DOI
  6. Arnaud C., Bochaton T., Pepin J., et al. Obstructive sleep apnoea and cardiovascular consequences: Pathophysiological mechanisms, Arch Cardiovasc Dis 2020, 113: 350-8, doi:10.1016/j.acvd.2020.01.003, DOI
  7. Wickramasinghe H. Obstructive Sleep Apnea (OSA). Medsacpe, aktualizacja: 15.09.2020, dostęp: 20.04.2022, emedicine.medscape.com
  8. Mezzanotte W.S., Tangel D.J., White D.P. Influence of sleep onset on upper-airway muscle activity in apnea patients versus normal controls, Am J Respir Crit Care Med 1996, 153: 1880-7, PubMed
  9. Saboisky, J. P. et al. Neurogenic changes in the upper airway of patients with obstructive sleep apnea, Am J Respir Crit Care Med. 01.02.2012, 185(3): 322-9, PubMed PMID: 22016445, PubMed
  10. White L.H., Bradley T.D. Role of nocturnal rostral fluid shift in thepathogenesis of obstructive and central sleep apnoea, J Physiol. 01.03.2013, 591(5): 1179-93, doi:10.1113/jphysiol.2012.245159, Epub 10.12.2012, Review. PubMed PMID: 23230237, PubMed
  11. Teran-Santos J., Jimenez-Gomez A., Cordero-Guevara J.: The Association between Sleep Apnea and the Risk of Traffic Accidents, N Engl J Med 1999, 340: 847-51, New England Journal of Medicine
  12. Bucks R, Olaithe M., Eastwood P. Neurocognitive function in obstructive sleep apnoea: a meta-review, Respirology 2013, 18: 61-70, doi:10.1111/j.1440-1843.2012.02255.x, DOI
  13. Zhou J., Camacho M., Tang X., et al. A review of neurocognitive function and obstructive sleep apnea with or without daytime sleepiness, Sleep Med 2016, 23: 99-108, doi:10.1016/j.sleep.2016.02.008, DOI
  14. Gupta M., Simpson F., Lyons D. The effect of treating obstructive sleep apnea with positive airway pressure on depression and other subjective symptoms: A systematic review and meta-analysis, Sleep Medicine Reviews 2016, 28: 55-68, doi:10.1016/j.smrv.2015.07.002, DOI
  15. Berry R.B., et al. American Academy of Sleep Medicine. Rules for scoring respiratory events in sleep: update of the 2007 AASM Manual for the Scoring of Sleep and Associated Events. Deliberations of the Sleep Apnea Definitions Task Force of theAmerican Academy of Sleep Medicine, J Clin Sleep Med 2012, 8: 597-619, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Faßbender P., Herbstreit F., Eikermann M., et al. Obstructive sleep apnea—a perioperative risk factor, Dtsch Arztebl Int 2016, 113: 463-69, doi:10.3238/arztebl.2016.0463, DOI
  17. Araghi M., Chen Y., Jagielski A., et al. Effectiveness of lifestyle interventions on obstructive sleep apnea (OSA): systematic review and meta-analysis, Sleep 2013, 36:1553-62, 1562A-1562E, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  18. Tuomilehto H.P., Seppä J.M., Partinen M.M., et al, for the Kuopio Sleep Apnea Group. Lifestyle intervention with weight reduction: first-line treatment in mild obstructive sleep apnea, Am J Respir Crit Care Med 2009, 179: 320-7, PubMed
  19. Smith I., Lasserson T., Wright J. Drug treatments for obstructive sleep apnoea (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2002 Oxford: Update Software, The Cochrane Library
  20. Strollo P.J. Jr, Hedner J., Collop N., et al. Solriamfetol for the Treatment of Excessive Sleepiness in OSA: A Placebo-Controlled Randomized Withdrawal Study, Chest. 2019 Feb, 155(2): 364-74, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  21. Giles T.L., Lasserson T.J., Smith B., et al. Continuous positive airways pressure for obstructive sleep apnoea in adults, The Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, 3: CD001106 Cochrane (DOI)
  22. Sharples L., Glover M., Clutterbuck-James A., et al. Clinical effectiveness and cost-effectiveness results from the randomised controlled Trial of Oral Mandibular Advancement Devices for Obstructive sleep apnoea-hypopnoea (TOMADO) and long-term economic analysis of oral devices and continuous positive airway pressure, Health Technol Assess. 2014, 18: 1-296, PMID: 25359435, PubMed
  23. Lim J., Lasserson T.J., Fleetham J., Wright J.J. Oral applicances for obstructive sleep apnoea, Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, 1: CD004435, Cochrane (DOI)
  24. Sundaram S., Lim J., Lasserson T. Surgery for obstructive sleep apnoea in adults, Cochrane Database of Systematic Reviews 2005, 4: CD001004, www.cochranelibrary.com
  25. Ibrahim B., de Freitas Mendonca M., Gombar S., et al. Association of Systemic Diseases With Surgical Treatment for Obstructive Sleep Apnea Compared With Continuous Positive Airway Pressure, JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2021, 147: 1-7, doi:10.1001/jamaoto.2020.5179, DOI
  26. Faßbender P., Herbstreit F., Eikermann M., et al. Obstructive sleep apnea—a perioperative risk factor, Dtsch Arztebl Int 2016, 113: 463-9, DOI: 10.3238/arztebl.2016.0463, DOI
  27. Lisan Q., van Sloten T., Marques Vidal P., et al. Association of Positive Airway Pressure Prescription With Mortality in Patients With Obesity and Severe Obstructive Sleep Apnea: The Sleep Heart Health Study, JAMA Otolaryngol Head Neck Surg 2019, 145: 509-15, doi:10.1001/jamaoto.2019.0281, DOI
  28. George C.F. Reduction in motor vehicle collisions following treatment of sleep apnoea with nasal CPAP, Thorax 2001, 56: 508-12, PubMed
  29. Findley L., Smith C., Hooper J. et al. Treatment with nasal CPAP decreases automobile accidents in patients with sleep apnea, Am J Respir Crit Care Med 2000, 161: 857-9, PubMed

Opracowanie

  • Natalia Jagiełła (recenzent)
  • Adam Windak (redaktor)
  • Michael Handke (recenzent/redaktor)
Obturacyjny bezdech senny; Zespół obturacyjnego bezdechu sennego; OSAS (obstructive sleep apnea syndrome); Bezdech senny; Zespół bezdechu sennego; SAS (sleep apnea syndrome); Wskaźnik bezdechu/spłyconego oddechu; AHI; RDI; Skala senności Epworth; ESS; Senność w ciągu dnia; Chrapanie; Maska CPAP; CPAP; BIPAP; APAP; Szyna protruzyjna; Laboratorium snu
Obturacyjny bezdech senny
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Obturacja dróg oddechowych pojawiająca się w trakcie snu, powodująca przerwy w oddychaniu/hipoksemię. Konsekwencją jest senność w ciągu dnia, zaburzenia poznawcze i choroby układu krążenia.
Laryngologia
Obturacyjny bezdech senny
/link/d475a25b51644519ab90bfeb21aa9036.aspx
/link/d475a25b51644519ab90bfeb21aa9036.aspx
obturacyjny-bezdech-senny
SiteDisease
Obturacyjny bezdech senny
K.Reinhardt@gesinform.de
m.parol@konsylium24.pl
pl
pl
pl