Sporadyczne napady różnego rodzaju nie są rzadkościączęste u małych dzieci.
U 10–20% dzieci i młodzieży kierowanych do ośrodków leczenia padaczkineurologicznych z powodu padaczki opornej na leczenie występują psychogenne napady niepadaczkowe. 70–80% z nich to dziewczynki.
W pediatrycznym oddziale ratunkowym ponad 50% interwencji dotyczy stanu związanego z ostrymi zaburzeniami świadomości.
Łącznie napady drgawek, w tym drgawki gorączkowe, stanowią około 1/3 wskazań do stosowania,farmakoterapii ai tym samymstanowią największy odsetek przedszpitalnych ostrych zaburzeń świadomości u dzieci.
U dzieci i młodzieży w wieku 10 lat i starszych nagła, krótkotrwała utrata przytomności z szybką remisją jest zwykle spowodowana omdleniem.
co najmniej 1 omdlenie u 15% wszystkich dzieci w wieku poniżej 18 lat
omdlenia o podłożu nerwowym w 60–75% przypadków
omdlenia związane z sercem w 6% przypadków
przed 10. rokiem życia prawie wyłącznie drgawki afektywne u 2–5% wszystkich dzieci
typowy wiek wystąpienia objawów 12–19 lat, w dziewcząt częściej niż u chłopców.
Czynności diagnostyczne
Wyzwaniem diagnostycznym jest wykluczenie padaczki i poważnej choroby jako przyczyny.
Jaki jest stan zdrowia dziecka opróczpomiędzy napadównapadami?
Wzorzec napadów? Czas trwania?
Czynniki wyzwalające?
Objawy prodromalne?
Objawy ponapadowe, np. zmęczenie?
W przypadku napadów drgawek lub innych rodzajów napadów należy rozważyć możliwość wystąpienia zaburzeń mózgowychze strony ośrodkowego układu nerwowego (OUN) spowodowanych zakażeniem, chorobą metaboliczną lub urazem.
Przyczyna konsultacji
RodziceObawy obawiają sięrodziców/opiekunów, że drgawki są spowodowane poważną chorobą lub że dzieckonapad mostanowi zagrożeenie umrzećżycia podczas napadudziecka.
Ustępują po podaniu dużych dawek pirydoksyny, ale nie reagują na inne leki przeciwpadaczkowe.
Występują rzadko, ale stanowią możliwąliwe diagnozęrozpoznanie różnicowąnicowe napadów padaczkowych o nieznanej przyczynie w ciągu pierwszego miesiąca życia.
Drgawki gorączkowe to napad padaczkowy u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat, który występuje w połączeniu z chorobą przebiegającą z gorączką i nie jest spowodowany zakażeniem OUN.
We wczesnej fazie migreny związanej ze zwężeniem naczyń krwionośnych w bardzo rzadkich przypadkach mogą wystąpić napady drgawek.
Wady rozwojowe mózgu
Malformacje tętniczo-żylne, tętniaki i wady rozwojowe spowodowane zaburzeniami embrionalnego rozwoju mózgu mogą być obecne od urodzenia, ale powodować objawy dopiero w późniejszym okresie.
Znany również jako zespół Münchhausena: Wymywymyślanie, wyolbrzymianie lub faktyczne wywoływanie chorób lub ich objawów u osób trzecich, zwykle dzieci, w celu późniejszego żądania leczenia.
Należy to rozważyć w następujących przypadkach:
Przyczyna choroby jest niejasna i utrzymuje się przez długi czas.
Objawy są niespójne.
TerapiaLeczenie nie przynosi żadnych efektów.
Rodzice wykazują mniejsze zaniepokojenie niż personel medyczny.
Napady występują znacznie częściej w domu niż w szpitalu.
Istnieje rozbieżność między wywiadem medycznym a wynikami badań.
co najmniej 1 omdlenie u 15% wszystkich dzieci w wieku poniżej 18 lat.
Zdecydowana większość (60–75%) to łagodne omdlenia odruchowe.
Typowy wiek wystąpienia omdleń to 12–19 lat.
Dziewczęta chorują częściej niż chłopcy.
Wywiad lekarski
Często występują objawy prodromalne, takie jak zawroty głowy, nudności, pocenie się i bladość lub dzieci tracąutrata przytomnośćci.
krótkotrwała utrata napięcia mięśniowego (zapaść)
Symetryczny wzrost napięcia i mimowolne ruchy wskazują z dużym prawdopodobieństwem na napad drgawek.
Diagnostyka
standardowe 12-odprowadzeniowe EKG i pomiar ciśnienia tętniczego
test ortostatyczny (zmodyfikowany test Schellonga).
Do sygnałów ostrzegawczych wskazujących na obecność omdlenia kardiogennego należą m.in.:
wiek <10 lat><10 lat
ryzyko sytuacyjne (np. omdlenie podczas pływania)
występowanie podczas wysiłku fizycznego
zmiany w EKG
nagły zgon sercowy w wywiadzie rodzinnym
stan po operacji klatki piersiowej
w razie potrzeby dalsza diagnostyka (echokardiografia, rozszerzone monitorowanie EKG, test pochyleniowy, ergometria, koronarografia, EEG, RM lub TK mózgu).
Łagodne mioklonie w okresie niemowlęcym
Przyczyny
zaburzenie rozwoju mózgu.
Częstość występowania
Wydaje się, że występują one często u poza tym normalnie rozwijających się noworodków w wieku do 3 miesięcy.
W 1/3 opisanych przypadków mioklonie utrzymują się po ukończeniu 3. miesiąca życia. 97% chorych dzieci dotkniętych tą chorobą nie doświadcza napadów do ukończenia 1. roku życia.
Wywiad lekarski
Od momentu zaśnięcia dziecka, przez całą noc mogą występować epizody ogniskowych lub uogólnionych rytmicznych klonusklonicznych skurczów.
W większości opisanych przypadków klonusynapady są uogólnione, symetryczne, synchroniczne i nawracające.
Dotyczą one głównie kończyn górnych.
Mogą być np. wyzwalane przez kołysanki lub powtarzające się dźwięki.
Przytrzymanie jednej z kończyn dziecka niekoniecznienie zawsze prowadzi do uspokojenia.
Łagodne napadowe zawroty głowy układowe pochodzenia przedsionkowego
Przyczyny
nieznane, często klasyfikowane jako forma migreny.
Częstość występowania
rzadkie.
Wywiad lekarski
Zawroty głowy trwają około 1 minuty; dziecko staje się blade, niespokojne, płacze, upada i skarży się na nudności i zawroty głowy.
WynikiBadanie badania przedmiotowegoprzedmiotowe
Niepacjent dochodzi do utraty przytomnościprzytomny.
Może wystąpić oczopląs.
Badania dodatkowe
Otoskopiaotoskopia
Postępowanie
Jeśli zapaleniezawroty uchagłowy występujepują w połączeniu z zapaleniem zawrotami głowyucha, należy rozważyć zapalenie błędnika (labyrinthitis). WymagaWymagana to hospitalizacjihospitalizacja na oddziale laryngologicznym.
Dzieci nie pamiętają lub twierdzą, że nie pamiętają, co wydarzyło się podczas napadu.
Napad jest zwykle wywoływany przez silną frustrację lub złość, często objawia się werbalnie lub fizycznie i ostatecznie prowadzi do zmiany zachowania i izolacji.
W zależności od wywiadu i podejrzewanego rozpoznania należy wykonać morfologię krwi, oznaczyć poziom leukocytów, CRP, elektrolitów (Na, K, Ca) i glukozy, a jeśli to konieczne, również wykonać pomiar stężenia leków (leków przeciwpadaczkowych) lub toksykologiczne badanie moczu.
Obrazowanie mózgu w nagłych wypadkach (zwykle cTK w stanach nagłych): w przypadku objawów ogniskowych, obrzęku brodawkowatego, podejrzenia podwyższenia ICP (konieczna interwencja neurochirurgiczna?).
Nakłucie lędźwiowe: szczególnie w przypadku gorączki i odczynu oponowego, uporczywej dezorientacji/zaburzeń świadomości: sprawdzić przeciwwskazania, czy konieczne jest wcześniejsze obrazowanie?
Rozszerzone badania laboratoryjne: karboksyhemoglobina, test przesiewowy na obecność narkotyków lub leków, badania metaboliczne.
MRIRM mózgoczaszkigłowy z ważeniemopcją dyfuzji, jeśli przyczyna jest nadal niejasna.
EEG w nagłych wypadkach, np. jeśli podejrzewa się stan padaczkowy stan padaczkowy bez drgawek.
Postępowanie i zalecenia
Wskazania do skierowania
Jeśli nie występuje ostrastan chorobanagły, skierowanie nie jest zwykle konieczne. Jeśli jednak podejrzewa się zespół Tourette'a, narkolepsję lub padaczkę, wskazane jest skierowanie do specjalistycznego ośrodka (psychiatria dzieci i młodzieży, neurologia rozwojowa, epileptologia).
Wskazania do hospitalizacji
Dzieci w złym stanie ogólnym powinny być hospitalizowane., Szczegszczególnąlnie ostrożnośćdotyczy należy zachować w przypadkuto dzieci poniżej 1. roku życia.
W przypadku podejrzenia spazmówdrgawek niemowlęcych dziecko powinno być hospitalizowane w celu obserwacji.
Lista kontrolna przy skierowaniu
Niejasne napady
Cel skierowania
Badanie? Leczenie?
Wywiad
Początek? Czas trwania napadów? Napady wielokrotne? Stan zdrowia,gdymiędzy nie występują napadynapadami?
Następstwa: opóźnienie wzrostu i opóźnienie/lub rozwojowerozwoju?
Badanie przedmiotowe
Ogólny stan pacjenta? Ogólny stan kliniczny? Oznaki uszkodzeniadeficytów neurologicznegoneurologicznych?
Masamasa ciała i wzrost: krzywa percentylowa jako źródło cennych informacji.
BadanieBadania uzupełniające
ZwykleJeśli brak?zostały wykonane.
Zalecenia
W przypadku niegroźnych obrazów klinicznych, np. drgawek afektywnych lub omdleń odruchowych: uspokojenie pacjentów i w razie potrzeby Nalerównieży uspokoić rodziców.
Ewentualnie należy udzielić informacji na temat środków zapobiegawczych, np. zapobiegania upadkom, treningu kondycyjnego.
Cui W, Kobau R, Zack MM, et al. Seizures in Children and Adolescents Aged 6–17 Years - United States, 2010–2014. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2015; 64:1209. PubMed
Autor*innenAutorzy
Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
Nagłe zdarzenie
z zaburzeniami świadomości lubcilub bez nich
zaburzenia świadomości o różnym stopniu nasilenia (senność, soporstupor, śpiączka)
ze skurczami mięśni/zmianami napięcia mięśniowego lub bez nich
uogólnione lub ogniskowe
toniczno-kloniczne
symetryczne lub asymetryczne
nieprawidłowe ruchy mimowolne
z objawami prodromalnymi lub bez nich
z całkowitą remisją lub bez niej bezpośrednio po zdarzeniu