Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Niewielkie guzy skóry i zmiany pigmentacyjne

Informacje ogólne   

Definicja

  • Guzy skóry i zmiany pigmentacyjne mogą występować niezależnie lub jako zmiany skórne spowodowane chorobą ogólnoustrojową.
  • Hiperpigmentacja może być oznaką łagodnej lub, rzadziej, złośliwej zmiany.
  • Mogą zostać zauważone przypadkowo w trakcie badania fizykalnego, wskazane przez pacjenta lub zauważone podczas badań przesiewowych w kierunku nowotworu skóry.1-2

Wczesne wykrywanie nowotworu skóry

  • Wstępną kontrolę można przeprowadzić nieuzbrojonym okiemmakroskopowo. Po odpowiednim przeszkoleniu badanie należy rozszerzyć o badanie dermatoskopowe.
  • Badanie obejmuje oględziny całej powierzchni skóry, w tym owłosionej głowy i wszystkich fałdów skórnych, a w przypadku stwierdzenia zmian podejrzanych o złośliwy charakter – skierowanie do dermatologa lub wycięcie zmiany do badania histopatologicznego.
  • Pacjentom należy udzielić informacji w zakresie środków zapobiegawczych, przede wszystkim fotoprotekcji.
  • W przypadku pacjentów z grup ryzyka, częstotliwość badań kontrolnych należy ustalić indywidualnie, a pacjenci powinni zostać przeszkoleni w zakresie samobadania skóry.
  • Brak dowodów uzasadniających badania przesiewowe w kierunku nowotworów skóry w populacji ogólnej.13

Fizjologia

Melanocyty i pigmentacja

  • Znamiona melanocytowe
    Znamiona melanocytowe
    Melanocyty występują w warstwie podstawnej naskórka i wytwarzają melanosomy, które są transportowane do keratynocytów.
  • Powstająca w melanosomach melanina nadaje skórze kolor.
  • Hiperpigmentacja jest zwykle spowodowana zwiększoną liczbą lub aktywnością melanocytów.
  • Przyczynami hiperpigmentacji mogą być: narażenie na światło słoneczne, stymulacja przez hormony, inne podrażnienia lub, w niektórych schorzeniach, procesy idiopatyczne.
  • Niezależnie od pochodzenia etnicznego, melanocyty występują w takiej samej ilości u wszystkich osób o zdrowej skórze. Ciemniejsza skóra w niektórych grupach etnicznych wynika z większego rozmiaru melanosomów.
  • Prawidłową reakcją na narażeniepromieniowanie na słońceUV jest wzrost produkcji melaniny, co u większości osób prowadzi do równomiernej opalenizny. Większa ekspozycja na światło słoneczne prowadzi do powstania większej ilości znamion.
  • Hipopigmentacja może być spowodowana zmniejszoną liczbą melanocytów lub ich niezdolnością do produkcji melaniny lub transportu melanosomów.1-2,4-46

ICD–10

  • R22 Umiejscowiony obrzęk, guzek, guz skóry i tkanki podskórnej.
  • D23 Inne nowotwory niezłośliwe skóry.
  • L81 Inne zaburzenia pigmentacji.

Diagnostyka różnicowa

Małe guzy skóry

Polipy włóknisto–nabłonkowe (włókniaki miękkie, skin tags)

  • Brązowe lub w kolorze skóry, uszypułowane lub osadzone łagodne zmiany skórne z hiperplastycznym naskórkiem
  • Liczba rośnie wraz z wiekiem; czynnikami ryzyka są cukrzyca i otyłość.
  • Często zlokalizowane na szyi, pod pachami i w pachwinach, o wielkości do 1 cm.
  • Włókniaki miękkie (polipy włóknisto-nabłonkowe) można wyciąć u podstawy, często bez znieczulenia.
    Włókniaki miękkie (polipy włóknisto-nabłonkowe)
    Można je ściąć stycznie do skóry, często bez znieczulenia.
  • Po usunięciu możliwy jest nawrót.57

Duże zaskórniki

  • Lekko uniesione zmiany o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów, z czarną grudką w centrum.
    Trądzik, duże zaskórniki
    Zaskórniki w przebiegu trądziku
     

Prosaki

  • Małe, białe, błyszczące grudki o wielkości do 2 milimetrów.
  • Strukturalnie jest to drobna torbiel epidermoidalna.
  • Najczęściej zlokalizowane są na twarzy.
  • Mogą powstawać pierwotnie albo w wyniku podrażnienia skóry lub po urazie.
  • W razie potrzeby można je opróżnić przez nacięcie.68

Naczyniaki gwiaździste (znamiona pajęcze)

  • Są to poszerzone naczynia krwionośne rozgałęziające się od naczynia centralnego tworząc kształt przypominający pajęczynę.
  • Zmiana blednie pod wpływem ucisku, a następnie ponownie wypełnia się od środka.
  • Naczyniaki gwiaździste są powszechne u zdrowych dorosłych i dzieci.
  • Estrogeny i ciąża mają działanie stymulujące.
  • Duża liczba naczyniaków gwiaździstych może sugerować chorobę wątroby
  • Mogą ustąpić samoistnie, w celach estetycznych można zamknąć naczynie centralne, na przykład za pomocą lasera.68

Naczyniaki rubinowe

  • Częste niewielkie guzy naczyń krwionośnych występujące u dorosłych.
    Naczyniaki rubinowe nie wymagają leczenia, ale można je usunąć za pomocą diatermii, lasera lub krioterapii.
    Naczyniaki rubinowe
  • Zwykle prezentują się jako czerwone grudki.
  • Liczba wzrasta wraz z wiekiem lub w przypadku zmian hormonalnych (np. w ciąży).
  • Nie wymagają leczenia, w celach estetycznych można je usunąć za pomocą diatermii, lasera lub krioterapii.57

Kępki żółte (ksantelazmy)

  • Żółtawe blaszki powstające ze złogów lipidów w skórze właściwej, głównie nad powiekami.
  • Mogą być związane z (rodzinną) hiperlipidemią, chorobami tarczycy i cukrzycą
  • Jednak większość pacjentów z kępkami żółtymi ma prawidłowy poziom lipidów, w przeciwieństwie do pacjentów z innymi postaciami żółtaków.
  • Dostępne są różne kosmetyczne metody leczenia.8-9
    U większości pacjentów z ksantelazmami, którzy mają ujemny wywiad rodzinny w kierunku chorób sercowo-naczyniowych, poziom lipidów we krwi jest prawidłowy.
    Kępka żółta powiek

Keloidy, blizny przerostowe

  • Keloidy są wynikiem proliferacji gęstej, włóknistej, gumowatej tkanki. Keloidy mogą być bolesne, powodować pieczenie lub świąd.
  • Szczególnie często występują u osób pochodzenia afrykańskiego, latynoskiego lub azjatyckiego.
    W przypadku blizn przerostowych (keloidów) chirurgiczne wycięcie blizny można połączyć z radioterapią i powtarzanymi zabiegami krioterapii lub laseroterapii.
    Keloid
  • W przeciwieństwie do normalnej lub przerostowej blizny, tkanka keloidu rozrasta się poza miejsce nacięcia lub urazu.
  • Opcje leczenia obejmują miejscowe iniekcje z glikokortykosteroidów, krioterapię, radioterapię, laseroterapię lub wycięcie chirurgiczne.
  • Terapia jest często trudna i długotrwała, może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.
  • Jako środek zapobiegawczy należy upewnić się, że rana jest zamknięta bez napięcia.710 

Tłuszczak

  • Najczęstszy, zwykle bezobjawowy guz podskórny tkanek miękkich.
  • Z patomorfologicznego punktu widzenia nie są to guzy skóry, ale podskórnej tkanki tłuszczowej.
  • Mają twardą, elastyczną konsystencję i mogą występować pojedynczo lub jako zmiany mnogie.
  • Wycięcie jest wskazane tylko ze względów estetycznych lub w przypadku objawów wynikających z przemieszczenia struktur, lokalizacji w (naturalnych) punktach nacisku (np. na pośladkach, w miejscu zapięcia biustonosza, itp.) lub niepewnej diagnozy.
  • Należy wykluczyć tłuszczakomięsaka, w przypadku gdy guz ma ponad 5 cm wielkości, szybkiego wzrostu, jest zlokalizowany bardzo głęboko lub na udzie.57

Ogniska rogowacenia łojotokowego (brodawki łojotokowe)

  • Hiperkeratotyczne, brodawkowate guzy naskórka w kolorze od barwy skóry do czarnego.
  • Wyglądają jak „nałożone” na skórę i zazwyczaj są dobrze odgraniczone.
  • Częstość występowania rośnie z wiekiem.
  • Zwykle bezobjawowe, ale możliwe są objawy wynikające z podrażnienia skóry.
  • Wycięcie można rozważyć ze względów estetycznych lub w przypadku podejrzenia czerniaka.57

Włókniak twardy (dermatofibroma)

  • Grudki, guzki lub blaszki o wielkości do 1 cm z komórek mezodermalnych i skórnych.
  • Kolor od żółtawobrązowego do czerwonofioletowego.
  • Liczne włókniaki skóry mogą występować w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak np. toczeń rumieniowaty.
  • Wycięcie można rozważyć ze względów estetycznych lub w celu badania histologicznego.57

Rogowiak kolczystokomórkowy

  • UwaGuz uważany za podtyp raka kolczystokomórkowego guz, który rośnie szybko w ciągu kilku tygodni, zwykle występuje u osób starszych, w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych.
  • GuzekZwykle zwykle oma wielkościć do 2 cm z centralnym czopem rogowym, często ustępujący spontanicznie po kilku miesiącach z pozostawieniem blizny.
  • Ze względu na podobieństwo do raka płaskonabłonkowego zaleca się wycięcie i badanie histologiczne.57

Torbiel epidermalna

  • Okrągłe, przesuwające się torbiele wypełnione keratyną w skórze właściwej, które mogą mieć rozmiar od kilku milimetrów do kilku centymetrów i często mają centralny punkt.
  • W przypadku pęknięcia może rozwinąć się reakcja zapalna.
  • Wycięcie wykonuje się z powodu bólu, zakażenia lub ze względów estetycznych.
  • Ostro zakażone torbiele należy naciąć i usunąć wraz z torebką.57

Znamię łojowe

  • Wrodzony, uniesiony, dobrze odgraniczony, woskowaty guz, zwykle w kolorze skóry, występujący najczęściej na twarzy i skórze głowy.
  • Ze względu na typowy obraz zwykle nie wymaga dalszej diagnostyki.
  • Ryzyko rozwoju raka podstawnokomórkowego lub innych guzów skóry w znamieniu łojowym w wieku dorosłym.
  • Guz można regularnie kontrolować lub wyciąć chirurgicznie.
  • Usunięcie można wykonać w dowolnym momencie ze względów estetycznych lub w wieku dorosłym w celu wykrycia lub zapobieżenia złośliwej transformacji.68

Nerwiakowłókniaki

  • Łagodne guzy wywodzące się z osłonek nerwów.
  • Prezentują się jako miękkie, uniesione guzki w kolorze skóry o wielkości do 1 cm.
  • Nerwiakowłókniakowatość należy rozważyć, jeśli występują inne objawy choroby (np. plamy typu kawy z mlekiem, guzki Lischa tęczówki, glejaki nerwu wzrokowego, piegowata pigmentacja pach i pachwin).68

Znamiona barwnikowe

Dermatopatia cukrzycowa

  • Grudki barwnikowe mogą tworzyć się na podudziach u nawet 70% osób z cukrzycą.
  • Początkowo często występuje grudkowa, różowa lub brązowa wysypka, która może przekształcić się w plamiste, zlewające się zapalenie skóry.
  • Głównym postępowaniem jest leczenie cukrzycy.
  • Zmiany mogą ustępować samoistnie i nie wymagać leczenia.2,11

Złośliwe guzy skóry

  • Kluczowe znaczenie w ocenie zmian skórnych ma rozpoznanie złośliwych nowotworów skóry. Zostały one również omówione w osobnych artykułach.
  • Najważniejsze grupy złośliwych guzów skóry to: 

Zmiany pigmentacyjne

Ostuda, melanoderma

  • Jest to symetryczna, plamista hiperpigmentacja skóry, która może być związana z ciążą lub przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych. Może również wystąpić u pacjentów przyjmujących fenytoinę.
    Ostuda, melanoderma to symetryczna, plamista hiperpigmentacja skóry, która może pojawić się na twarzy podczas ciąży lub przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych.
    Ostuda (melanoderma)
  • Zmiany są zwykle zlokalizowane w obszarach narażonych na działanie promieni słonecznych, takich jak policzki, czoło, górna warga lub grzbiet dłoni.
  • Po porodzie zmiany zwykle znikają, ale czasami mogą być trwałe. W kolejnych ciążach istnieje ryzyko bardziej nasilonej hiperpigmentacji.
  • Jeśli przebarwienia są związane z przyjmowaniem leków, zwykle znikają one w ciągu kilku miesięcy po ich odstawieniu.
  • Pacjenci z ostudą powinni stosować filtry przeciwsłoneczne, aby zapobiec dalszej hiperpigmentacji.
  • W skrajnych przypadkach możliwe jest leczenie kosmetyczne lub laseroterapia.81,12-13

Bielactwo

  • Bielactwo jest nabytą, plamistą, ostro odgraniczoną depigmentacją skóry spowodowaną całkowitą utratą melanocytów w dotkniętym obszarze w wyniku procesów autoimmunologicznych.
  • Często występuje rodzinnie.
  • Najczęstsze lokalizacje to twarz, szyja, grzbiet dłoni, nadgarstek, pachy, fałdy skórne i okolice narządów płciowych.
    Bielactwo to nabyta, ostro ograniczona depigmentacja skóry spowodowana całkowitą utratą melanocytów w chorym obszarze.
    Bielactwo
  • Nie jest możliwe przewidzenie przebiegu choroby. Czasami dochodzi do samoistnej repigmentacji.
  • W przypadku wystąpienia bielactwa de novo należy wykluczyć inne choroby autoimmunologiczne (np. chorobę Hashimoto, niedokrwistość złośliwą).
  • Opcje leczenia obejmują zabiegi kosmetyczne, glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, fototerapię, przeszczep skóry.
  • Należy stosować odpowiednią fotoprotekcję.1,14

Plamy typu kawy z mlekiem

  • Mogą być wrodzone lub rozwinąć się w dzieciństwie.
  • Są płaskie, najczęściej zlokalizowane na tułowiu i mogą mieć regularny lub nieregularny brzeg.
  • Rozmiar jest różny i może wahać się od średnicy 0,2–4 cm u dzieci do 30 cm u dorosłych.
  • Hiperpigmentacja jest spowodowana zwiększoną produkcją melaniny w melanocytach i keratynocytach warstwy podstawnej.
    Jeśli występuje więcej niż sześć plam typu kawy z mlekiem, należy rozważyć chorobę ogólnoustrojową, taką jak stwardnienie guzowate, nerwiakowłókniakowatość, zespół McCune'a-Albrighta lub niedokrwistość Fanconiego.
    Nerwiakowłókniakowatość, plamy typu kawy z mlekiem
  • Plamy typu kawy z mlekiem mogą być objawem nerwiakowłókniakowatości.
    • Jeśli występuje więcej niż 6 plam i/lub inne objawy nerwiakowłókniakowatości (np. nerwiakowłókniaki, guzki Lischa tęczówki, glejaki nerwu wzrokowego, piegowata pigmentacja pach i pachwin) rozpoznanie zostaje potwierdzone.
    • Nerwiakowłókniakowatość może być chorobą dziedziczoną autosomalnie dominująco, ale 50% przypadków jest wynikiem spontanicznych nowych mutacji.
  • Same plamy typu kawy z mlekiem nie wymagają leczenia – można je rozważyć ze względów estetycznych. W takim przypadku można rozważyć leczenie chirurgiczne lub laseroterapię.
  • Jeśli występuje powyżej 6 plam typu kawy z mlekiem, oprócz neurofibromatozy należy rozważyć inne choroby układowe, takie jak stwardnienie guzowate, zespół McCune'a–Albrighta lub niedokrwistość Fanconiego.1-2,84,15-916

Rozproszona hiperpigmentacja

  • Choroba Addisona
    • Choroba Addisona może prowadzić do rozproszonej hiperpigmentacji.
    • Choroba Addisona powoduje autoimmunologiczną niedoczynność kory nadnerczy, która prowadzi do niewystarczającej produkcji mineralokortykosteroidów i glikokortykosteroidów.
    • Wzrostowi wydzielania ACTH przez przysadkę mózgową towarzyszy wzrost wydzielania MSH (hormonu melanotropowego), co skutkuje nadmierną produkcją melaniny w komórkach barwnikowych i powstania „brudnej” pigmentacji.
    • Hiperpigmentacja jest rozproszona, alez jest nasilonanasileniem w obszarach narażonych na działanie promieni słonecznych oraz w okolicach krocza, pach, sutków, dłoni i podeszew.
    • Objawy ogólnoustrojowe obejmują niedociśnienie tętnicze, zmęczenie, depresję i utratę apetytu.
    • Pacjenci z chorobą Addisona wymagają leczenia substytucyjnego mineralokortykosteroidami i glikokortykosteroidami w celu ograniczenia produkcji ACTH i MSH.2,17
  • Nadczynność tarczycy
  • Hemochromatoza
    • Hemochromatoza u około 70% pacjentów prowadzi do szarej hiperpigmentacji skóry z powodu nagromadzenia złogów hemosyderyny.
    • U niektórych pacjentów niejasny mechanizm powoduje zwiększoną produkcję melaniny, czego skutkiem są brązowe przebarwienia skóry.
    • Hemochromatoza jest głównie leczona poprzez powtarzane upusty krwi w celu resorpcji złogów żelaza.1018-20

Zmiany wynikające z przewlekłego narażenia na światło słoneczne

  • Słoneczna plama soczewicowata
    • Łagodne, jasnożółte do ciemnobrązowych zmiany, zwykle o średnicy do 20 mm, które mogą występować licznie w obszarach ciała narażonych na działanie promieni słonecznych. 
    • Występuje zwiększona liczba melanocytów, które wytwarzają gęste złogi melaniny w naskórku.
    • Liczne plamy soczewicowate na skórze, wargach i błonach śluzowych mogą wskazywać na zespół Peutza–Jeghersa.
    • W przypadku bardzo dużych lub nietypowo zabarwionych plam soczewicowatych, należy wykluczyć wrodzone znamiona barwnikowe oraz nowotwory złośliwe skóry.
    • Fotoprotekcja może ograniczyć powstawanie nowych zmian.
    • Istnieją różne kosmetyczne metody leczenia. Jednak podrażnienie skóry spowodowane zabiegiem może nasilić przebarwienia.111,18,21
  • Piegi
    • Plamki o wielkości do 2 mm w kolorach od jasnożółtego do ciemnobrązowego, które zwykle występują w bardzo dużych ilościach na obszarach narażonych na działanie promieniowania słonecznego.
    • Jeśli zmiany są większe niż kilka milimetrów lub wykazują nietypową pigmentację, należy wykluczyć wrodzone znamię barwnikowe lub nowotwór złośliwy.
    • Fotoprotekcja może ograniczyć powstawanie nowych zmian.
    • Istnieją różne kosmetyczne metody leczenia.1,18

Reakcje fototoksyczne

  • Hiperpigmentacja może być wynikiem reakcji fototoksycznej.
  • Jest wynikiem reakcji na leki stosowane ogólnoustrojowo lub miejscowo bądź kontakt z niektórymi roślinami lub produktami spożywczymi w połączeniu z narażeniem na promieniowanie słoneczne.
  • Rozpoczyna się reakcją alergiczną z rumieniem, obrzękiem, a czasem pęcherzami. Następnie może prowadzić do nadmiernego rogowacenia z hiperplazją melanocytów i hiperpigmentacją.
  • Niektóre leki mogą powodować przebarwienia nawet bez narażenia na promieniowanie słoneczne.
  • Leki, które najczęściej mogą powodować reakcje fototoksyczne:1018
    • Antybiotyki i leki przeciwgrzybicze
      • ceftazydym, fluorochinolony, gryzeofulwina, ketokonazol, kwas nalidyksowy, sulfonamidy, tetracykliny, trimetoprim.
    • Cytostatyki
      • dakarbazyna, fluorouracyl, metotreksat, winblastyna.
    • Diuretyki
      • furosemid, hydrochlorotiazyd.
    • Barwniki
      • eozyna, fluoresceina, błękit metylenowy, róż bengalski.
    • Inne
      • amiodaron, dezipramina, diltiazem, imipramina, fenotiazyny, chinidyna, chinina
      • porfiryny, psoraleny, pirazolidyna, retinoidy, kwas salicylowy.
    • NLPZ
      • ibuprofen, ketoprofen, nabumeton, naproksen.
    • Leki, które mogą powodować hiperpigmentację:
      • amiodaron, amitryptylina, arsen, bizmut, bleomycyna, busulfan, cyklofosfamid, daunorubicyna, doksorubicyna, złoto, zydowudyna.
  • U pacjentów z reakcjami fototoksycznymi należy zmodyfikować leczenie oraz unikać narażenia na promieniowanie UV.
  • Zazwyczaj po odstawieniu leczenia następuje stopniowa poprawa. W razie potrzeby dostępne są różne zabiegi kosmetyczne.1018,1222-1424

Rogowacenie ciemne

  • Ta zmiana skórna jest często związana z insulinoopornością (np. w cukrzycy typu 2 lub zespole PCO) i nadwagą, ale może również występować jako objaw zespołu paraneoplastycznego.
  • Mogą występować miękkie, pogrubione ciemnobrązowe smugi, jak również zmiany brodawkowate. Często wygląda to jak „brudna skóra”.
  • Najczęstszą lokalizacją jest szyja i fałdy skórne.
    Rogowacenie ciemne może pojawić się jako pogrubiona, aksamitna, brązowa smuga lub skórzasta, brodawkowata zmiana. Często wiąże się z insulinoopornością lub otyłością.
    Rogowacenie ciemne
    • Lokalizacje niepewne to dłonie i podeszwy.
    • Najczęstszymi nowotworami złośliwymi wyzwalającymi rogowacenie ciemne są gruczolakorak żołądka (60%), rak okrężnicy, jajników, trzustki i macicy.
    • W zależności od pacjenta i obrazu klinicznego należy rozważyć badania w celu wykluczenia choroby nowotworowej (wywiad lekarski, badanie przedmiotowe, badania przesiewowe, które nie zostały wykonane, diagnostyka laboratoryjna, badania endoskopowe, USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej).
    • Jeżeli przebieg choroby jest szybki lub fenotyp pacjenta nie wskazuje na insulinooporność, należy rozważyć chorobę nowotworową jako przyczynę.
  • Leczenie rogowacenia ciemnego jest ukierunkowane na przyczynę, a nie na zmianę skórną.92,25-26

Łupież pstry

  • Łupież pstry to choroba grzybicza, która najczęściej występuje u młodych dorosłych. 
  • Najczęstsza lokalizacja to górna część klatki piersiowej i pleców, czasem także wewnętrzna strona ud i ramiona.
    Łupież pstry
    Hiperpigmentacja w przebiegu łupieżu pstrego (hipopigmentacja)
  • Prowadzi do hiper– lub hipopigmentacji, od brązowych do bladoróżowych plamistych przebarwień skóry, czasem zlewających się. Czasami może im towarzyszyć łagodne złuszczanie.
  • Leczenie polega na stosowaniu miejscowych lub doustnych leków przeciwgrzybiczych.92

Hiperpigmentacja pozapalna

  • Hiperpigmentacja lub hipopigmentacja pozapalna może wystąpić wskutek mechanicznego lub chemicznego podrażnienia i w przebiegu zapalnych chorób skóry.
  • Z czasem takie zmiany często znikają samoistnie, w przeciwnym razie można rozważyć zabiegi kosmetyczne.92

Wywiad lekarski

Ważne pytania

Od jak dawna obecna jest zmiana i jak szybko się rozwija?

  • Zmiany wrodzone, takie jak np. nerwiakowłókniakowatość.
  • Początek w dzieciństwie (np. znamię łojowe) lub w starszym wieku (np. naczyniaki rubinowe).
  • Początek w czasie ciąży (np. melanoderma).
  • Szybki wzrost lub szybka zmiana w obrębie uprzednio stabilnej zmiany wymagają wykluczenia nowotworu złośliwego.

Objawy miejscowe?

  • Ból, świąd, krwawienie, wydzielina, sączenie, łuska.
  • Nawet w przypadku charakterystycznych zmian należy w razie potrzeby wykluczyć nowotwór złośliwy.
  • Defekt estetyczny.

Objawy ogólnoustrojowe/istniejące schorzenia?

Inne czynniki

  • Przyjmowanie leków.
  • Leki dostępne bez recepty.
  • Narażenie na rośliny.
  • Narażenie na promieniowanie UV.
  • Przebyty uraz lub operacja.

Badanie fizykalne

  • Wielkość i liczba zmian.
  • Lokalizacja zmian skórnych.
  • Obraz kliniczny.
  • Podejrzenie nowotworu złośliwego.
  • Badanie dermatoskopowe.

Badania uzupełniające

  • W przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego lub wątpliwości diagnostycznych, podejrzane zmiany powinny zostać usunięte i poddane badaniu histopatologicznemu.
  • Jeśli całkowite wycięcie nie jest możliwe ze względu na rozmiar lub lokalizację, można rozważyć wykonanie biopsji sztancowej.
  • Jeśli zmiany są związane z chorobami ogólnoustrojowymi, należy przeprowadzić odpowiednią diagnostykę.157-8,27

Środki i zalecenia

  • W zależności od podejrzewanego rozpoznania i rodzaju zmian, można rozważyć obserwację przebiegu, podjąć próbę leczenia, usunąć zmianę w całości lub rozważyć biopsję sztancową.

Lista kontrolna dotycząca skierowania

  • Cel skierowania
    • Pogłębienie diagnostyki? Leczenie? Zabieg chirurgiczny?
  • Wywiad lekarski
    • Początek i czas trwania objawów? Przebieg kliniczny?
    • Zmiany rozmiaru, koloru lub granic z biegiem czasu?
    • Objawy?
    • Choroby towarzyszące?
    • Przyjmowane leki?
    • Dotychczasowe próby leczenia?
  • Badanie fizykalne
    • Lokalizacja? Wymiary? Granice? Asymetria? Barwa? Ewolucja?
  • Badania uzupełniające
    • Wynik badania dermatoskopowego?
    • Wyniki badań laboratoryjnych lub innych badań dodatkowych?
    • Leczenie chirurgiczne? Zachowane prawidłowe marginesy chirurgiczne? Wynik badania histopatologicznego? Docięcie zmiany?

Dodatkowe informacje

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Łupież pstry powoduje brązowe, różowawe lub czerwonawe przebarwienia skóry. Na tułowiu mogą występować liczne lub zlewające się zmiany.
Łupież pstry
Łupież pstry
Łupież pstry (hipopigmentacja)
Znamiona barwnikowe
Znamiona barwnikowe
Miękkie guzki skórne (polipy włóknisto-nabłonkowe) można wyciąć u podstawy, często bez znieczuleniaWłókniaki miękkie
Włókniaki miękkie (polipy włóknisto-nabłonkowe)
Zaskórniki w przebiegu trądziku
Zaskórniki w przebiegu trądziku
Naczyniaki rubinowe
Naczyniaki rubinowe
U większości pacjentów z kępkami żółtym , którzy mają ujemny wywiad rodzinny w kierunku chorób sercowo-naczyniowych, poziom lipidów we krwi jest prawidłowy.
Kępki żółte (ksantelazmy)
W przypadku blizn przerostowych (keloidów) chirurgiczne wycięcie blizny można połączyć z radioterapią i powtarzanymi zabiegami krioterapii lub laseroterapii.
Blizna przerostowa (keloid)
Ostuda (melanoderma)
Ostuda (melanoderma)
Bielactwo to nabyta, ostro ograniczona depigmentacja skóry spowodowana całkowitą utratą melanocytów w chorym obszarze.
Bielactwo
Odropodobna osutka polekowa
Odropodobna osutka polekowa
Plama typu kawy z mlekiem
Plama typu kawy z mlekiem
Hiperpigmentacja może być reakcją fototoksyczną na leki ogólnoustrojowe lub miejscowe bądź kontakt z niektórymi roślinami lub produktami spożywczymi w połączeniu z narażeniem na słońce.
Reakcja fototoksyczna
Ognisko rogowacenia łojotokowego
Ognisko rogowacenia łojotokowego
Wrodzone znamię naskórkowe; ostro odgraniczone pigmentowane zgrubienie naskórka; diagnostyka różnicowa wrodzonego znamienia melanocytowego
Wrodzone znamię naskórkowe
Rogowacenie ciemne może pojawić się jako pogrubiona, aksamitna, brązowa smuga lub skórzasta, brodawkowata zmiana. Często wiąże się z insulinoopornością lub otyłością.
Rogowacenie ciemne
Mięsak Kaposiego jest wtórnym nowotworem złośliwym skóry, często związanym z zaawansowanym zakażeniem wirusem HIV. Składa się z komórek wrzecionowatych, tkanki naczyniowej i komórek plazmatycznych.
Mnogie mięsaki Kaposiego 
Zmiany odmrozinowe (perniosis)
Zmiany odmrozinowe (perniosis)

Źródła

Piśmiennictwo

  • Zaburzenia barwnikowe. W: Wolff K., Johnson R.A., Saavedra A.P. (red.). Fitzpatrick. Atlas i zarys dermatologii, s. 268-82, Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o. Lublin, 2014.
  1. Plensdorf S., Martinez J. Common pigmentation disorders, Am Fam Physician. 2009, 79(2): 109-16, PMID: 19178061, www.aafp.org
  2. Stulberg D.L., Clark N., Tovey D. Common hyperpigmentation disorders in adults: Part II. Melanoma, seborrheic keratoses, acanthosis nigricans, melasma, diabetic dermopathy, tinea versicolor, and postinflammatory hyperpigmentation, Am Fam Physician. 2003, 68(10): 1963-8, PMID: 14655805, www.aafp.org
  3. US Preventive Services Task Force, Mangione CM, Barry M.J., et al. Screening for Skin Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement, JAMA 2023, 329(15): 1290-5, jamanetwork.com
  4. Landau M., Krafchik B.R.. The diagnostic value of café-au-lait macules, J Am Acad Dermatol 1999, 40(6 pt 1): 877-90, PMID: 10365918, linkinghub.elsevier.com
  5. Jimbow K., Quevedo W.C. Jr, Fitzpatrick T.B., Szabó G. Biology of melanocytes. In: Freedberg IM, Fitzpatrick TB, eds. Fitzpatrick's Dermatology in general medicine. 4th ed. New York: McGraw-Hill, 1993, 261-89.
  6. Jimbow K. Current update and trends in melanin pigmentation and melanin biology, Keio J Med. 1995,44(1): 9-18, PMID: 7760535, www.jstage.jst.go.jp
  7. Luba M.C., Bangs S.A., Mohler A.M., Stulberg D.L. Common benign skin tumors, Am Fam Physician. 2003, 67(4): 729-38, PMID: 12613727, www.aafp.org
  8. Kelley L.C., Hruza G.J. Benign skin tumors. Facial Plast Surg Clin North Am. 2003, 11(2): 243-51, PMID: 15062277, www.sciencedirect.com
  9. Nair P.A., Singhal R. Xanthelasma palpebrarum - a brief review, Clin Cosmet Investig Dermatol. 2017, 11:1-5, 18.12.2017, PMID: 29296091, www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. McGinty S., Siddiqui W.J. Keloid. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2020, PMID: 29939676, www.ncbi.nlm.nih.gov
  11. PlensdorfFerringer T., Miller F. 3d. Cutaneous manifestations of diabetes mellitus, Dermatol Clin 2002, 20:483-92, PMID: 12170881, www.sciencedirect.com
  12. Kang W.H., Yoon K.H., Lee E.S., Kim J., Lee K.B., Yim H., et al. Melasma: histopathological characteristics in 56 Korean patients, Br J Dermatol 2002, 146: 228-37, PMID: 11903232, onlinelibrary.wiley.com
  13. Dover J.S., Arndt K.A., Dinehart S.M., Fitzpatrick R.E., Gonzalez E. Guidelines of care for laser surgery. American Academy of Dermatology Guidelines/ Outcomes Committee, J Am Acad Dermatol 1999, 41(3 pt 1): 484-95, PMID: 10460703, www.jaad.org
  14. Dahir A.M., Thomsen S.F. Comorbidities in vitiligo: comprehensive review, Int J Dermatol. 2018, 57(10): 1157-64, PMID: 29808541, onlinelibrary.wiley.com
  15. Eichenfield L.F., Levy M.L., Paller A.S., Riccardi V.M. Guidelines of care for neurofibromatosis type 1. American Academy of Dermatology Guidelines/ Outcomes Committee, J Am Acad Dermatol 1997, 37: 625-30, PMID: 9344204, www.jaad.org
  16. Friedman J.M. Epidemiology of neurofibromatosis type 1, Am J Med Genet 1999, 89:1-6, PMID: 10469430, onlinelibrary.wiley.com
  17. Ten S., MartinezNew M., Maclaren N. Clinical review 130: Addison's disease 2001, J. CommonClin pigmentationEndocrinol disordersMetab 2001, Am Fam Physician. 2009, 79(2)86: 1092909-1622, PMID: 1917806111443143, wwwacademic.aafpoup.org
  18. Stulberg D.L., Clark N., Tovey D. Common hyperpigmentation disorders in adults: Part II. Melanoma, seborrheic keratoses, acanthosis nigricans, melasma, diabetic dermopathy, tinea versicolor, and postinflammatory hyperpigmentation, Am Fam Physician. 2003, 68(10): 1963-8, PMID: 14655805, www.aafp.orgcom
  19. Stulberg D.L., Clark N., Tovey D. Common hyperpigmentation disorders in adults: Part I, Am Fam Physician 2003, 68: 1955-60, PMID: 14655804, www.aafp.org
  20. Ward S.K., Roenigk H.H., Gordon K.B. Dermatologic manifestations of gastrointestinal disorders, Gastroenterol Clin North Am 1998, 27: 615-36,vi. PMID: 9891700, www.sciencedirect.com
  21. Brandhagen D.J., Fairbanks V.F., Baldus W. Recognition and management of hereditary hemochromatosis, Am Fam Physician 2002, 65:853-60, PMID: 11898957, www.aafp.org
  22. Boardman L.A., Thibodeau S.N., Schaid D.J., Lindor N.M., McDonnell S.K., Burgart L.J., et al. Increased risk for cancer in patients with the Peutz-Jeghers syndrome, Ann Intern Med 1998, 128: 896-9, PMID: 9634427, annals.org
  23. Friedlander SF. Contact dermatitis. Pediatr Rev 1998;19:166-71. PMID: 9584526 pedsinreview.aappublications.org
  24. Crowson A.N., Magro C.M. Recent advances in the pathology of cutaneous drug eruptions. Dermatol Clin 1999, 17:537-60, viii. PMID: 10410857, www.sciencedirect.com
  25. Goroll A.H., Mulley A.G. Jr, eds. Primary care medicine: office evaluation and management of the adult patient. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2000.
  26. Goldstein B.G., Goldstein A.O. Diagnosis and management of malignant melanoma, Am Fam Physician 2001, 63: 1359-68,1374, PMID: 11310650, www.aafp.org
  27. Dahir A.M., Thomsen S.F. Comorbidities in vitiligo: comprehensive review, Int J Dermatol. 2018, 57(10): 1157-64, PMID: 29808541, onlinelibrary.wiley.com
  28. Ten S., New M., Maclaren N. Clinical review 130: Addison's disease 2001, J Clin Endocrinol Metab 2001, 86: 2909-22, PMID: 11443143, academic.oup.com
  29. Nair P.A., Singhal R. Xanthelasma palpebrarum - a brief review, Clin Cosmet Investig Dermatol. 2017, 11:1-5, 18.12.2017, PMID: 29296091, www.ncbi.nlm.nih.gov
  30. Ferringer T., Miller F. 3d. Cutaneous manifestations of diabetes mellitus, Dermatol Clin 2002, 20:483-92, PMID: 12170881, www.sciencedirect.com
  31. Kang W.H., Yoon K.H., Lee E.S., Kim J., Lee K.B., Yim H., et al. Melasma: histopathological characteristics in 56 Korean patients, Br J Dermatol 2002, 146: 228-37, PMID: 11903232, onlinelibrary.wiley.com
  32. Dover J.S., Arndt K.A., Dinehart S.M., Fitzpatrick R.E., Gonzalez E. Guidelines of care for laser surgery. American Academy of Dermatology Guidelines/ Outcomes Committee, J Am Acad Dermatol 1999, 41(3 pt 1): 484-95, PMID: 10460703, www.jaad.org
  33. Eichenfield L.F., Levy M.L., Paller A.S., Riccardi V.M. Guidelines of care for neurofibromatosis type 1. American Academy of Dermatology Guidelines/ Outcomes Committee, J Am Acad Dermatol 1997, 37: 625-30, PMID: 9344204, www.jaad.org
  34. Friedman J.M. Epidemiology of neurofibromatosis type 1, Am J Med Genet 1999, 89:1-6, PMID: 10469430, onlinelibrary.wiley.com
  35. Ward S.K., Roenigk H.H., Gordon K.B. Dermatologic manifestations of gastrointestinal disorders, Gastroenterol Clin North Am 1998, 27: 615-36,vi. PMID: 9891700, www.sciencedirect.com
  36. Brandhagen D.J., Fairbanks V.F., Baldus W. Recognition and management of hereditary hemochromatosis, Am Fam Physician 2002, 65:853-60, PMID: 11898957, www.aafp.org
  37. Dabelea D., Pettitt D.J., Jones K.L., Arslanian S.A. Type 2 diabetes mellitus in minority children and adolescents, An emerging problem, Endocrinol Metab Clin North Am 1999, 28: 709-29,viii, PMID: 10609116, www.sciencedirect.com
  38. Kim N.Y., Pandya A.G. Pigmentary diseases, Med Clin North Am 1998, 82: 1185-207, PMID: 9769800, www.sciencedirect.com
  39. Goldstein B.G., Goldstein A.O. Diagnosis and management of malignant melanoma, Am Fam Physician 2001, 63: 1359-68,1374, PMID: 11310650, www.aafp.org

Opracowanie

  • Paweł Falkowski (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz (redaktor)
  • Anneke Damberg (recenzent/redaktor)
  • Stefan Bösner (recenzent/redaktor)
Zmiany pigmentacyjne; Guz skóry; Hiperpigmentacja; Hipopigmentacja; Melasma; Ostuda; Bielactwo nabyte; Piegi; Plamy soczewicowate; Łupież pstry; Acantosis nigricans; Znamię łojowe; Naczyniaki rubinowe; Prosaki; KepkiKępki żółte; Ksantelazma; Bliznowce; Keloid; Tłuszczak; Brodawka łojotokowa; Włókniak skóry; Dermatofibroma; Rogowiak kolczystokomórkowy; Torbiel epidermoidalna; Znamię łojoweojo; Neurofibroma; Nerwiakowłókniaki; Plamy typu cafe au lait; Plamy typu kawy z mlekiem; Choroba Addisona; Nadczynność tarczycy; Hemochromatoza; Reakcje fototoksyczne; Dermatopatia cukrzycowa
guz skory; lupiez pstry; znamie lojowe; kepki zolte; tluszczak; wlokniak skory; rogowiak kolczystokomorkowy; nerwiakowlokniaki; nadczynnosc tarczycy; brodawka lojotokowa
Niewielkie guzy skóry i zmiany pigmentacyjne
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Guzy skóry i zmiany pigmentacyjne mogą występować niezależnie lub jako zmiany skórne spowodowane chorobą ogólnoustrojową. Hiperpigmentacja może być oznaką łagodnej lub, rzadziej, złośliwej zmiany.
Dermatologia
Guzy skóry, zmiany pigmentacyjne
/link/79bc9a74ed2a4a289171bd4cb30c4ead.aspx
/link/79bc9a74ed2a4a289171bd4cb30c4ead.aspx
guzy-skory-zmiany-pigmentacyjne
SiteProfessional
Guzy skóry, zmiany pigmentacyjne
K.Reinhardt@gesinform.de
mmail#j.parol@konsylium24dabrowska@medibas.pl
pl
pl
pl