Choroba wrzodowa (wrzody żołądka i dwunastnicy)

Streszczenie

• Definicja: Uszkodzenie błony śluzowej żołądka (wrzód żołądka) lub dwunastnicy (wrzód dwunastnicy), które sięga do błony podśluzowej i ma średnicę >5 mm. Najczęstsze przyczyny to zakażenie bakterią Helicobacter pylori oraz przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).
• Epidemiologia: Częstość występowania w ciągu całego życia wynosi ok. 5–10 %.
• Objawy: Zróżnicowane objawy o niskiej czułości i swoistości: bóle nadbrzuszaw nadbrzuszu, uczucie pełności, nudności. Często dolegliwości w nocy.
• Badanie fizykalne: Brak swoistych wyników badania przedmiotowego.
• Diagnostyka: Diagnoza na podstawie gastroskopii. Wykrywanie zakażenia Helicobacter pylori za pomocą testów inwazyjnych lubi nieinwazyjnych.
• Leczenie: Eradykacja zakażenia H. pylori. PodaniePodawanie inhibitorów pompy protonowej (IPP), w miarę możliwości przerwanie terapii NLPZ. Profilaktyczne podawanie IPP przy niektórych typach farmakoterapii.

Informacje ogólne

Definicja

• Uszkodzenie błony śluzowej żołądka (wrzód żołądka) lub dwunastnicy (wrzód dwunastnicy)
  • sięga aż do błony podśluzowej
  • o średnicy >5 mm¹

Epidemiologia

• Chorobowość
  • częstość występowania w ciągu całego życia ok. 5–10 %²
• Zapadalność
  • roczna zapadalność: ok. 0,1–0,2 %³
  • tendencja spadkowa w ciągu ostatnich 20 lat
• Wiek i lokalizacja
  • Częstość występowania choroby wrzodowej (oraz zakażenia H. pylori) wzrasta wraz z wiekiem.
• Płeć
  • stosunek występowania u kobiet i mężczyzn ok. 1:1

Etiologia i patogeneza

• Tak zwane wrzody trawienne wynikają z zaburzenia równowagi między:4
  • czynnikami szkodliwymi, takimi jak:
    • kwas solny (kwas żołądkowy)
    • pepsyna
    • zakażenie H. pylori
    • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)/ASA
    • refluks żółciowy
  • mechanizmami obronnymi, takimi jak:
    • śluz
    • prostaglandyny
    • wodorowęglany
    • dobre ukrwienie błony śluzowej
• Do najważniejszych czynników etiologicznych należą:
  • zakażenie H. pylori
    • ok. 90% pacjentów z wrzodem dwunastnicy⁴
    • ok. 70% pacjentów z wrzodem żołądka⁴
  • przyjmowanie leków z grupy NLPZ i/lub ASA
• Rzadszymi przyczynami są:⁵
  • choroby zapalne
  • eozynofilowe zapalenie żołądka i jelit
  • choroba Leśniowskiego-Crohna
  • choroba Behçeta
  • sarkoidoza
  • zapalenia naczyń (vasculitis)
  • idiopatyczne
  • zakażenia
    • CMV
    • HSV
    • Candida (drożdżyca), EBV, Helicobacter heilmannii, pleśniakowce, mykobakterie, Treponema pallidum
  • niedokrwienie lub martwica
    • najnowsze interwencje, takie jak przezcewnikowa embolizacjachemoembolizacja tętnicytnicza (TACE), przezskórna radioterapia lub radioembolizacja (SIRT), embolizacja (żołądka lub dwunastnicy)
    • nadużywanie "cracku" i kokainy, nadużywanie amfetaminy
  • polekowe lub związane z lekami
    • SSRI (selective serotonin reuptake inhibitor, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)
    • bifosfoniany,
    • potas
    • sirolimus, mykofenolan
    • chemioterapia (np. 5-FU lub MTX)
    • spironolakton
  • guzy neuroendokrynne lub indukowane mediatorami
    • Guzy gastrynoweGastrinoma, w tym w zespole MEN-1 (multiple endocrine neoplasia, mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza)
    • mastocytoza układowa
    • bazofilia w chorobach mieloproliferacyjnych
  • niedrożność
    • zwężenie dwunastnicy, np. przy trzustce pierścieniowatej
  • pooperacyjnie
  • resekcja żołądka
  • pomost omijający żołądek ("gastric bypass")
  • ciężkie choroby („wrzody stresowe”)
    • np. ARDS, wstrząsies, sepsa, uraz wielonarządowy, rozległe oparzenia
    • niewydolność wątroby/niewydolność nerek
    • długotrwała wentylacja mechaniczna
  • naciek nowotworowy
    • np. w raku trzustki

Czynniki predysponujące

• Czynnikami predysponującymi są:⁶
  
  • zaawansowany wiek (>60 lat)
  • leki: NLPZ, ASA
  • palenie tytoniu
  • stan po przebyciu chorobie wrzodowej
  • dodatni wywiad rodzinny w kierunku choroby wrzodowej
  • niski status społecznosocjo-ekonomiczny
  • stres psychospołeczny, depresja
  • ciężka choroba podstawowa, operacje, intensywneintensywna leczenie medycznefarmakoterapia

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Chorobę wrzodową rozpoznaje się na podstawie endoskopiibadania endoskopowego.
  • Wiarygodne odróżnienie choroby wrzodowej od czynnościowej dyspepsji na podstawie obrazu klinicznego nie jest możliwe.

Diagnostyka różnicowa

• Dyspepsja czynnościowa
• Choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa
• Zapalenie żołądka
• Rak żołądka
• Kamica żółciowa
• Choroba trzustki
• Zapalenie osierdzia (pericarditis)
• PZW, OZW

Wywiad lekarski

• Niska czułość i swoistość objawów
• Możliwe objawy
  • bóle nadbrzuszaw nadbrzuszu
  • uczucie pełności
  • wzdęciacie
  • nudności
• Zależność dolegliwości od posiłków
• ból na czczo, poprawa po posiłku (wrzód dwunastnicy)
• dolegliwości krótko po posiłku (wrzód żołądka)
• Dolegliwości nocne
  • 50–80% przypadków wrzodu dwunastnicy
  • 30–40% przypadków wrzodu żołądka
• Smoliste stolce w przypadku obfitego krwawienia
• Utrata masy ciała (nowotwór złośliwy)
• Czynniki ryzyka
  • leki: NLPZ, ASSASA
  • palenie tytoniu
  • występowanie choroby wrzodowej w rodzinie
  • choroby układowe

Badanie przedmiotowe 

• Często nie ma swoistych objawów.
• Tkliwość przy palpacji nadbrzusza
• Bladość z powodu pokrwotocznej niedokrwistości
• Obrona mięśniowa przy perforacji

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Ogólna diagnostyka laboratoryjna

• Morfologia (niedokrwistość?)
• Ewentualnie oznaczenie żelaza
• Ewentualnie badanie na obecność krwi utajonej w kale

Nieinwazyjne testy na H. pylori

• Szczegóły dotyczące diagnostyki przedstawiono w Artykule Zakażenie Helicobacter pylori.
• Nieinwazyjne testy na obecność H. pylori mogą być stosowane w ramach diagnostyki prowadzonej przez lekarza rodzinnego; procedury inwazyjne wymagają wykonania gastroskopii.
• W celu uzyskania wiarygodnej diagnostyki H. pylori należy zachować następujące odstępy czasowe (dotyczy to testów nieinwazyjnych i inwazyjnych):
  • 2 tygodnie po zakończeniu leczenia inhibitorami pompy protonowej (IPP)
  • 4 tygodnie po eradykacji lub innej antybiotykoterapii
• Patrz także Tabela Czułość i swoistość różnych metod wykrywania H. pylori.

Test oddechowy mocznikowy - złoty standard diagnostyki 

• Doustne podanie mocznika znakowanego izotopami węgla (¹³C lub ¹⁴C)
• Szybki rozkład przez ureazę H. pylori na amoniak i znakowany izotopowo ¹³⁽¹⁴⁾CO₂, którego zawartość mierzy się w wydychanym powietrzu.
• Czułość 8590%–95%, swoistość 8590–9598%⁷

• Porównywalny z testem na obecność antygenów w kale, analiza Cochrane'a wykazała nieco większą dokładność testu oddechowego.7
  

Test na obecność antygenówantygenu H.pylori w kale

• Wykrywanie antygenów Helicobacter bakteryjnych w kale przy użyciu przeciwciał monoklonalnych
 (metodą ELISA i immunochromatograficzną)
• ELISA: Czułość 8590%–95, immunochromatografia 70-80%, swoistość 85–9590%
• met. immunochromatograficzna: czułość 70-80%, swoistość 90%

Test serologiczny

• Wykrywanie w surowicy przeciwciał przeciwko H. pylori w klasie IgA i IgG
• Bez rozróżnienia aktywnego od przebytego zakażenia
• Mało przydatny w codziennej praktyce klinicznej, zastosowanie głównie w badaniach epidemiologicznych
• czułość 85-95%, swoistość 85-95%

Badanie PCR

• amplifikacja odcinka bakteryjnego DNA kodującego VacA i CacA – materiał pozyskiwany ze stolca lub śliny
• czułość 50-60%, swoistość 100%
• bardzo rzadko wykonywane ze względu na wysoki koszt

Diagnostyka specjalistyczna 

Ezofagogastroduodenoskopia (EGD) - badanie endoskopowe przełyku, żołądka i dwunastnicy

• Złoty standard diagnostyki⁶
  • szeroko dostępna
  • równie bezpieczna u osób starszych, jak i młodszych
  • umożliwia wykonanie biopsji (diagnostyka H. pylori i nowotworów złośliwych)
    • Owrzodzenia wyglądające na łagodne w endoskopii są złośliwe w 0,8-4,3% przypadków.

Badania inwazyjne w kierunku H. pylori

• Gastroskopia umożliwia wykonanie inwazyjnych testów na obecność H. pylori.
• W przypadku wrzodu trawiennego żołądka lub dwunastnicy należy wykonać test na obecność H. pylori.
• Wszystkie metody inwazyjne opierają się na badaniu bioptatów tkanek.
• Więcej informacji można znaleźć w Artykule Helicobacter pylori.

Szybki test ureazowy

• Szybki, prosty i niedrogi, test przyłóżkowy
• Czułość 90%–95%, swoistość 90–95%

PCR

• DiagnostykaOcena molekularno-genetyczna metodą reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)
• Czułość 90%–95%, swoistość 90–95%

Histologiahistologiczna

• Poza wykryciem H. pylori badanie histologiczne tkanki może potwierdzić przewlekłe zapalenie żołądka i wyjaśnić, czy wrzód jest łagodny.
• Czułość 80%–9850%, swoistość 90–98100%

PosiewHodowla bakteryjna

• W praktyce ma znaczenie tylko do oznaczania opornolekooporności
• Czułość 70-9050%, swoistość 100%

Badania laboratoryjne

• Gastryna przy podejrzeniu zespołu Zollingera-Ellisona (liczne lub oporne wrzody, biegunka, wywiad rodzinny w kierunku mnogiej neoplazji endokrynnej (MEN I-1)⁶

TKTomografia komputerowa/RM Rezonans magnetyczny

• W Przy podejrzeniu choroby nowotworowej

Leczenie

Cele terapii

• Wygojenie się wrzoduowrzodzenia
• Eradykacja zakażenia H. pylori: znaczny spadek zachorowalności i śmiertelności w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy w wyniku eradykacji, a także niższe ryzyko raka żołądka 
• Złagodzenie objawów

Ogólne informacje o terapii

• Opcje leczenia:  
  • środki ogólne
  • farmakoterapia
  • w indywidualnych przypadkach interwencyjne/chirurgiczne leczenie powikłań

Środki ogólne

• W miarę możliwości unikać leczenia NLPZ lub zredukować dawkę.
• Rzucenie palenia
• Nie ma specjalnej diety, decydująca jest indywidualna tolerancja pokarmów.
• Uwzględnienie aspektów psychosomatycznych, w razie potrzeby interwencja
  • stres, obciążenie psychospołeczne
  • zaburzenia lękowe, depresja.

Choroba wrzodowa z dodatnim oznaczeniem H. pylori

• Szczegóły dotyczące terapii eradykacyjnej przedstawiono również w Artykule Helicobacter pylori.

Ogólne informacje o eradykacji

• Wykrycie H. pylori we wrzodzie żołądka lub dwunastnicy jest bezwzględnym wskazaniem do terapii.
• Do niedawna światowym standardem była terapia trójlekowa oparta na klarytromycynie; ale skuteczność jest ograniczona z powodu oporności. 
• Czynniki ryzyka pierwotnej oporności na klarytromycynę
  • pochodzenie z Europy Południowej lub Europy Wschodniej
  • wcześniejsze leczenie antybiotykami makrolidowymi
    • Często nie można jednoznacznie określić, czy pacjent przyjmował makrolidy, więc jako pośrednią wskazówkę w tym zakresie można pragmatycznie przyjąć częste przyjmowanie antybiotyków.
• Duże znaczenie ma status oporności przed leczeniem; wybór schematu terapii powinien uwzględniać prawdopodobieństwo wystąpienia ewentualnej antybiotykooporności.
• Brak jest jednak wystarczających danych na temat lokalnego statusu oporności, dlatego terapia trójlekowa oparta na klarytromycynie nie jest już zalecana jako terapia pierwszego rzutu.

Algorytm terapeutyczny⁸

 

Terapia pierwszego rzutu

 

• Wskaźniki

  Zgodnie z wytycznymi z Maastricht VI/Florence Consensus Report (2022) w krajach o wysokiej (>15%) lub nieznanej oporności na klarytromycynę wzrosły w Europie do >10%, więc jako terapię pierwszego rzutu preferuje się terapię czterolekową zawierająca bizmut przez co najmniej 10 dni.

  • Terapia czterolekowa z bizmutem (10-14 dni)
  • Terapia czterolekowa bez bizmutu (14 dni)

  BadanieNiepowodzenie opornościterapii schematem z pierwszego rzutu

  • PoJeśli nieskutecznejw pierwotnejI terapiirzucie czterolekowejzastosowano naleterapie czterolekową bez bizmutu, to w leczeniu drugiego rzutu możyna wykonazastosować badaniemetodę opornościczterolekową z bizmutem.

  Terapia drugiego rzutu

  • Terapia drugiegoczterolekowa rzutuz powinnalewofloksacyną trwać (14 dni, z uwzględnieniem badania oporności:
    • standardowa terapia trójlekowa albo)
    • terapiaTerapia trójlekowadwulekowa zawierającawysokimi fluorochinolony
    dawkami (14 dni)

  TerapiaNiepowodzenie trzeciegoterapii schematem drugiego rzutu

  • Po nieudanej terapii drugiego rzutu kolejnezaleca próbysię leczeniabadanie powinnymikrobiologiczne byćwycinka prowadzonebłony tylkośluzowej przezżołądka specjalistów.
    • zawęi leczenie celowane na podstawie określonej lekowrażone opcji antybiotykoterapii po nieudanej terapii drugiego rzutu dostosowanej do statusu opornoliwości
    .

  Działania dodatkowe

  • Na skuteczność eradykacji farmakologicznej pozytywnie wpływa:
    • dokładne wyjaśnienie
    • motywacja do przestrzegania zaleceń terapii
    • przyjmowanie leków przed posiłkami
    • łagodzenie działań niepożądanych antybiotyków za pomocą probiotyków⁸⁹
    • rzucenie palenia

  Schematy terapii

  • WeStandardowe wszystkich schematach terapii, następującedawki IPP mo(w czynnej chorobie wrzodowej zaleca się dłużnasze podawaćstosowanie 2 xlekw naz dobętej grupy: od 4 do 8-12 tygodni)
    • omeprazol 20 mg,20mg co 12h
    • pantoprazol 40 mg,40mg co 12h
    • esomeprazol 20 mg,40mg co 12h
    • lansoprazol 30 mg,30mg co 12h
    • rabeprazol 20 mg.20mg co 12h

  • Terapia czterolekowa z bizmutem przez (10-14 dni) (I rzut)

    • IPPBizmut 1–0–1
    • Dicytrynian120mg tripotasuco bizmutu 140 mg 3–3–3–3
    • Tetracyklina 125 mg 3–3–3–3
    • Metronidazol 125 mg 3–3–3–3

    Standardowa terapia trójlekowa (francuska) przez 14 dni6h

    • IPPdawki bizmutu podano w przeliczeniu na tlenek bizmutu; preparat Ulcamed zawiera w 1–0– tabletce 120mg tlenku bizmutu; w Polsce jest dostępny preparat złożony Pylera zawierający w 1
    • Klarytromycyna 500 tabletce 140mg cytrynianu potasowo-bizmutowego co odpowiada 40mg tlenku bizmutu, 125mg metronidazolu i 125 mg 1–0–1
    • Amoksycylina 1000 mg 1–0–1

    Standardowa terapia trójlekowa (włoskatetracykliny) przez 14 dni

    • IPP 1–0–1
    • Klarytromycyna 250–500 mg 1–0–1
    • Metronidazol 400–500 mg-1–0–1

    Trójlekowa terapia fluorochinolonami przez 10 dni

    • IPP 1–0–1
    • Lewofloksacyna 500 mg albo moksyfloksacyna 400 mg 1–0–0
      •  
    • AmoksycylinaMetronidazol 1000 mg500mg 1–0–1co 6h lub 8h lub 250mg co 6h
    • Tetracyklina 500mg co 6h
    • IPP w standardowych dawkach
  • Terapia czterolekowa bez bizmutu (14 dni) (Irzut)
    • Klarytromycyna 500mg co 12h
    • Amoksycylina 1000mg co 12h
    • Metronidazol 500mg co 12h
    • IPP w standardowej dawce
  • Terapia czterolekowa z lewofloksacyną (14 dni) (II rzut)
    • Bizmut 120mg co 6h
    • Lewofloksacyna 500mg co 24h lub 250mg co 12h
    • Amoksycylina 1000mg co 12h
    • IPP w standardowej dawce

  • Terapia dwulekowa wysokimi dawkami (14 dni) (II rzut)

    • Amoksycylina 1000mg co 8h lub 750mg co 6h
    • IPP w podwójnej dawce

   

   

  Choroba wrzodowa z ujemnym oznaczeniem H. pylori

  • Terapia NLPZ jest najczęstszą przyczyną choroby wrzodowej niewywołanej H. pylori i w miarę możliwości należy ją przerwać.
  • Leczenie farmakologiczne IPP przez 4–8 tygodni⁶
    • Antagoniści receptora H2H₂ obecnie tylko w przypadku nietolerancji IPP⁶
    • Nie zaleca się stosowania leków zobojętniających.⁶
  • Po odstawieniu długoterminowej terapii IPP, może wystąpić efekt z odbicia ze zwiększonym wydzielaniem kwasu żołądkowego i dolegliwościami refluksowymi, stąd zaleca się stopniową redukcję.⁹¹⁰

  Profilaktyczna osłona żołądka

  • W niektórych terapiach lekowych lub konstelacjach klinicznych wskazane jest profilaktyczne stosowania leków oso działonowychaniu na żołądekgastroprotekcyjnym.
  • We wskazaniu należy uwzględnić, czy istnieją czynniki ryzyka (inne niż H. pylori) wystąpienia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy lub czynniki ryzyka krwawienia/powikłań wrzodowych.

  Czynniki ryzyka wystąpienia wrzodów żołądka i dwunastnicy

  • Wiek >60 lat
  • Wywiad dotyczący występowania wrzodów w przeszłości
  • leki: NLPZ, ASA
  • Inne czynniki ryzyka: ciężkie choroby współistniejące, ciężki stres psychospołeczny, palenie tytoniu

  Czynniki ryzyka krwawienia/powikłań wrzodowychchoroby wrzodowej

  • Wiek >60 lat
  • Choroba wrzodowa w wywiadzie
  • leki: NLPZ, ASA, SSRI, inhibitory P2Y12 (tiklopidyna, klopidogrel, prasugrel), antykoagulanty (antagoniści witaminy K, NOAC, heparyny), glikokortykosteroidy stosowane ogólnoujstrojowo
  • Inne czynniki ryzyka: ciężkie choroby współistniejące

  Profilaktyka IPP w chorobie wrzodowej z ujemnym statusem H. pylori

  • W przypadku rozpoczęcia terapii lekami z grupy NLPZ należy jednocześnie zastosować profilaktyczne leczenie IPP, jeśli istnieje inny czynnik ryzyka wystąpienia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz (lub) powikłań wrzodowych. Jeśli czynnikiem ryzyka jest tylko wiek (>60 lat) i nie ma innych czynników ryzyka, profilaktyka nie jest konieczna.
  • Jeśli podczas długoterminowej terapii NLPZ wystąpi choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy oraz (lub) krwawienie z wrzodów górnego odcinka przewodu pokarmowego, należy odstawić NLPZ do czasu zagojenia się zmian, a następnie zastosować stałą profilaktykę IPP w przypadku wznowienia terapii.
  • Po wystąpieniu powikłań wrzodowych należy zawsze zastosować stałą profilaktykę IPP, jeśli terapia NLPZ jest kontynuowana. Dotyczy to również sytuacji, gdy towarzyszące zakażenie H. pylori zostało skutecznie wyleczone.
  • W przypadku stosowania ASA, inhibitorainhibitorów P2Y12, DOACNOAC lub VKA w monoterapii, profilaktykę IPP należy stosować, jeśli występuje co najmniej jeden inny czynnik ryzyka wystąpienia wrzodu żołądka i (lub) powikłań wrzodowych. Jeśli czynnikiem ryzyka jest tylko wiek (>60 lat) i nie ma innych czynników ryzyka, profilaktyka nie jest konieczna.
  • Po wystąpieniu powikłań wrzodowych pod wpływem leczenia przeciwpłytkowego i (lub) przeciwkrzepliwego należy zastosować stałą profilaktykę IPP u pacjentów z ujemnym statusem H. pylori, a także po skutecznym leczeniu eradykacyjnym u pacjentów z uprzednio dodatnim statusem H. pylori, jeśli leczenie przeciwpłytkowe i (lub) przeciwkrzepliwe jest kontynuowane.
  • W przypadku wystąpienia krwawienia z wrzodów żołądka i dwunastnicy podczas monoterapii inhibitorem P2Y12, oprócz stałej profilaktyki IPP można rozważyć zmianę na ASA, jeśli jest to uzasadnione z punktu widzenia układu sercowo-naczyniowego.
  • Jeśli podczas monoterapii ASA, inhibitorem P2Y12, DOACNOAC lub VKA wystąpi krwawienie z wrzodów górnego odcinka przewodu pokarmowego, należy zastosować stałą profilaktykę IPP, jeżeli terapia jest kontynuowana. W przypadku wystąpienia krwawienia z wrzodu żołądka i dwunastnicy podczas długoterminowej terapii ASA nie należy przechodzić na inhibitor P2Y12 w monoterapii.
  • W przypadku jednoczesnej terapii dwoma leki przeciwkrzepliwymi należy zastosować profilaktykę IPP.
  • Jeśli podczas ogólnoustrojowego podawania glikokortykosteroidów wystąpi wrzód żołądka lub dwunastnicy oraz (lub) powikłania wrzodowe (np. krwawienie), należy w miarę możliwości — oprócz wykluczenia zakażenia H. pylori — dokonać zmiany na inny lek, w uzupełnieniu terapii IPP. Jeśli nie jest to możliwe, należy podawać jak najmniejszą dawkę steroidu i zastosować profilaktykę IPP.
  • Profilaktykę IPP należy stosować w terapii SSRI, jeśli w wywiadzie występuje choroba wrzodowa i/lub powikłania wrzodowe lub w przypadku terapii skojarzonej z lekiem z grupy NLPZ, koksybeminhibitorem COX-2, lub inhibitorem P2Y12. Profilaktykę IPP można stosować w terapii skojarzonej z lekiem przeciwkrzepliwym (DOACNOAC lub VKA).

  Leczenie interwencyjne i chirurgiczne

  Terapia interwencyjna

  • Terapię interwencyjną stosuje się głównie w kontekście krwotokukrwawienia, rzadziej w leczeniu zwężenia ujścia żołądka lub zwężenia dwunastnicy.
  • Około połowa krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego jest spowodowana chorobą wrzodową.
  • W większości przypadków krwawienie można zatrzymać endoskopowo.¹⁰¹¹

  Operacja

  • Wskazaniami do operacji są:¹⁰¹¹
    • krwawienie, którego nie można zatrzymać interwencyjnieendoskopowo
    • perforacja przewodu pokarmowego
    • nowotwór złośliwy
    • zwężenie odźwiernika żołądka

  Przebieg, powikłania i rokowanie

  Powikłania

  • Krwawienie
    • Choroba wrzodowa jest najczęstszą przyczyną krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
  • Perforacja przewodu pokarmowego
  • Zwężenie odźwiernika żołądka
  • H. pylori zwiększa ryzyko raka żołądka i chłoniaka MALT.
  • Patrz także Artykuł Powikłania wrzodów żołądka.

  Przebieg i rokowanie

  • Bardzo dobre rokowanie przy leczeniu ukierunkowanym na przyczynyprzyczynę
  • Bez leczenia podstawowego zakażenia H. pylori nawroty występują w 60–90% przypadków.

  Dalsze postępowanie

  • Po terapii eradykacyjnej należy zawsze przeprowadzić kontrolę jej skuteczności (niezależnie od wskazania do eradykacji).
  • Należy ją przeprowadzić najwcześniej 4 tygodnie po leczeniu eradykacyjnym lub 2 tygodnie po odstawieniu terapii IPP. 
  • Nieinwazyjną kontrolę skuteczności można wykonać za pomocą:
    • testu oddechowego z mocznikiem znakowanym izotopem węgla¹³ lub
    • testu z kału na obecność antygenów bakteryjnych
  • W przypadku występowania wrzodu żołądka należy wykonać kontrolne badanie endoskopowe z biopsją po 4–8 tygodniach (jeśli gojenie jest niepełne, należy ponownie wykonać biopsję w celu wykluczenia złośliwości).
  • Endoskopowe badanie kontrolne wrzodów dwunastnicy nie jest zalecane, ale można je rozważyć w indywidualnych przypadkach, jeżeli występują powikłania.

  Informacje dla pacjentów

  Informacje dla pacjentów w Deximed

  • Wrzody żołądka i dwunastnicy (choroba wrzodowa)
  • Zakażenie Helicobacter pylori

  Ilustracje

  

  Wrzód dwunastnicy z obrzękiem błony śluzowej (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)
  

  Wrzód w jamie odźwiernikowej/ antrum żołądka (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)
  

  Wrzody żołądka i dwunastnicy

  Źródła

  Piśmiennictwo

  1. Malfertheiner P. Peptic ulcer disease. Lancet 2009; 374: 1449-1461. doi:10.1016/S0140-6736(09)60938-7 DOI
  2. Lanas A, Chan FKL. Peptic ulcer disease. Lancet 2017; 390: 613–624. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Sung J, Kuipers E, El-Serag H. Systematic review: the global incidence and prevalence of peptic ulcer disease. Aliment Pharmacol Ther 2009; 29: 938-46. doi:10.1111/j.1365-2036.2009.03960.x DOI
  4. Fashner J, Gitu A. Diagnosis and Treatment of Peptic Ulcer Disease and H. pylori Infection. Am Fam Physician 2015; 91: 236-242. www.aafp.org
  5. Charpignon C, Lesgourgues B, Pariente A et al. Peptic ulcer disease: one in five is related to neither Helicobacter pylori nor aspirin/NSAID intake. Aliment Pharmacol Ther 2013; 38: 946–54. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Peptic ulcer disease. BMJ Best Practice, last updated Dec 11, 2020, Zugriff 28.12.21. bestpractice.bmj.com
  7. BestGonciarz LM, TakwoingiPruszkowski YJ, SiddiqueKrzyżowska S,K etZasady al.diagnostyki Non‐invasivei diagnosticleczenia testszakażenia forbakterią Helicobacter pylori infectionWytyczne dla POZ, Lekarz POZ 3/2017
  8. Dzierżanowska-Fangrat, Katarzyna (red.). CochranePrzewodnik Databaseantybiotykoterapii of2023, Systematicwyd. Reviews28. 2018; 3Bielsko-Biała: CD012080Alfa-Medica Press, 2023. doi:10alfamedica.1002%2F14651858.CD012080.pub2 Cochrane (DOI)pl
  9. McFarland L, Huang Y, Wang L, et al. Systematic review and meta-analysis: Multi-strain probiotics as adjunct therapy for Helicobacter pylori eradication and prevention of adverse events. United European Gastroenterol J 2016; 4: 546-561. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Kim J, Blackett J, Jodorkovsky D. Strategies for Effective Discontinuation of Proton Pump Inhibitors. Curr Gastroenterol Rep 2018; 20: 27. doi:10.1007/s11894-018-0632-y DOI
  11. Behrman SW. Management of complicated peptic ulcer disease. Arch Surg 2005; 140: 201-8. PubMed
  12. Best L, Takwoingi Y, Siddique S, et al. Non‐invasive diagnostic tests for Helicobacter pylori infection. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018; 3: CD012080. doi:10.1002%2F14651858.CD012080.pub2 Cochrane (DOI)
  13. Gisbert JP, Pajares JM. Diagnosis of Helicobacter pylori infection by stool antigen determination: A systematic review. Am J Gastroenterol 2001; 96: 2829-38. PubMed
  14. Calvet X, Ramirez-Lázaro MJ, Montserrat A, et al. Comparative accuracy of 3 monoclonal stool tests for diagnosis of Helicobacter pylori infection among patients with dyspepsia. Clin Infect Dis 2010; 50: 323-8. PubMed

  Autorzy

  • Michael Handke, prof. dr hab. med., specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i intensywnej terapii, Freiburg Bryzgowijski
  • Guido Schmiemann, dr n. med., lekarz ze specjalizacją z medycyny rodzinnej, Brema (recenzja)

K25; K250; K251; K252; K253; K254; K255; K256; K257; K259; K26; K260; K261; K262; K263; K264; K265; K266; K267; K269; K27; K270; K271; K272; K273; K274; K275; K276; K277; K279

ventrikkelsår; duodenalsår; trippelbehandling; ulcus; magsårssjukdom; ventrikelsår; k27 sår i magsäcken eller tolvfingertarmen utan angiven lokalisation; d86 peptiskt sår, annat; d85 duodenalsår; Magsår (ulkussjukdom); magsår

Wrzód; Wrzody; Choroba wrzodowa; Wrzód żołądka i dwunastnicy; Wrzód dwunastnicy; Wrzód żołądka; Helicobacter pylori; H. pylori; Test oddechowy z mocznikiem; Test antygenowy stolca; Gastroskopia; Niesteroidowe leki przeciwzapalne; NLPZ; Inhibitory pompy protonowej; IPP; Pantoprazol; Omeprazol; Esomeprazol; Lansoprazol; Rabeprazol; H2-blokery; Eradykacja; Terapia potrójna; Terapia poczwórna; Klarytromycyna; Amoksycylina; Metronidazol; Bizmut; Fluorochinolon; Lewofloksacyna; Moksyfloksacyna

Choroba wrzodowa (wrzody żołądka i dwunastnicy)

document-disease document-nav document-tools document-theme

Definicja: Uszkodzenie błony śluzowej żołądka (wrzód żołądka) lub dwunastnicy (wrzód dwunastnicy), które sięga do błony podśluzowej i ma średnicę >5 mm. Najczęstsze przyczyny to zakażenie bakterią Helicobacter pylori oraz przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Gastroenterologia

Choroba wrzodowa (wrzody żołądka i dwunastnicy)

/link/c14b87969fdd4e378f350279770559ae.aspx

/link/c14b87969fdd4e378f350279770559ae.aspx

choroba.-wrzodowa-wrzody-zoladka-i-dwunastnicy

SiteDisease

Choroba wrzodowa (wrzody żołądka i dwunastnicy)

K.Reinhardt@gesinform.de

manders@nhi.marczewska@konsylium24.plno (patched by linkmapper)

pl

pl

pl