Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Nietrzymanie moczu u mężczyzn

Streszczenie

  • Definicja: Mimowolna utrata moczu. Z kliniczno–urologicznego punktu widzenia rozróżnia się następujące postacie nietrzymania moczu: wysiłkowe, z naglącego parcia na pęcherz, mieszane, z przepełnienia oraz odruchowe; w przypadku neurogennych postaci nietrzymania moczu można wymienić: nadrdzeniową i rdzeniową nadreaktywność wypieracza (nietrzymanie odruchowe), dyssynergię wypieraczowo–zwieraczową i zmniejszoną kurczliwość wypieracza oraz osłabienie napięcia zwieracza.
  • Epidemiologia: Rzadko u młodych mężczyzn. Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem. 2% osób w wieku 45–64 lat cierpi na ciężkie nietrzymanie moczu, a wśród osób powyżej 65 r.ż. odsetek ten się podwaja.
  • Objawy: Powtarzająca się mimowolna utrata moczu, możliwe zaburzenia oddawania moczu i dysfunkcja seksualna. Pogorszenie jakości życia, unikanie kontaktów społecznych, negatywny wpływ na życie seksualne.
  • Badanie fizykalne: Różne wyniki, w zależności od rodzaju nietrzymania moczu. Zaleganie moczu? Kapanie moczu? Trudności przy oddawaniu moczu? Utrata moczu podczas kaszlu?
  • Diagnostyka: Wywiad dotyczący oddawania moczu i stolca oraz stosunków seksualnych, stan ogólny, ocena narządów płciowych, badanie per rectum, badanie neurologiczne, dzienniczek mikcji, badania moczu i krwi, ocena USG zalegania moczu w pęcherzu; w razie potrzeby cystoskopia i badanie urodynamiczne w gabinecie urologicznym.
  • Leczenie: Kluczowe znaczenie dla leczenia ma utrzymanie dobrej jakości życia. Samodzielne leczenie, ewentualnie w połączeniu z przyjmowaniem leków antycholinergicznych. U niektórych pacjentów istnieją wskazania do zabiegu chirurgicznego.

 

Informacje ogólne

Definicja

  • Nietrzymanie moczu to mimowolny wyciek moczu w chwili, gdy ciśnienie w pęcherzu przekracza maksymalne ciśnienie w cewce moczowej.
  • Problemy z układem moczowym u mężczyzn były w przeszłości nazywane „prostatyzmem”.
    • Obecnie pojęcie to jest już rzadko używane na świecie. W związku z coraz lepszą znajomością fizjologii i patofizjologii dolnych dróg moczowych, współcześnie używa się zbiorczego określenia – objawy z dolnego odcinka dróg moczowych (Lower Urinary Tract Symptoms – LUTS).1
  • Rozróżnia się dwie postaci LUTS:
    • zaburzona funkcja transportowa, retencja (zaleganie) moczu (przeszkoda podpęcherzowa)
    • zaburzona funkcja gromadzenia, nietrzymanie moczu (podrażnienie pęcherza moczowego).

Klasyfikacja2-4

  • Klasyfikacja pod względem objawów urologicznych:
    • Nietrzymanie moczu z naglącym parciem.
    • Wysiłkowe nietrzymanie moczu, trzy stopnie nasilenia zgodnie ze skalą Ingelmann–Sundberga:
      • Stopień 1: wyciek moczu podczas kaszlu, kichania, wysiłku i śmiechu.
      • Stopień 2: wyciek moczu podczas podnoszenia się, chodzenia i wchodzenia po schodach.
      • Stopień 3: wyciek moczu podczas stania, bez aktywności fizycznej.
    • Mieszane nietrzymanie moczu (połączenie nietrzymania wysiłkowego i nietrzymania z naglącym parciem).
    • Odruchowe nietrzymanie moczu (nadreaktywność wypieracza).
    • Nietrzymanie moczu z przepełnienia (nietrzymanie moczu z przewlekłym zatrzymaniem moczu).
      • Pęcherza nie da się opróżnić lub nie można go opróżnić całkowicie.
      • Nocne sączenie po oddaniu moczu.
      • U mężczyzn często z powodu niedrożności odpływu moczu, w szczególności w przypadku łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (Benign Prostatic Hyperplasia – BPH).
  • Neurogenna dysfunkcja pęcherza moczowego, klasyfikacja według patomechanizmu nerwowo–mięśniowego:
    • nadreaktywność wypieracza (odruchowe nietrzymanie moczu) nadrdzeniowa i rdzeniowa
    • dyssynergia wypieraczowo–zwieraczowa (nadaktywność wypieraczowo–zwieraczowa)
    • zmniejszona kurczliwość wypieracza
    • osłabienie napięcia zwieracza.
  • Postaci szczególne:
    • Nietrzymanie moczu wskutek tworzenia się wgłębień, np. uchyłków lub jam ropnia.
    • Nietrzymanie moczu podczas śmiechu (giggle incontinence).5
      • Mimowolne i niepohamowane opróżnienie pęcherza wywołane śmiechem.
        • Ta postać nietrzymania moczu różni od wysiłkowego nietrzymania moczu tym, że jest wywołana śmiechem, może wiązać się tylko z ograniczoną ilością wycieku moczu, problem nie występuje w czasie wysiłku lub kaszlu.
    • Nawracające nietrzymanie moczu (nawracające nietrzymanie moczu po chirurgicznym leczeniu nietrzymania moczu, ICD–10 N39.47).
    • Pozacewkowe nietrzymanie moczu (wyciek moczu przez inne otwory niż zewnętrzne ujście cewki moczowej, np. przez przetoki).
      • U mężczyzn występuje rzadko.

Epidemiologia

  • Szacowana chorobowość nietrzymania moczu jest bardzo zróżnicowana.6-8
  • Rzadko występuje u młodych mężczyzn.
  • Chorobowość wzrasta po 60–65 roku życia.
    • W starszym wieku częstość występowania u mężczyzn jest podobna jak u kobiet.
  • Częstość występowania LUTS w populacji polskich pacjentów wynosi 69,8% (mężczyźni 66,2%, kobiety 72,6%).
    • Nie stwierdzono różnic w częstości występowania pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi.9
  • Wskaźnik nietrzymania moczu wśród pacjentów placówek opiekuńczych wynosi ponad 50%.10
  • Najczęściej u mężczyzn występuje nietrzymanie moczu z naglącym parciem.
  • Patrz tabela nietrzymanie moczu u mężczyzn, chorobowość u mężczyzn w stosunku do ich wieku na podstawie wyników badań połączonych.
  • Amerykańskie badania pokazują, że 10,8% mężczyzn w wieku powyżej 40 lat zauważyło plamy moczu na bieliźnie w ciągu ostatniego roku.6
    • Codzienne nietrzymanie moczu zgłaszało 4,8% mężczyzn w wieku 41–60 lat i 8,9% mężczyzn powyżej 60. roku życia.
    • 2% mężczyzn w grupie wiekowej 45–64 lata i 4% mężczyzn powyżej 65 lat zgłaszało epizody nietrzymania moczu wymagające zmiany bielizny.
  • Wielu mężczyzn z nietrzymaniem moczu ma pęcherz nadreaktywny wraz z nietrzymaniem moczu z naglącym parciem, niezależnie od tego, czy występuje przeszkoda podpęcherzowa.11
  • Wysiłkowe nietrzymanie moczu występuje bardzo rzadko u neurologicznie zdrowych mężczyzn.
    • Częstość występowania po radykalnej prostatektomii różni się w zależności od definicji, metody oceny i metody pobrania moczu i wynosi 1–40%.

Czynniki predysponujące6,12-14

ICD–10

  • N39 Inne choroby układu moczowego.
    • N39.3 Wysiłkowe nietrzymanie moczu.
    • N39.4 Inne określone nietrzymanie moczu.
    • N39.40 Odruchowe nietrzymanie moczu.
    • N39.41 Nietrzymanie moczu z przepełnienia.
    • N39.42 Nietrzymanie moczu z naglącym parciem.
    • N39.43 Pozacewkowe nietrzymanie moczu.
    • N39.47 Nawracające nietrzymanie moczu.
    • N39.48 Inne określone nietrzymanie moczu.
  • R32 Nietrzymanie moczu, nieokreślone.
  • N31 Nerwowo–mięśniowa dysfunkcja pęcherza moczowego, niesklasyfikowana gdzie indziej.
    • N31.0 Pęcherz moczowy neurogenny, niesklasyfikowany gdzie indziej.
    • N31.1 Odruchowy pęcherz moczowy neurogenny, niesklasyfikowany gdzie indziej.
    • N31.2 Wiotki pęcherz moczowy neurogenny, niesklasyfikowany gdzie indziej.
    • N31.8 Inna nerwowo–mięśniowa dysfunkcja pęcherza moczowego.
    • N31.9 Nerwowo–mięśniowa dysfunkcja pęcherza moczowego, nieokreślona.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie następuje zasadniczo na podstawie wywiadu lekarskiego.

Wywiad lekarski

  • Rozróżnienie typu nietrzymania moczu, stopnia nasilenia, poziomu dyskomfortu i innych dolegliwości związanych z LUTS.
  • Wywiad dotyczący mikcji:
    • Częstość mikcji w ciągu dnia/w nocy.
    • Objętość mikcji:
      • Czy istnieje konieczność używania wkładek/podpasek lub pieluch?
        • ile dziennie?
        • jaki rozmiar?
    • Ilość i częstość występowania epizodów nietrzymania moczu.
    • Postawa ciała podczas mikcji.
    • Trudności na początku oddawania moczu.
    • Jakość strumienia moczu.
    • Ciągła/przerywana mikcja.
    • Konieczność naciskania na jamę brzuszną.
    • Dysuria/alguria.
    • Hematuria (krwiomocz).
  • Kiedy, w jakiej sytuacji i jak często dochodzi do utraty moczu
  • Czynniki stymulujące diurezę:
    • Przyjmowanie płynów i oddawanie moczu.
      • Ilość i czas picia – uwzględniając również czas snu.
    • Wywiad dotyczący przyjmowanych leków: diuretyki, inne leki o działaniu moczopędnym.
    • Zwrócić szczególną uwagę na kawę, alkohol i inne używki moczopędne.
  • Wywiad dotyczący stolca:
    • częstotliwość wypróżnień
    • nietrzymanie stolca
    • rozmazywanie się stolca
    • zaparcia
    • czy potrzeba wypróżnienia pojawia się wystarczająco wcześnie, aby zdążyć na czas do toalety
    • konsystencja stolca
    • stolec smolisty
    • ból przy wypróżnianiu.
  • Dodatkowe informacje
    • zabiegi chirurgiczne
    • choroby urologiczne
    • choroby wcześniejsze i współistniejące
    • przepuklina udowa lub przepuklina pachwinowa
    • obrzęk kończyn dolnych
    • wywiad dotyczący aktywności seksualnej
    • w jaki sposób do tej pory leczono nietrzymanie moczu
    • jakość życia, stres psychologiczny
    • zwłaszcza u starszych mężczyzn – sprawność i deficyty czynnościowe, np.:
      • mobilność, możliwość pójścia do toalety
      • badanie przesiewowe funkcji poznawczych/demencji.
  • Kwestionariusze

Badanie fizykalne

  • Ogólny stan pacjenta
    • badanie sprawności ruchowej i poznawczej (starszych) pacjentów
    • otyłość.
  • Orientacyjne badanie neurologiczne
    • zaburzenia czucia w dermatomach S2–S5 (obszar wewnętrznej strony uda).
  • W razie potrzeby ocena zewnętrznych narządów płciowych
    • oznaki atrofii
    • podrażnienia skóry, maceracja, infekcje skóry
    • przetoka.
  • Jama brzuszna
    • rozmiar pęcherza (podejrzenie przepełnionego pęcherza)
    • opór (podejrzenie guza)
    • blizny.
  • Badanie per rectum
    • napięcie, zdolność do kurczenia się i rozluźniania zwieracza
    • obniżone napięcie zwieracza jako oznaki uszkodzenia nerwu w obszarze zaopatrzenia S2–S4
    • badanie palpacyjne bańki odbytnicy.

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka specjalistyczna

  • Jeśli nie ma jednoznacznej przyczyny nietrzymania moczu lub jeśli pierwotne leczenie jest nieskuteczne, wskazana może być dalsza diagnostyka.
  • Badania urodynamiczne mogą być wskazane i powinny być wykonane przed chirurgicznym leczeniem nietrzymania moczu oraz obowiązkowo przed ponownym zabiegiem tego rodzaju.
  • W razie potrzeby należy wykonać cystoskopię.
  • Do rozważenia oznaczenia wskaźnika fPSA/tPSA (PSA wolny/ PSA całkowity < 1510% – podwyduższonee ryzyko nowotworu, wskazanie do biopsji; 10 - 25% tzw. "szara strefa"). 

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Brak efektu działania zastosowanych, nieinwazyjnych metod u zmotywowanych pacjentów.
  • Podejrzenie lub manifestacja określonej choroby, np. choroba urologiczna lub neurologiczna ze wskazaniem do leczenia.
  • Ciągły ból podczas oddawania moczu.
  • Krwiomocz niezwiązany z infekcją dróg moczowych.
  • Nietrzymanie moczu związane z zabiegiem chirurgicznym lub radioterapią w obrębie miednicy mniejszej.
  • Pacjentów należy skierować do urologa z powodu nietrzymania moczu z przepełnienia, z dużą objętością moczu zalegającego lub gdy objawów nie można złagodzić lekiem antycholinergicznym.15

Diagnostyka różnicowa

Nietrzymanie moczu z naglącym parciem

  • Przyczyny:
    • Idiopatyczne: nadreaktywność pęcherza moczowego
      • Wielu mężczyzn ma pierwotnie idiopatyczny pęcherz nadreaktywny.
      • Nawet jeśli współistniejąca niedrożność podpęcherzowa zostanie skorygowana, to tylko 35% pacjentów może zostać uwolnionych od objawów naglącego parcia.
      • Starsi mężczyźni często cierpią na zmiany zwyrodnieniowe mięśni pęcherza moczowego.
      • W wielu przypadkach kluczową rolę wydają się odgrywać czynniki psychologiczne.
    • Jako objaw chorób urologicznych, np.:
  • Patomechanizm:
    • Nadreaktywność wypieracza często połączona z nietrzymaniem moczu z naglącym parciem i wysiłkowym nietrzymaniem moczu.
      • Nietrzymanie moczu związane z układem czuciowym: nadpobudliwość mięśni spowodowana miejscowym podrażnieniem (np. stan zapalny).
      • Neurologiczne (motoryczne) nietrzymanie moczu z naglącym parciem: w większości przypadków utrata kontroli nad mięśniami (np. urazy rdzenia kręgowego).

Wysiłkowe nietrzymanie moczu

  • Ze względów anatomicznych występuje znacznie rzadziej u mężczyzn niż u kobiet.
  • Wysiłkowe nietrzymanie moczu może wystąpić również po przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego (u mniej niż 1% pacjentów).
  • Nietrzymanie moczu po prostatektomii jest najczęściej spowodowane bezpośrednim uszkodzeniem zewnętrznej części zwieracza cewki moczowej, ale może być również spowodowane neurogenną dysfunkcją pęcherza moczowego.16
  • Osłabienie zwieracza można ewentualnie leczyć chirurgicznie.

Mieszane nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu z przepełnienia,

  • Zwykle spowodowane przewlekłym zatrzymaniem moczu.
  • Niekontrolowany wyciek moczu, gdy pęcherz jest pełny
    • możliwe ciągłe wyciekanie moczu
    • prawidłowe, dobrowolne opróżnienie pęcherza jest utrudnione lub niemożliwe.
  • Uczucie zalegania moczu, nawracające infekcje dróg moczowych.
  • Możliwe przyczyny
    • niedrożność ujścia pęcherza moczowego spowodowana np. przerostem gruczołu krokowego
    • dysfunkcja ściany pęcherza, np. w wyniku zmian zwyrodnieniowych
    • zaburzenia metaboliczne, np. cukrzyca
    • neurogenne: zmniejszona kurczliwość wypieracza, na przykład przy:
  • Zaleganie moczu w badaniu USG potwierdza rozpoznanie.

Odruchowe nietrzymanie moczu (reflex incontinence)

  • Postać nietrzymania moczu wynikająca z neurogennej nadreaktywności wypieracza lub hiperaktywności/dyssynergii wypieraczowo–zwieraczowej.
    • Występuje częściowa lub całkowita utrata dobrowolnej kontroli nad opróżnianiem pęcherza.
  • Podtypy
    • Odruchowe nietrzymanie moczu (dyssynergia wypieraczowo–zwieraczowa)
      • Typowe jest często przerywane oddawanie moczu i trudności z rozpoczęciem oddawania moczu.
      • Przyczynowe uszkodzenie dróg nerwowych znajduje się na poziomie rdzenia kręgowego, tak, że połączenie między pęcherzem a mózgiem jest zaburzone lub przerwane.
        • Odruchowo zwiększa się napięcie mięśni wypieracza i zwieracza.
      • Najczęstszą przyczyną dyssynergii wypieraczowo–zwieraczowej kręgosłupa jest całkowite uszkodzenie rdzenia kręgowego.
      • Inne choroby z częstą dyssynergią wypieraczowo–zwieraczową: zanik wieloukładowy (multiple system atrophy – MSA), stwardnienie rozsiane, wady wrodzone, jak przepuklina oponowo–rdzeniowa (myelomeningocele).
    • Nadrdzeniowe odruchowe nietrzymanie moczu (nadreaktywność wypieracza)

Pozacewkowe nietrzymanie moczu

  • Ciągła utrata moczu przez inne otwory niż zewnętrzne ujście cewki moczowe.
  • Prawie zawsze jest wynikiem przetoki moczowodowej lub pęcherzowej.
  • Możliwe przyczyny:
    • zabiegi chirurgiczne
    • radioterapia
    • zapalenia
    • nowotwory.
  • Kliniczne objawy przetoki lub badania obrazowe, w tym endoskopia.
  • Zwykle wymaga korekty chirurgicznej.
  • Rzadko u mężczyzn.

Leczenie

Cele leczenia

  • Korekcja wycieku moczu
    • złagodzenie dolegliwości związanych z nietrzymaniem moczu
    • leczenie może znacząco przyczynić się do poprawy jakości życia osób dotkniętych chorobą.17

Ogólne informacje o leczeniu

  • Samodzielne leczenie, ewentualnie w połączeniu z przyjmowaniem leków antycholinergicznych.
  • Leczenie zaparć.
  • Ze względu na zwiększone ryzyko infekcji dróg moczowych:
    • Okresowe lub stałe cewnikowanie tylko w uzasadnionych przypadkach, np. w opornej na leczenie niewydolności wypieracza z towarzyszącym zatrzymaniem moczu i nietrzymaniem moczu z przepełnienia.

Zalecenia dla pacjentów

  • Ogólne porady dotyczące środków pomocniczych (pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne dla dorosłych, majtki ochronne, wkładki urologiczne).
  • Trening pęcherza.
  • Trening mięśni dna miednicy (lub zalecenie stosowania leków).
  • Ograniczenie przyjmowania płynów, jeśli jest wskazane.
  • Ograniczenie spożycia alkoholu i kofeiny.

Farmakoterapia

Leczenie określonych postaci nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu z naglącym parciem przy nadreaktywności pęcherza

  • Patrz odpowiedni artykuł.

Nietrzymanie moczu z niedrożnością ujścia

  • Nietrzymanie moczu z przepełnienia lub z naglącym parciem.
  • Może być konieczne przerywane lub ciągłe cewnikowanie w celu zmniejszenia naciskuciśnienia na ściany pęcherzcherza moczowymoczowego.
  • Jeśli przyczyną jest powiększenie gruczołu krokowego, leczenie jest przede wszystkim chirurgiczne.
    • Więcej informacji na temat skuteczności i bezpieczeństwa leczenia chirurgicznego i farmakologicznego LUTS w przeroście gruczołu krokowego zawiera także artykuł łagodny przerost gruczołu krokowego.
  • Leczenie farmakologiczne jest zwykle niewystarczające, aby zmniejszyć opór ujścia przy oddawaniu moczu.
    • Można jednak rozważyć leczenie selektywnym względem prostaty blokerem receptora alfa–1 w następujących sytuacjach:
      • Jeśli przyczyną obstrukcyjnego nietrzymania moczu jest nie tylko łagodny przerost gruczołu krokowego, ale także współistniejące czynniki zaburzające kurczliwość wypieracza, np.:
      • Do wspomagania spontanicznego oddawania moczu w ramach próby usunięcia cewnika po zacewnikowaniu z powodu zatrzymania moczu.

Jatrogenne wysiłkowe nietrzymanie moczu18

  • Przyczyny:
    • Głównymi przyczynami są radykalna prostatektomia i radykalna radioterapia.
    • Rzeczywista częstość występowania po radykalnej prostatektomii jest nieznana.
      • Podawany odsetek wynosi 2–43%.
      • Rozbieżności wynikają z różnych definicji, metod pobierania moczu i badań kontrolnych.
    • Większość pacjentów po prostatektomii doświadcza przejściowego wysiłkowego nietrzymania moczu.
      • Rokowanie jest zwykle korzystne, jeśli nie ma uszkodzenia zwieracza.
    • Częstość występowania nietrzymania moczu po prostatektomii jest taka sama w przypadku otwartych, konwencjonalnych zabiegów laparoskopowych, jak i zabiegów laparoskopowych z udziałem robota.2
  • Zapobieganie:
    • ŚrodkiPostępowanie przedoperacyjne
      • W celu skrócenia okresu nietrzymania moczu po zabiegu, pacjenta można nauczyć samodzielnego wykonywania ćwiczeń mięśni dna miednicy (rola fizjo– i uroterapeutów).
      • Przedoperacyjny trening wspomagany biofeedbackiem może skrócić okres nietrzymania moczu.
  • Leczenie niechirurgiczne
    • Pooperacyjna elektrostymulacja lub biofeedback
      • Brak poprawy wyników w porównaniu z ćwiczeniami dna miednicy.
      • Brakuje wiarygodnych dowodów na skuteczność treningu dna miednicy zarówno z biofeedbackiem, jak i bez niego oraz na skuteczność elektrostymulacji.19
    • Tymczasową alternatywą może być użycie zewnętrznego zacisku prąciowego.19
  • Chirurgia
    • Wskazanie:
      • Interwencja chirurgiczna jest wskazana u 6–9% chorych.20
      • Operacja nie jest wskazana wcześniej niż 12 miesięcy po zabiegach innego rodzaju.
      • Zastosowany zabieg chirurgiczny zależy od stopnia nasilenia nietrzymania moczu oraz wiedzy i doświadczenia urologa.
        • Postępowanie obejmuje różne zabiegi z użyciem taśmy (sling)21 oraz wszczepienie sztucznej protezy zwieracza.22
      • Wskaźnik powodzenia zabiegów z użyciem taśmy wynosi 62–91%, a sztucznej protezy zwieracza 59–90%.22
    • Powikłania:
      • Częste powikłania zabiegów z użyciem taśmy obejmują przemijające ostre zatrzymanie moczu (0–15%), ból krocza/moszny, który zwykle ustępuje w ciągu 3 miesięcy (16–72%), nadżerki cewki moczowej (0–2%), zakażenie taśmy lub krocza ( 2–12%) i nowo powstałą nadaktywność wypieracza (0–14%).
    • Sztuczna proteza zwieracza
      • Jest złotym standardem w leczeniu ciężkiego nietrzymania moczu po radykalnej radioterapii.22
      • 50–75% pacjentów nie wymaga rewizji w ciągu 5 lat, a 87–90% uważa leczenie za w pełni satysfakcjonujące.
      • W dłuższej perspektywie sztuczna proteza zwieracza wymaga rewizji w 8–45% przypadków, a usunięcia w 7–17%.

Nietrzymanie moczu z przepełnienia przy osłabieniu wypieracza

  • Przyczyny:
  • Jeśli przyczyny nie można wyeliminować, można podjąć próbę stymulacji resztkowej czynności wypieracza farmakoterapią lub chirurgicznym zmniejszeniem oporu ujścia.
    • Do stymulacji wypieracza zaleca się:
      • ester choliny betanechol (4–8 x 25 mg na dobę) – obecnie niedostępny w Polsce
      • inhibitor acetylocholinoesterazy bromek distygminy (5 mg na dobę).
    • Częste działania niepożądane:
      • nudności
      • ślinotok
      • skurcze żołądkowo–jelitowe
      • biegunka
      • silniejsze parcie na pęcherz.

Neurogenne zaburzenia czynności pęcherza

  • Nadreaktywność wypieracza
    • Trening pęcherza.
    • Leki antymuskarynowe/antycholinergiczne (oksybutynina, propiweryna (obecnie niedostępna w Polsce), tolterodyna, fezoterodyna, chlorek trospiowy (obecnie niedostępny w Polsce), daryfenacyna, solifenacyna).
      • Próba leczenia przez co najmniej 4–6 tygodni i co najmniej dwoma różnymi preparatami.
      • Regularna ocena zalegania moczu podczas leczenia, przy użyciu USG lub przez cewnikowanie, w celu wykrycia rozwoju hiporefleksji wypieracza.
      • W przypadku zaburzeń czynności mózgu najlepiej stosować chlorek trospiowy lub leki antymuskarynowe selektywne wobec M3 (daryfenacyna, solifenacyna).
    • W razie potrzeby zabiegi inwazyjne:
      • ciągła stymulacja S3
      • wstrzyknięcia toksyny botulinowej do wypieracza
      • zabieg chirurgiczny: powiększenie pęcherza moczowego lub wstawka z jelita krętego (ileum conduit).
  • Dyssynergia wypieraczowo–zwieraczowa (nadaktywność wypieraczowo–zwieraczowa)
    • Wielokrotne jednorazowe cewnikowanie wykonane przez pacjenta lub opiekuna.
      • Ciągła ocena zalegania moczu i w razie potrzeby dostosowanie częstotliwości cewnikowania.
    • Leki przeciwmuskarynowe (patrz: nadreaktywność wypieracza).
    • W razie potrzeby zabiegi inwazyjne:
      • Wstrzyknięcia toksyny botulinowej do wypieracza.
      • Stymulacja korzeni przednich nerwów krzyżowych (sacral anterior roots stimulation – SARS) z jednoczesną deaferentacją korzen tylnych nerwów krzyżowych (sacral anterior roots deafferentation - SARD).
        • W przypadku całkowitej paraplegii, trwającej od co najmniej 1 rok, ale najlepiej nie dłużej niż 5 lat.
      • Całkowita sfinkterotomia.
      • Zabieg chirurgiczny: powiększenie pęcherza moczowego lub wstawka z jelita krętego (ileum conduit).
  • Zmniejszona kurczliwość wypieracza (nietrzymanie moczu z przepełnienia przy neurogennym osłabieniu wypieracza)
  • Osłabienie napięcia zwieracza
    • Trening mięśni dna miednicy.
    • Biofeedback.
    • Duloksetyna w celu zwiększenia napięcia zwieracza.
      • Dowody na skuteczność jak dotąd uzyskane tylko u kobiet z lekkim i umiarkowanym nietrzymaniem moczu.
    • W razie potrzeby zabiegi inwazyjne
      • system sztucznego zwieracza
      • wstrzyknięcie substancji wypełniających, takich jak silikon, teflon, tłuszcz czy kolagen przezcewkowo pod zwieracz.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Nietrzymanie moczu u mężczyzn
Układ moczowy

 
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
Męskie narządy płciowe

Nietrzymanie moczu u mężczyzn
Powiększenie gruczołu krokowego

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Abrams P., Chapple C., Khoury S., et al. Evaluation and treatment of lower urinary tract symptoms in older men, J Urol 2013, 189: 93-101, www.ncbi.nlm.nih.gov.
  2. Bettez M., Tu le M., Carlson K., et al. 2012 update: guidelines for adult urinary incontinence collaborative consensus document for the canadian urological association, Can Urol Assoc J 2012, 6: 354-63, PubMed.
  3. Schrӧder A. et al. European Association of Urology, Guidelines on urinary incontinence 2010, www.ncbi.nlm.nih.gov.
  4. Abrams P., Cardozo L., Fall M., Griffiths D., et al. The standardisation of terminology in lower urinary tract function: report from the standardisation sub-committee of the International Continence Society, Urology 2003, 61: 37-49, PubMed.
  5. Fernandes L. and Martin D. A case of the giggles: Diagnosis and management of giggle incontinence, Hum SCan Fam Physician, 2018; 64(6): 445-7, PMID: 29898935, PubMed.
  6. Shamliyan T.A., Wyman J.F., Ping R., et al. Male urinary incontinence: prevalence, risk factors, and preventive interventions, Rev Urol 2009, 11: 145-65, PubMed.
  7. Irwin D.E., Milsom I., Hunskaar S., et al. Population–based survey of urinary incontinence, overactive bladder, and other lower urinary tract symptoms in five countries: results of the EPIC study, Eur Urol 2006, 50: 1306-14, PubMed.
  8. Offermans M.P., Du Moulin M.F., Hamers J.P., et al. Prevalence of urinary incontinence and associated risk factors in nursing home residents: a systematic review, Neurourol Urodyn 2009, 28: 288-94, PubMed.
  9. Przydacz M. et al. Prevalence and bother of lower urinary tract symptoms and overactive bladder in Poland, an Eastern European Study, Sci Rep. 13.10.2022, 10(1): 19819, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov.
  10. Offermans et al. Prevalence of urinary incontinence and associated risk factors in nursing home residents: a systematic review, Neurourol Urodyn. 2009, 28(4): 288-94, www.ncbi.nlm.nih.gov.
  11. J.Y.,Kim H.W., Lee S.J., et al. Comparison of doxazosin with or without tolterodine in men with symptomatic bladder outlet obstruction and an overactive bladder, BJU Int 2004,94: 817-20, PubMed.
  12. Irwin D.E., Milsom I., Reilly K., Hunskaar S., et al. Overactive bladder is associated with erectile dysfunction and reduced sexual quality of life in men, J Sex Med 2008, 5: 2904-10, PubMed.
  13. Kok E.T., Schouten B.W., Bohnen A.M., et al. Risk factors for lower urinary tract symptoms suggestive of benign prostatic hyperplasia in a community based population of healthy aging men: the Krimpen Study, J Urol 2009, 181: 710-16, PubMed.
  14. Parsons J.K. Modifiable risk factors for benign prostatic hyperplasia and lower urinary tract symptoms: new approaches to old problems, J Urol 2007, 178: 395-401, PubMed.
  15. McNaughton–Collins M., Barry M.J. Managing patients with lower urinary tract symptoms suggestive of benign prostatic hyperplasia, Am J Med 2005, 118: 1331-9, PubMed.
  16. Herschorn S., Bruschini H., Comiter C., et al. Surgical treatment of stress incontinence in men, Neurourol Urodyn 2010, 29: 179-90, PubMed.
  17. Lee S.W., Doo S.W., Yang W.J., Song Y.S. Importance of relieving the most bothersome symptom for improving quality of life in male patients with lower urinary tract symptoms, Urology 2012, 80: 684-7, PubMed.
  18. Trost L., Elliott D.S. Male stress urinary incontinence: a review of surgical treatment options and outcomes, Adv Urol 2012, 2012: 1-13, www.ncbi.nlm.nih.gov.
  19. Anderson C.A., Omar M.I., Campbell S.E., et al. Conservative management for postprostatectomy urinary incontinence. Cochrane Database Syst Rev. 20.01.2015, 1: CD001843, Cochrane (DOI).
  20. Bauer R.M., Gozzi C., Hübner W., et al. Contemporary management of postprostatectomy incontinence. Eur Urol 2011, 59: 985-96, PubMed.
  21. Welk B.K., Herschorn S. The male sling for post–prostatectomy urinary incontinence: a review of contemporary sling designs and outcomes. BJU In 2012, 109: 328-44, PMID: 22004176, PubMed.
  22. Bauer R.M., Bastian P.J., Gozzi C., Stief C.G. Postprostatectomy incontinence: all about diagnosis and management, Eur Urol 2009, 55: 322-33, PubMed.
  23. Mutungi S., Parrish J., Maunder R. et al. Is overactive bladder independently associated with anxiety? Int Urogynecol J 2019, Epub ahead of print PMID: 31302716, PubMed.
  24. Sanford M.T., Rodriguez L.V. The role of environmental stress on lower urinary tract symptoms. Curr Opin Urol 2017, 27(3): 268-73, PMID: 28376513, PubMed.
  25. Eden C.G., Arora A., Hutton A. Cancer control, continence, and potency after laparoscopic radical prostatectomy beyond the learning and discovery curves, J Endourol 2011, 25: 815-9, PubMed.
  26. Treiyer A., Anheuser P., Bütow Z., Steffens J. A single center prospective study: prediction of postoperative general quality of life, potency and continence after radical retropubic prostatectomy, J Urol 2011, 185: 1681-5, PubMed.

Opracowanie

  • Tomasz Tomasik (recenzent)
  • Katarzyna Kosiek (recenzent)
  • Tomasz Tomasik (redaktor)
  • Thomas M. Heim (recenzent/redaktor)
  • Michael Löber (recenzent/redaktor)
urinlekkasje; inkontinens; inkontinens; urinläckage; harninkontinenz bei männern; Inkontinenz bei Männern
Inkontynencja; Nietrzymanie moczu u mężczyzn; Nietrzymanie moczu; Niemożność utrzymania moczu; Mimowolne oddawanie moczu; Naglące nietrzymanie moczu; Mieszane nietrzymanie moczu; Wysiłkowe nietrzymanie moczu; Pecherz moczowy; Wyciek moczu; Zatrzymanie moczu; Trudności w oddawaniu moczu; Mimowolne opróżnianie pęcherza; Odruchowe nietrzymanie moczu; Neurogenna dysfunkcja pęcherza; Pęcherz neuropatyczny; Nadaktywność wypieracza; Nadaktywność mięśnia wypieracza; Niekurczący się wypieracz; Nadmiernie kurczący się wypieracz; Pozacewkowe nietrzymanie moczu; Nietrzymanie moczu z przepełnienia; Nietrzymanie moczu podczas śmiechu; Nawracające nietrzymanie moczu; Mocz resztkowy
NTM
Popuszczanie moczu; Moczenie się
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Mimowolna utrata moczu. Z kliniczno–urologicznego punktu widzenia rozróżnia się następujące postacie nietrzymania moczu: wysiłkowe, z naglącego parcia na pęcherz, mieszane, z przepełnienia oraz odruchowe; w przypadku neurogennych postaci nietrzymania moczu można wymienić: nadrdzeniową i rdzeniową nadreaktywność wypieracza (nietrzymanie odruchowe), dyssynergię wypieraczowo–zwieraczową i zmniejszoną kurczliwość wypieracza oraz osłabienie napięcia zwieracza.
Nefrologia/Urologia
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
/link/dd480ebbca7346ed9e7d470b6d502eae.aspx
/link/dd480ebbca7346ed9e7d470b6d502eae.aspx
nietrzymanie-moczu-u-mezczyzn
SiteDisease
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#mmtomasi@cyf-kr.edu.pl
pl
pl
pl