Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Choroby popaciorkowcowe

Streszczenie

  • Definicja: Powikłania immunologiczne po zakażeniu paciorkowcami beta-hemolizującymi grupy A (group A streptococci - GAS). Należą do nich ostra gorączka reumatyczna (acute rheumatic fever - ARF), popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów (ReZS), pląsawica Sydenhama i zespół PANDAS (pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections).
  • Częstość występowania: W krajach rozwiniętych obecnie bardzo rzadkie. Na świecie miejscowo większa częstość występowania. Choroby te dotyczą głównie wieku dziecięcego.
  • Objawy: W zależności od choroby, np. gorączka, zapalenie wielostawowe, kołatanie serca, zaburzenia ruchowe i/lub objawy skórne w gorączce reumatycznej (ARF). Krwiomocz, obrzęki i nadciśnienie tętnicze w popaciorkowcowym kłębuszkowym zapaleniu nerek.
  • Badanie fizykalne: W zależności od choroby - objawy zapalenia wielostawowego, gorączka, szmery nad sercem, guzki podskórne, rumień brzeżny, obrzęki obwodowe, nadciśnienie tętnicze, krwiomocz, hiperkinetyczne zaburzenia ruchowe, zaburzenia zachowania.
  • Diagnostyka: Diagnostyka laboratoryjna, badania w kierunku patogenów (posiew, obecność przeciwciał, szybki test antygenowy), a także dalsza diagnostyka specjalistyczna (np. echokardiografia, RM).
  • Leczenie: Antybiotykoterapia zakażeń paciorkowcami. Zależnie od stopnia powikłań leczenie specjalistyczne. Antybiotykowa profilaktyka nawrotów po chorobie popaciorkowcowej na tle immunologicznym.

Informacje ogólne

Definicja

Częstość występowaniaEpidemiologia

  • W krajach rozwiniętych częstość występowania powikłań immunologicznych w  następstwie zakażenia paciorkowcami od kilkudziesięciu lat obniża się i  są to obecnie choroby bardzo rzadkie.1
  • Ostra gorączka reumatyczna (ARF):
    • zapadalność 0,1–1 przypadek na 100 000 osób w  Europie Zachodniej i  Ameryce Północnej
    • Dotyczydotyczy głównie dzieci w  wieku od 5. roku życia (szczyt zachorowań w  10. roku życia).
  • Popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek:
  • Bardzo zmienna zapadalność na całym świecie1-2:
    • Zalezależnie od warunków geograficznych i  społeczno-ekonomicznych w  niektórych miejscach utrzymuje się wyższa zapadalność i  śmiertelność z  powodu ciężkiego przebiegu choroby.
      • m.in. Indie, Afryka Subsaharyjska, Australia, Nowa Zelandia
    • Zapadalnozapadalność na gorączkę reumatyczną  wynosi 10–120 przypadków rocznie na 100 000 osób w  Europie Wschodniej, na Bliskim Wschodzie, w  Azji i  Australii.

Etiologia i  patogeneza

  • Zobacz artykuł  Zakażenia wywołane przez paciorkowce (S. pyogenes/GAS).
  • Zakażenie pierwotne1-2,4-5:
  • Powikłania immunologiczne1-2,4:
    • Biabiałko M jest antygenem powierzchniowym paciorkowca Streptococcus pyogenes.
    • Wytwarzanewytwarzane przez organizm przeciwciała przeciwpaciorkowcowe (skierowane przeciw białku M) wchodzą w  reakcję krzyżową z  własnymi antygenami organizmu.
      • podobieństwo w  budowie białek M paciorkowców i  tkanek własnych ciała (np. miozyny)
      • poinfekcyjna reakcja autoimmunologiczna spowodowana „mimikrą cząsteczkową”
    • uszkodzenie zajętej tkanki w  wyniku działania różnych mechanizmów
      • wskutek odkładania się kompleksów immunologicznych w  kłębuszkowym zapaleniu nerek
      • wskutek nadmiernej odpowiedzi immunologicznej w  ostrej gorączce reumatycznej (ARF)
      • w  wyniku uszkodzenia jąder podstawnych przez przeciwciała w  pląsawicy Sydenhama  i zespole PANDAS (w pląsawicy przeciwciała przeciw jądrom podstawnym, ABGA).6 . W zespole PANDAS nie potwierdzono udziału przeciwciał przeciwneuronalnych w wywoływaniu objawów.7
  • Choroby immunologiczne będące następstwem zakażenia występują zwykle kilka tygodni po zakażeniu beta-hemolitycznymi  paciorkowcami grupy A.1-2

Czynniki predysponujące

  • Przebyte zakażenie beta-hemolizującymi  paciorkowcami grupy A  (GAS).
  • Pochodzenie z  regionów o  wysokiej zapadalności na gorączkę reumatyczną.8
  • Ubóstwo, niedożywienie, niski status społeczno-ekonomiczny.2
  • Przeludnienie (ponadprzeciętnie wysoka liczba osób przypadających na jedno gospodarstwo domowe lub izbę mieszkalną).2,8
  • Predyspozycje genetyczne (m.in. antygeny układu HLA MHC klasy II).2,8

ICD-10

  • I00 Choroba reumatyczna bez informacji o  zajęciu serca.
  • I01 Gorączka reumatyczna z  zajęciem serca.
    • I01.0 Ostre reumatyczne zapalenie osierdzia.
    • I01.1 Ostre reumatyczne zapalenie wsierdzia.
    • I01.2 Ostre reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego.
    • I01.8 Inne ostre choroby reumatyczne serca.
    • I01.9 Ostra choroba reumatyczna serca, nieokreślona.
  • I02 Pląsawica reumatyczna.
    • I02.0 Pląsawica reumatyczna z  zajęciem serca.
    • I02.9 Pląsawica reumatyczna bez zajęcia serca.
  • I05 Choroby reumatyczne zastawki mitralnej.
  • I06 Choroby reumatyczne zastawki aortalnej.
  • I07 Choroby reumatyczne zastawki trójdzielnej.
  • I09 Inne reumatyczne choroby serca.
  • N00 Ostry zespół zapalenia nerek.
  • N08 Zaburzenia kłębuszków nerkowych w  przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
    • N08.0 Zaburzenia kłębuszków nerkowych w  przebiegu chorób zakaźnych i  pasożytniczych sklasyfikowanych gdzie indziej.

Gorączka reumatyczna

Definicja

  • Zobacz artykuł Gorączka reumatyczna.
  • Ostra gorączka reumatyczna (ARF) to ogólnoustrojowe zaburzenie gorączkowe będące następstwem  paciorkowcowego zakażenia  górnych dróg oddechowych.2
    • Dotyczy głównie dzieci w  wieku od 5. roku życia (szczyt zachorowań w  10. roku życia).

Objawy

Zapalenie wielu stawów

  • Najczęstszy objaw (>75% przypadków).2
  • Zapalenie kilku stawów (zapalenie wielostawowe), z silnym bólem:
    • obrzęk, tkliwość, nadmierne ucieplenie, ból podczas ruchu w zajętym stawie.
  • Zapalenie „wędruje” zazwyczaj z  jednego dużego stawu do drugiego.2
    • Zmiany chorobowe zwykle obejmują staw kolanowy, staw skokowy, staw łokciowy i  nadgarstkowy.
  • Zwłóknienie okołostawowe stawów śródręczno-paliczkowych może prowadzić do odchylenia łokciowego w stawach (artropatia Jaccouda).
  • Zwykle ustępuje samoistnie po maksymalnie 4  tygodniach.2
  • Dobra odpowiedź na niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Zapalenie serca

Pląsawica Sydenhama

  • Pląsawica Sydenhama może występować niezależnie lub jako objaw ARF.2:
    • rzadszy objaw (10–30% przypadków).2
  • Nagłe, mimowolne, nieregularne, szybkie, asymetryczne ruchy kończyn lub głowy i  twarzy:
    • Czczęsto towarzyszą im objawy neuropsychiatryczne (np. niestabilność emocjonalna, epizody psychotyczne).
  • Objawy utrzymują się zwykle przez 2–3 miesiące, z  reguły ustępują samoistnie.

Objawy skórne

  • Objawy skórne są rzadkie (0–10  %), ale swoiste dla ARF.2
  • Guzki podskórne2:
    • twarde, niebolesne guzki podskórne wielkości do 2  cm
    • wyczuwalne palpacyjnie zwłaszcza w  okolicy kości na powierzchniach wyprostnych kończyn i  wzdłuż kręgosłupa.
  • Rumień brzeżny2:
    • osutka plamisto-grudkowa głównie w  obrębie tułowia i kończyn
      • praktycznie nigdy na twarzy, na wewnętrznych powierzchniach dłoni ani na podeszwach stóp
    • jasnoczerwono-brązowawe zmiany skórne z  zaznaczonymi brzegami, z centralnym przejaśnieniem
    • nieswędzące i  niebolesne
    • szybkie rozprzestrzenianie się, krótkotrwałe objawy.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne ostrej gorączki reumatycznej: kryteria Jonesa9

  • Ostrą gorączkę reumatyczną rozpoznaje się, jeżeli  u chorego z potwierdzonym wcześniejszym zakażeniem paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A spełnione są11:
    • dwa kryteria główne (duże) lub
    • 1 kryterium główne i  2 kryteria małe (drugorzędne).
  • Kryteria duże  : 
  • Kryteria małe   :  
    • bóle (wielo)stawowe
    • gorączka ≥38,5°C
    • podwyższone  OB  (≥60  mm/h)  i/lub  CRP  (≥3,0  mg/dl)
    • wydłużony odcinek PQ (dla danego wieku).
  • Rozszerzenie kryteriów dla pacjentów z  grup umiarkowanego i wysokiego ryzyka9:
    • definicja grupy umiarkowanego lub wysokiego ryzyka:
      • wysoka zapadalność na ARF (>2 przypadki na 100 tys. dzieci w  wieku szkolnym) lub
      • wysoka chorobowość dla reumatycznej choroby serca (>1 przypadek na 1000 osób rocznie)
      • Jejeśli nie ma pewności co do zaszeregowania do konkretnej grupy, przyjmuje się wyższe ryzyko.
    • w grupie umiarkowanego lub wysokiego ryzyka:
      • Zapaleniezapalenie jednego stawu lub poliartralgię należy uznać za kryteria główne.
      • Bból jednego stawu, gorączkę ≥38°C lub OB ≥30  mm/1  h lub CRP ≥3,0  mg/dl należy uznać za kryteria mniejsze.
  • Wyjątki (diagnoza poza kryteriami Jonesa):

Leczenie

Leczenie ostrej gorączki reumatycznej

  • Leczenie przez pediatrę, przede wszystkim ze specjalizacją z  kardiologii, reumatologii i/lub chorób zakaźnych.  Chory z podejrzeniem gorączki reumatycznej powinien być hospitalizowany.11
  • Antybiotykoterapia zakażenia wywołanego przez paciorkowce:
    • natychmiastowe rozpoczęcie leczenia po wykonaniu wymazu z  gardła i  szybkiego testu na obecność paciorkowców
    • Antybiotykiemantybiotykiem z  wyboru jest penicylina.:
      • penicylina V (fenoksymetylowa) przez 10 dni
      • dawkowanie: 100  000  j.m./kg  m.c. na dobę doustnie u dzieci; u dorosłych i dzieci o masie ciała powyżej 40 kg: 2-3 mln j.m. na dobę
      • odstęp między dawkami: w  2 dawkach podzielonych12  
    • w  przypadku uczulenia na penicylinę alternatywnie:
  • Leczenie ogólnoustrojowego stanu zapalnego:
    • leczenie objawowe wysokimi dawkami NLPZ
      • np. ibuprofen 30  mg/kg m.c. na dobę w  3  pojedynczych dawkach
    • aż do ustąpienia gorączki i  unormowania parametrów stanu zapalnego
    • Wczewcześniejsze zalecenia leczenia wysokimi dawkami ASA obecnie nie obowiązują ze względu na potencjalne działania niepożądane.
  • Leczenie zapalenia wielostawowego:
    • leczenie objawowe NLPZ
    • ew. doustne glikokortykosteroidy w  małych dawkach w  przypadku nietolerancji NLPZ
    • fizjoterapia, krioterapia miejscowa lub terapia ciepłem.
  • Leczenie ciężkiego zapalenia serca (niewydolność serca, blok AV):
    • początkowo prednizolon:
      • 2  mg/kg  m.c. na dobę, maks. 80  mg na dobę w  2–3  pojedynczych dawkach
      • zmniejszenie dawki najwcześniej po 2  tygodniach
      • dalsze zmniejszanie przy jednoczesnym stosowaniu NLPZ13
    • standardowe leczenie niewydolności serca  zgodnie z  wytycznymi.
  • Ani NLPZ, ani glikokortykosteroidy nie wpływają na rokowanie w  przypadku zajęcia zastawek.
  • Profilaktyka wtórna:
    • Ddługoterminowa chemoprofilaktyka z  użyciem penicyliny (typu depot) po ARF lub reumatycznej chorobie serca przez co najmniej 5 lat  (długość zalecanej profilaktyki jest zależna od stopnia zajęcia serca).

Popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek

Definicja

  • Zobacz artykuł  Kłębuszkowe zapalenie nerek.
  • Popaciorkowcowe ostre kłębuszkowe zapalenie nerek jest powikłaniem immunologicznym po  zakażeniach wywołanych paciorkowcami.2,4-5:
    • niekiedy również po zakażeniach skóry (liszajec,  róża) paciorkowcami grupy A, rzadziej także po innych zakażeniach wirusowych lub bakteryjnych (np. gronkowcem złocistym)
    • Bardzobardzo rzadko współwystępuje z  gorączką reumatyczną.
  • Częstość występowania2,4-5,14:
    • jedna z  najczęstszych przyczyn  kłębuszkowego zapalenia nerek w  wieku dziecięcym
    • w zachodnich krajach uprzemysłowionych bardzo rzadkie, w  innych regionach nadal endemicznie częste (zapadalność 9,5–28,5 przypadków na 100 tys. osób rocznie).

Objawy

Diagnostyka

Leczenie

  •  
  • Leczenie antybiotykami zakażenia wywołanego przez paciorkowce.4
  • Leczenie objawowe  kłębuszkowego zapalenia nerek4:
    • kontrola bilansu płynów i  ciśnienia tętniczego
    • monitorowanie podaży płynów (2  l) i  soli (2–2,5  g) w  fazie ostrej
    • leczenie hipotensyjne zależnie od potrzeb
    • brak wyraźnych wskazań do stosowania glikokortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych.
  • Hemodializa:
    • tylko w  rzadkich przypadkach przeciążenia objętościowego lub ciężkich zaburzeń metabolicznych (3–5% w  krajach rozwijających się).4
  • Rokowanie:
    • dobre rokowanie z  przeważnie całkowitą regresją4:
      • poprawa kliniczna zwykle w  ciągu 1–2 tygodni od wystąpienia objawów
      • unormowanie czynności nerek po około 4 tygodniach
    • bardzo rzadko przebieg z  przewlekłą niewydolnością nerek.4,15

Popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów

Definicja

  • Popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów odnosi się do izolowanego zapalenia wielostawowego po zakażeniu  paciorkowcami grupy A  (GAS).2
  • Choroba występuje zwykle od 4. roku życia, a  szczyt zachorowalności przypada na 10. rok życia.:
    • drugi szczyt zachorowalności między 21. a  37. rokiem życia.

Objawy

  • Początek choroby około 1–2 tygodnie po zakażeniu  paciorkowcami grupy A  (GAS).1
  • Bolesne zapalenie wielu dużych stawów1,16:
    • zwykle bardziej nasilone i  trwające dłużej niż zapalenie stawów w  gorączce reumatycznej
    • Zmianyzmiany chorobowe zwykle obejmują staw kolanowy, staw skokowy, staw biodrowy i  staw promieniowo-nadgarstkowy.

Leczenie

Pląsawica Sydenhama

Definicja

Objawy

Leczenie

PANDAS i  PANS

Definicja

  • Zaburzenie neuropsychiatryczne powiązane z występowaniem  zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych u  dzieci  po zakażeniu  paciorkowcami grupy A  (GAS)13,15,18:
    • PANDAS:  dziecięce autoimmunizacyjne zaburzenia neuropsychiczne związane z infekcjami paciorkowcowymi  (pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections)
    • PANS:  zespół ostrych dziecięcych zaburzeń neuropsychicznych  (pediatric acute onset neuropsychiatric syndrom).
  • Prawdopodobnie porównywalny patomechanizm lub podtyp  pląsawicy Sydenhama15,19:
    • Teorieteorie dotyczące patofizjologii sugerują  uszkodzenie jąder podstawnych i  struktur korowych  jako przyczynę objawów, jednak udział przeciwciał w wywoływaniu PANDAS i PANS nie został do tej pory potwierdzony.7
    • związek z  rodzinnymi skłonnościami do występowania chorób autoimmunologicznych.
  • Częstość występowania:
    • bardzo rzadka choroba o  nieznanym współczynniku chorobowości
    • Objawiaobjawia się najczęściej między 3. a  12. rokiem życia.

Objawy

Leczenie

  • Antybiotykoterapia zakażenia wywołanego przez paciorkowce.20
  • Leczenie objawów neuropsychiatrycznych (np.  zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych)15,19:
    • psychoterapia i  wsparcie (terapia poznawczo-behawioralna)
    • leczenie farmakologiczne (np. SSRI).
  • Leczenie immunosupresyjne lub immunomodulujące15,20-21:
    • np. glikokortykosteroidy, przeciwciała anty-CD20, plazmafereza, dożylne wlewy immunoglobulin (IVIG)
    • Istniejeistnieje bardzo niewiele badań dotyczących leczenia, dlatego decyzje terapeutyczne są podejmowane indywidualnie i  dostosowane do pacjenta.

Diagnostyka

Badania uzupełniające w  gabinecie lekarza rodzinnego

Podstawowa diagnostyka laboratoryjna1,8

Wykrycie paciorkowców

  • Wykrycie patogenów:
    • Zobaczzobacz artykuł  Zakażenia wywołane przez paciorkowce (S. pyogenes/GAS).
    • badania mikrobiologiczne:
      • dodatni posiew na obecność paciorkowców z  wymazu z  gardła
      • złoty standard, ale często ujemny wynik
    • test antygenowy:
      • wykrywanie antygenu paciorkowców
    • miano przeciwciał przeciwpaciorkowcowych:
      • podwyższone miano przeciwciał przeciwpaciorkowcowych (silnie podwyższone lub wzrost miana o  2  stopnie)
      • Mianomiano antystreptolizyny (ASO) można stwierdzić 1  tydzień po zakażeniu (maks. miano 3–6  tygodni po zakażeniu).
      • Mianomiano przeciwciał przeciw dezoksyrybonukleazie B (anty-DNaza B) można stwierdzić 1–2 tygodnie po zakażeniu (maks. miano 6–8  tygodni po zakażeniu) - badanie niedostępne w poradni lekarza rodzinnego, stosowane w wątpliwych przypadkach.
      • Wczewcześniejsza  antybiotykoterapia  może prawdopodobnie wpłynąć na obecność przeciwciał.
    • tylko w  8% przypadków ujemny wynik testu i  brak wzrostu miana.
  • W  przypadku podejrzenia klinicznego i  ujemnego wyniku testu, badanie w  razie potrzeby należy powtórzyć po 2 tygodniach.17

EKG

Zapobieganie

Profilaktyczne działanie  antybiotyków

  • Obecnie brak jednoznacznych dowodów na to, że leczenie dowolnym antybiotykiem  paciorkowcowego zapalenia migdałków i  gardła  zapobiega powikłaniom immunologicznym (ostrej gorączce reumatycznej lub popaciorkowcowemu kłębuszkowemu zapaleniu nerek).
    • Ograniczenie ryzyka w  wyniku podawania antybiotyków w  przypadku ostrej gorączki reumatycznej i  popaciorkowcowego kłębuszkowego zapalenia nerek wykazano w badaniach przeprowadzonych przed 1961 rokiem.
  • Metaanaliza Cochrane dotycząca antybiotykoterapii w  leczeniu  bólu gardła.22
  • U  dzieci i  młodzieży (wiek ≤15 lat) z  ostrym bólem gardła  bez sygnałów ostrzegawczych (red flags), w  przypadku ujemnego wyniku szybkiego testu na obecność  paciorkowców grupy A,  należy zrezygnować z  antybiotykoterapii.
    • W krajach rozwiniętych odnotowuje się niską zapadalność na powikłania immunologiczne, zatem przy podejmowaniu decyzji nie należy uwzględniać profilaktycznego działania antybiotyku.
  • Indywidualne konsultacje, diagnostyka i  leczenie w  przypadku podwyższonego ryzyka powikłań immunologicznych:
    • warunki życia
    • choroby współistniejące
    • wywiad dotyczący podróży/migracji
    • przynależność etniczna
    • choroby popaciorkowcowe w  wywiadzie własnym lub rodzinnym pacjenta.

Informacje dla pacjentów

InformacjeMateriały edukacyjne dla pacjentów w Deximed

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Maness DL, Martin M, Mitchell G. Poststreptococcal Illness: Recognition and Management. Am Fam Physician. 2018; 97(8): 517-52222. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Karthikeyan G, Guilherme L. Acute rheumatic fever. Lancet. 2018 Jul 14; 392(10142): 161-17474. doi: 10.1016/S0140-6736(18)30999-1. Epub 2018 Jun 29. Erratum in: Lancet. 2018 Sep 8; 392(10150): 820. PMID: 30025809. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Mohammad D, Baracco R. Postinfectious glomerulonephritis. Pediatric Annals, 2020; 49 (6): e273–e277. Tłumaczenie polskie: Margol-Szczerbicka A, konsultacja Miklaszewska M. Poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek. Medycyna praktyczna. (dostęp 14.01.20240 www.mp.pl
  4. Satoskar AA, Parikh SV, Nadasdy T. Epidemiology, pathogenesis, treatment and outcomes of infection-associated glomerulonephritis. Nat Rev Nephrol. 2020 Jan;16(1): 32-50. doi: 10.1038/s41581-019-0178-8. Epub 2019 Aug 9. PMID: 31399725. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Rodriguez-Iturbe B, Musser JM. The current state of poststreptococcal glomerulonephritis. J Am Soc Nephrol. 2008 Oct;19(10): 1855-64. doi: 10.1681/ASN.2008010092. Epub 2008 Jul 30. PMID: 18667731. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Punukollu M, Mushet N, Linney M, Hennessy C, Morton M. Neuropsychiatric manifestations of Sydenham's chorea: a systematic review. Dev Med Child Neurol. 2016;58(1): 16-28. doi: 10.1111/dmcn.12786 doi.org
  7. Wilbur C, Bitnun A, Kronenberg S. et al. PANDAS/PANS in childhood: controversies and evidence. Paediatrics & Child Health, 2018; 24 (2): 85–91. Tłumaczenie polskie: Polak K. Zespół PANDAS i PANS u dzieci – kontrowersje i dane naukowe. Medycyna Praktyczna. (dostęp 14.01.2024) www.mp.pl
  8. Zühlke L, Lawreson J. Rheumatic fever. BMJ Best practice. Last updated: 18 Nov 2022 (abgerufen am 14.03.2023). bestpractice.bmj.com
  9. Gewitz MH, Baltimore RS, Tani LY, et al. Revision of the Jones Criteria for the diagnosis of acute rheumatic fever in the era of Doppler echocardiography: a scientific statement from the American Heart Association [published correction appears in Circulation. 2020 Jul 28; 142(4):e65]. Circulation. 2015; 131(20): 1806-181818. doi:10.1161/CIR.0000000000000205 doi.org
  10. Ferrieri P and Jones Criteria Working Group. Proceedings of the Jones Criteria workshop. Circulation 2005; 106: 2521-25233. www.ahajournals.org
  11. Kuchar E, Undas A. Gorączka reumatyczna. W: Interna Szczeklika – Mały podręcznik. Medycyna praktyczna. (dostęp 14.01.2024) www.mp.pl
  12. Hryniewicz W, Albrecht P, Radzikowski A. et al. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Instytut Leków. Warszawa, 2016 (dostęp 14.01.2024) antybiotyki.edu.pl
  13. Swedo SE, Seidlitz J, Kovacevic M, et al. Clinical presentation of pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections in research and community settings. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2015;25(1): 26-30. doi: 10.1089/cap.2014.0073 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Stratta P, Musetti C, et al. New trends of an old disease: the acute post infectious glomerulonephritis at the beginning of the new millenium.. J Nephrol. 2014. pmid: 24777751 PubMed
  15. Sigra S, Hesselmark E, Bejerot S. Treatment of PANDAS and PANS: a systematic review. Neurosci Biobehav Rev. 2018 Mar;86:51-65. doi: 10.1016/j.neubiorev.2018.01.001. Epub 2018 Jan 6. PMID: 29309797. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Mackie SL, Keat A. Poststreptococcal reactive arthritis: what is it and how do we know? Rheumatology (Oxford) 2004; 43: 949-54. PubMed
  17. Hilario MO, Terreri MT. Rheumatic fever and post-streptococcal arthritis. Best Pract Res Clin Rheumatol 2002; 16: 481-94. PubMed
  18. Bejerot S, Bruno K, Gerland G, et al. Suspect PANDAS in children with acute neuropsychiatric symptoms. Infection behind the disease - long-term antibiotic therapy should be considered. Lakartidningen 2013; 110: CDCD. PMID: 24187894 PubMed
  19. Walitza S, Melfsen S, Jans T, Zellmann H, Wewetzer C, Warnke A. Obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. Dtsch Arztebl Int 2011; 108(11): 173–9. DOI: 10.3238/arztebl.2011.0173. www.aerzteblatt.de
  20. Gilbert DL, Mink JW, Singer HS. A Pediatric Neurology Perspective on Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorder Associated with Streptococcal Infection and Pediatric Acute-Onset Neuropsychiatric Syndrome. J Pediatr 2018; 199: 243-51. pmid: 29793872. www.ncbi.nlm.nih.gov
  21. Frankovich J, Swedo S, Murphy T, et al. Clinical Management of Pediatric Acute-Onset Neuropsychiatric Syndrome: Part II-Use of Immunomodulatory Therapies. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2017; 27(7): 574-59393. doi: 10.1089/cap.2016.0148 doi.org
  22. Spinks A, Glasziou PP, Del Mar CB. Antibiotics for treatment of sore throat in children and adults. Cochrane Database Syst Rev. 2021; 12(12): CD000023. Published 2021 Dec 9. doi: 10.1002/14651858.CD000023.pub5 doi.org

AutorzyOpracowanie

  • Aleksandra Danieluk, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Jonas Klaus, Arzt in Weiterbildung Neurologie, Hamburg(recenzent/redaktor)
I00; I01; I010; I011; I012; I018; I019; I02; I020; I029; I05; I06; I07; I09; N00; N08; N080
Sydenhams korea; Poststreptokokk sykdom; beta-hemolytiske streptokokker; gruppe a beta-hemolytiske streptokokker; migrerende artritt; poststreptokokk reaktiv artritt
Zespół popaciorkowcowy; Paciorkowce beta-hemolizujące grupy A; Infekcje paciorkowcowe; Zakażenie paciorkowcami; Gorączka reumatyczna; Ostra gorączka reumatyczna; Pląsawica mniejsza; Chorea minor; Pląsawica Sydenhama; Pląsawica; Popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów; Autoimmunologiczne zaburzenie neuropsychiatryczne u dzieci związane z infekcjami paciorkowcowymi; Dziecięcy zespół neuropsychiatryczny o ostrym początku; Popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek; Poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek; Przeciwciała przeciw zwojom podstawnym; Mimikra molekularna; Reakcja krzyżowa; Autoprzeciwciała; Powikłanie immunologiczne; Powikłanie nieropne; GAZ; Paciorkowce grupy A; Streptococcus pyogenes; S. pyogenes; Zespół PANDAS; ARF
Choroby popaciorkowcowe
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Powikłania immunologiczne po zakażeniu paciorkowcami beta-hemolizującymi grupy A (group A streptococci - GAS). Należą do nich ostra gorączka reumatyczna (acute rheumatic fever - ARF), popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów (ReZS), pląsawica Sydenhama i zespół PANDAS (pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections).
Laryngologia
Choroby popaciorkowcowe
/link/6758eca3092a4fc1bcf46772769b1950.aspx
/link/6758eca3092a4fc1bcf46772769b1950.aspx
choroby-popaciorkowcowe
SiteDisease
Choroby popaciorkowcowe
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#drcom#we.dabrowska@wpwiszniewska@gmail.plcom
pl
pl
pl