Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Nadużywanie alkoholu, choroby wtórne

informacje ogólne

częstość występowania

  • Częstość występowania uzależnienia od alkoholu szacuje się na ok. 4% u mężczyzn i 1–2% u kobiet
  • Mniej więcej co dziesiąta konsultacja w gabinecie lekarskim rodzinnego jest związana ze spożyciem alkoholu.
  • Zgony związane z alkoholem stanowią około 10% całkowitej śmiertelności. 
    • W grupie wiekowej od 15 do 25 lat zatrucie alkoholem jest najczęstszą przyczyną zgonu.
  • Przewlekłe nadużywanie alkoholu skraca oczekiwaną długość życia średnio o 23 lata.
  • W Europie roczny koszt chorób i zgonów związanych z alkoholem szacuje się na 350 miliardów euro1.

Etiologia i patogeneza

  • Spożyty alkohol rozprowadza się równomiernie w organizmie i może powodować tym samym mniejsze lub większe uszkodzenia wszystkich narządów, np.
  • Po spożyciu określonej ilości alkoholu jego poziom we krwi wzrasta u kobiet szybciej niż u mężczyzn o tej samej masie ciała.
  • Dawka śmiertelna dla osób z przeciętną tolerancją etanolu wynosi około 4 promili. W przypadku osób dorosłych odpowiada to spożyciu około 0,7 l wódki (45%) w ciągu 1 godziny.
    • Dawka śmiertelna jest często niższa w przypadku osób uzależnionych od alkoholu od dłuższego czasu, np. z powodu złego ogólnego stanu fizycznego lubkardiomiopatii.

Diagnostyka i leczenie

  • Dodatkowe informacje na temat terapii można znaleźć w artykułach dotyczących wspomnianych obrazów klinicznych.

Wtórne zaburzenia neuropsychiatryczne

  • Zaburzenia psychiczne zobacz niżej

Majaczenie związane z odstawieniem alkoholu

Zespół Korsakowa/encefalopatia Wernickego

  • Upośledzona pamięć krótko- i długoterminowa — często z:
    • zaburzeniami postrzegania czasu
    • Konfabulacjami: luki w pamięci są wypełniane wymyślonymi wydarzeniami.
  • Przyczyna niedobór tiaminy 
    • Po podaniu tiaminy poprawa następuje w ciągu 6-8 tygodni, ale mogą pozostać trwałe uszkodzenia.
  • Rozpoznanie różnicowe: majaczenie związane z odstawieniem alkoholu ze splątaniem (zobacz wyżej)

Zaburzenia psychotyczne (halucynoza alkoholowa)

  • Definicja
    • Objawy psychotyczne, które występują w trakcie lub po spożyciu alkoholu, ale nie mogą być wyjaśnione ostrym zatruciem i nie są częścią zespołu abstynencyjnego.
    • Rozróżnia się ostrą oraz przewlekłą halucynozę alkoholową.
    • Można ją zaobserwować tylko w przypadku przewlekłego uzależnienia od alkoholu.
  • Zwykle występuje w fazach, w których nie spożywa się alkoholu (6–8 godzin po zakończeniu spożywania alkoholu).
  • Często omamy słuchowe, np. zagrażające głosy
  • Objawy urojeniowe, często zazdrość urojona
    • Zaburzeniu temu prawdopodobnie sprzyjają bierne, zależne cechy osobowości.
    • Pewną rolę może odgrywać zaburzona samoocena spowodowana dysfunkcją seksualną związaną z alkoholem.
    • poważne obciążenie dla związków z wysokim wskaźnikiem separacji
  • Leczenia
    • neuroleptyki w zwykłych dawkach przeciwpsychotycznych
    • tiamina (zobacz wyżej)
    • Abstynencja od alkoholu
    • interwencje psychospołeczne, np. terapia par w przypadku zazdrości urojonej
  • Niewiele wiadomo na temat patomechanizmów i mechanizmów działania leczenia.
  • Różicowanie
  • Z haluzynozy może się rozwinąć schizofrenia paranoidalna. 

Otępienie alkoholowe

  • Patomechanizmy
    • toksyczne działanie alkoholu
    • przewlekły niedobór witaminy B1
  • Stanowi ostatni etap przewlekłego uzależnienia od alkoholu.
  • Pacjenci stopniowo coraz mniej troszczą się o innych, są przede wszystkim zaabsorbowani własnymi potrzebami i ostatecznie poświęcają także sobie coraz mniej uwagi.
  • Rozwija się stan apatii, który może również występować w podobny sposób w innych chorobach otępiennych.
  • Postępowi otępienia można zapobiec, ale otępienia, która już wystąpiło, nie można cofnąć.
  • Leczenie obejmuje przede wszystkim abstynencję od alkoholu i substytucję witaminy B1 (zobacz wyżej).
    • Więcej informacji na temat leczenia schorzeń otępiennych można znaleźć w artykule Objawy otępienia.

neuropatie

  • Polineuropatie i zanik mięśni
  • Porażenie nerwu promieniowego („porażenie sobotniej nocy”) i inne neuropatie uciskowe

Następcze choroby wewnętrzne

Uszkodzenie wątroby

Choroby przewodu pokarmowego2

  • Refluks żołądkowo-przełykowy
    • patofizjologii
      • Alkohol rozluźnia dolny zwieracz przełyku.
      • Alkohol hamuje perystaltykę przełyku.
      • Jest to efekt zwiększonego stężenia alkoholu we krwi, tj. nie jest to efekt miejscowy.
      • Może wystąpić już podczas pojedynczych epizodów spożywania alkoholu.
  • Żylaki przełyku zobacz wyżej
  • Zapalenie błony śluzowej żołądka oraz wrzody żołądka i dwunastnicy
    • nawet przy niewielkich ilościach alkoholu
      • zwiększone wydzielanie kwasu żołądkowego
      • miejscowe podrażnienia śluzówki
      • zmiana motoryki żołądka
  • Biegunka
    • Długotrwałe i wysokie spożycie alkoholu może uszkodzić błonę śluzową jelita cienkiego i powodować objawy, takie jak biegunka oraz upośledzać wchłanianie ważnych składników odżywczych lub leków.
    • Nawet sporadyczne spożycie dużych ilości alkoholu może spowodować odwracalne uszkodzenie błony śluzowej.
  • Schorzenia trzustki

Zaburzenia układu krążenia

  • Kardiomiopatia alkoholowa
  • zapalenia mięśnia sercowego
  • Niewystarczająca czynność serca pod wpływem alkoholu
  • „Pierwotne” nadciśnienie: częsta konsekwencja regularnego spożywania dużych ilości alkoholu
  • Udar: zwiększone ryzyko, ponieważ ciśnienie tętnicze wzrasta pod wpływem alkoholu.
  • Na podstawie ponownych analiz badań epidemiologicznych nie jest już możliwe do podtrzymania założenie o kardioprotekcyjnym wpływie umiarkowanego spożycia alkoholu,3.

zakażenia?

  • Alkohol osłabia obronę immunologiczną organizmu

Zachłystowe zapalenie płuc

Choroby hematologiczne

Choroby nowotworowe

zmianami skórnymi

Seksualność i rozmnażanie

  • Możliwe konsekwencje przewlekłego nadmiernego spożywania alkoholu
    • zmniejszone wytwarzanie męskich hormonów płciowych
    • Zaburzenia erekcji
    • Zaburzenia płodności
    • osłabienie wtórnych cech płciowych

FAS (alkoholowy zespół płodowy)

  • Cechy FAS:
    • wrodzone anomalie mózgu
    • rozszczep podniebienia
    • wady rozwojowe nerek
    • mikrocefalia
    • zmieniony kształt twarzy (gładka i długa rynienka podnosowa, cienka górna warga, krótki nos, płaska środkowa część twarzy, małe oczy)
    • skłonność do opóźnionego rozwoju poznawczego.
  • Dzieci matek z chorobą alkoholową doświadczają objawów odstawienia w pierwszych tygodniach lub miesiącach po urodzeniu.

Sen i koncentracja

  • Za pomocą różnych mechanizmów alkohol może przyczyniać się do zaburzeń snu,2.
  • Alkohol działa zarówno uspokajająco, jak i pobudzająco.
    • Sedacja zwykle występuje, gdy stężenie alkoholu we krwi spada.
  • Alkohol — nawet w umiarkowanych ilościach — może pogarszać jakość snu.
    • supresja snu REM
    • zaburzenia rytmu snu
      • po rozłożeniu alkoholu we krwi: problemy z przesypianiem drugiej połowy nocy
    • zaostrzenie zespołu bezdechu sennego
    • Nawet po niewielkim lub umiarkowanym spożyciu alkoholu następnego dnia uwaga może być zmniejszona, a czas reakcji wydłużony.
  • W przypadku pacjentów z zaburzeniami snu zalecenie jest następujące:
    • w miarę możliwości unikać alkoholu i pod żadnym pozorem nie używać go jako środka nasennego
    • Więcej szczegółów można znaleźć w artykule Bezsenność.

Zaburzenia psychiczne

Dzieci rodziców uzależnionych od alkoholu

  • Dzieci rodziców z zaburzeniami związanymi z alkoholem lub innymi substancjami mają zwiększone ryzyko:
    • problemy psychospołeczne
    • zaburzenia psychiczne
    • nadużywanie substancji
    • trudności w nauce szkolnej
    • zaburzenia zachowania

Quellen

Literatur

  1. Effertz T, Mann K. The burden and cost of disorders of the brain in Europe with the inclusion of harmful alcohol use and nicotine addiction. Eur Neuropsychopharmacol 2013; 23(7):742-8. doi: 10.1016/j.euroneuro.2012.07.010 DOI
  2. Drummond C. Alcohol-use disorder. BMJ Best Practice. Last reviewed: 30 Feb 2021; last updated: 12 Jun 2018. bestpractice.bmj.com
  3. Knott CS, Coombs N, Stamatakis E, Biddulph JP: All cause mortality and the case for age specific alcohol consumption guidelines: pooled analyses of up to 10 population based cohorts. BMJ 2015; 350: h 384. PMID: 25670624 PubMed

Autorzy

  • Thomas M. Heim, dr n. med., dziennikarz naukowy, Fryburg
Choroby następcze po spożywaniu alkoholu Choroby związane z alkoholem Uszkodzenia zdrowia spowodowane alkoholem Rumień dłoniowy Znamiona pajączkowate Objawy ze strony wątroby Majaczenie po odstawieniu alkoholu
Nadużywanie alkoholu, choroby wtórne
document-disease document-nav document-tools document-theme
Częstość występowania uzależnienia od alkoholu szacuje się na ok. 4% u mężczyzn i 1–2% u kobiet Mniej więcej co dziesiąta konsultacja w gabinecie lekarskim rodzinnego jest związana ze spożyciem alkoholu.
Uzależnienia
Choroby spowodowane nadużywanie alkoholu
/link/7c3dd53d3c7343b78291f4b5a2fcf22b.aspx
/link/7c3dd53d3c7343b78291f4b5a2fcf22b.aspx
choroby-spowodowane-naduzywanie-alkoholu
SiteDisease
Choroby spowodowane nadużywanie alkoholu
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl