Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Splątanie, ostre

Informacje ogólne

Definicja

  • Nie ma jednolitej definicji splątania.
  • Splątanie zwykle odnosi się do zaburzeń myślenia z upośledzeniem orientacji:
    • czasu
    • miejsca
    • sytuacji
    • związanej z osobą.
  • Zwykle występuje w przebiegu tymczasowego lub trwałego uszkodzenia mózgu (zobacz też artykuł psychoorganiczny zespół mózgowy).
  • Termin „stan ostrego splątania” jest czasami używany zamiennie z majaczeniem i odnosi się głównie do stanów majaczeniowych, które nie są wywołane przez alkohol lub narkotyki.
  • Wielu autorów opowiada się za całkowitym zastąpieniem terminów „stan splątania” i psychoorganiczny zespół mózgowy terminem „majaczenie”.
  • Artykuł nie odnosi się wyłącznie do majaczenia, lecz do ostrego splątania jako nieswoistego objawu różnych chorób.
  • Artykuły na temat zespołów majaczeniowych:
  • Artykuły na temat stanów splątania w otępieniu:
  • Częste objawy współtowarzyszące

Epidemiologia

  • Zwiększony współczynnik chorobowości w przypadku:
    • osób starszych
    • chorób mózgu, np. otępienia
    • w przypadku innych uszkodzeń mózgu, np. po urazie, zabiegu chirurgicznym, pod wpływem leków działających na ośrodkowy układ nerwowy.
  • Obserwowane często we wszystkich rodzajach poważnych chorób organicznych (w szpitalu). Dotyczy:
    • 10–30% osób starszych, hospitalizowanych w trybie nagłym
    • 15–53% osób starszych przebywających na oddziałach pooperacyjnych
    • 70–80% osób starszych przebywających na oddziałach intensywnej opieki medycznej.
  • Dotyczy 85% pacjentów pod koniec życia.
  • Rzadziej spotykane w praktyce lekarza rodzinnego.
  • Ostre splątanie obserwuje się u młodszych, poza tym zdrowych osób, często w przebiegu alkoholowego zespołu abstynencyjnego.

Przyczyny i czynniki wyzwalające

Kryteria diagnostyczne

  • Splątanie może świadczyć o poważnych zaburzeniach funkcji mózgu. Choroby, które leżą u jego podstaw, mogą wymagać natychmiastowego leczenia.
    • Więcej informacji w artykule psychoorganiczny zespół mózgowy.
    • Na przykład majaczenie z wyraźnymi objawami wegetatywnymi jest stanem nagłym zagrażającym życiu, który wymaga natychmiastowego intensywnego monitorowania i leczenia.

Przyczyna konsultacji

  • Często występuje wieczorem lub w nocy; pacjent wybudzony, ale niezborne i chaotyczne myślenie oraz działanie.
  • Często chory boi się, niekiedy jest agresywny i trudno się z nim porozumieć. Dlatego szczególnie ważne jest, aby podchodzić do niego spokojnie, stanowczo i przyjaźnie.

ICD–10

  • F00.0* Otępienie w chorobie Alzheimera o wczesnym początku (G30.0+).
  • F01 Otępienie naczyniowe.
  • F02 Otępienie w przebiegu innych chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
  • F03 Otępienie nieokreślone wraz z: otępieniem przedstarczym: otępieniem BNO Psychoza BNO Pierwotnie. zwyradniające otępienie BNO Otępienie starcze: otępienie: typu depresyjnego lub paranoidalnego BNO Psychoza BNO Nie obejmuje: starość BNO (R54).
  • F04 Organiczny zespół amnestyczny niespowodowany przez alkohol ani inne substancje psychoaktywne.
  • F05 Majaczenie niespowodowane przez alkohol ani inne substancje psychoaktywne.
  • F06 Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną.
  • F07 Zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu.
    • F07.0 Organiczne zaburzenia osobowości.
    • F07.1 Zespół po zapaleniu mózgu.
    • F07.2 Zespół po wstrząśnieniu mózgu.
    • F07.8 Inne organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu.
    • F07.9 Nieokreślone organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu.
  • F09 Nieokreślone zaburzenia psychiczne organiczne lub objawowe.

Diagnostyka różnicowa

  • Splątanie może sygnalizować majaczenie, ale także inne zaburzenie organiczne mózgu lub zaburzenie psychiczne.
    • Dlatego w diagnostyce różnicowej ważna jest dokładność.
  • Rozpoznanie opiera się na:
    • wnikliwym wywiadzie i badaniu
    • obserwacji w dłuższym okresie czasu
    • ewentualnie: badaniach krwi, badaniach obrazowych czaszki
    • w razie potrzeby na testach neuropsychologicznych.

Objawy poznawcze

  • Największym wyzwaniem w diagnostyce różnicowej w stanie splątania, jest odróżnienie majaczenia od otępienia i innych zaburzeń neuropoznawczych.
  • Diagnostykę różnicową dodatkowo utrudnia fakt, że epizody majaczenia mogą również wystąpić z powodu podstawowej choroby neuropoznawczej.
  • Diagnostyka różnicowa jest szczególnie trudna u pacjentów, u których należy założyć wcześniejsze, nierozpoznane prawidłowo zaburzenia neuropoznawcze.

Objawy psychotyczne

  • Objawy psychotyczne, tj. głównie objawy urojenia i omamy, mogą występować zarówno w przebiegu choroby psychicznej, jak i psychoorganicznego zespołu mózgowego.
  • Podczas gdy we wtórnych zaburzeniach psychotycznych, np. w ramach majaczenia, często dominują zaburzenia orientacji w zakresie czasu, miejsca, sytuacji lub własnej osoby, w pierwotnych zaburzeniach psychotycznych, np. w schizofrenii, nie odgrywają one żadnej roli lub tylko podrzędną rolę.
  • Systematyczne urojenia o dziwacznej treści: wskazują na pierwotne zaburzenie psychotyczne, np. schizofrenię.
  • Charakter omamów może dostarczyć wskazówek na temat choroby podstawowej:
    • wzrokowe: choroba organiczna (mózgu)
    • wzrokowe (w postaci scen) i dotykowe: majaczenie odstawienne
    • słuchowo–werbalne:
      • idiopatyczne
      • schizofrenia (np. wiele komentujących głosów)
      • halucynoza alkoholowa
      • inne zaburzenie psychiczne.

Majaczenie

  • Zobacz artykuł majaczenie.
  • Charakteryzuje się:
    • Przejściowymi jakościowymi i ilościowymi zaburzeniami świadomości (upośledzoną percepcją otoczenia i zmniejszoną zdolnością skupienia, utrzymania lub przestawienia uwagi).
    • Dodatkowo zaburzenie co najmniej 2 z poniższych funkcji:
      • uwagi
      • postrzegania
      • myślenia
      • pamięci
      • psychomotoryki
      • emocjonalności
      • rytmu snu i czuwania.
    • Objawy wegetatywne
    • Objawy psychotyczne
    • Czas trwania jest bardzo różny, a nasilenie waha się od łagodnego do bardzo ciężkiego.
    • Typowy jest nagły początek (od kilku godzin do kilku dni), a także wahania w ciągu dnia.
  • Za podejrzeniem majaczeń przemawiają m.in. następujące objawy:
    • Zaburzenia nawyków związanych ze snem.
    • Dysregulacja emocjonalna, taka jak:
    • Szybkie przejścia między różnymi nastrojami.
    • Podejrzane zachowania, takie jak:
      • niepokój
      • spontaniczne krzyki
      • płacz, marudzenie – szczególnie wieczorem i w nocy.
  • Postać hipoaktywna
    • Ten rodzaj majaczenia może zostać łatwo przeoczony lub pomylony z depresją lub otępieniem, szczególnie u starszych pacjentów.
    • Typowe objawy:
      • apatia
      • skłonności do wycofywania się
      • spadek zainteresowań i afektu
      • słabe nawiązywanie kontaktu, małomówność lub wręcz milczenie
      • mała ruchliwość
      • rzadko z objawami wegetatywnymi.
  • Postać hiperaktywna
    • Jest łatwiejsza do rozpoznania i częściej występuje u młodszych pacjentów.
    • Typowe objawy:
      • niepokój psychoruchowy – często w nocy 
      • pobudzenie
      • drażliwość
      • lęk
      • błędne osądy
      • omamy
      • objawy urojenia
      • gniew
      • często objawy wegetatywne.
  • Majaczenie mieszane
    • Połączenie objawów hipo– i hiperaktywności.
    • Stanowi około 50% wszystkich przypadków majaczenia.
  • Częste sygnały ostrzegawcze
    • Zmęczenie.
    • Zaburzenia koncentracji.
    • Niepokój.
    • Drażliwość.
    • Depresyjność.

Otępienie

  • Zobacz artykuł objawy otępienia.
  • Choroba przewlekła
    • Zaczyna się powoli.
    • Jest postępująca.
    • Nabyte i nieodwracalne upośledzenie funkcji poznawczych.
    • Zaburzenia kontroli emocjonalnej, zachowań społecznych lub motywacji.
    • Ograniczenie kompetencji w codziennym życiu.
  • U około 40% wszystkich pacjentów z otępieniem w przebiegu choroby występuje ostry stan splątania.

Ostre przemijające zaburzenia psychotyczne

  • Zobacz też artykuł ostre przemijające zaburzenia psychotyczne.
  • Niejednorodna grupa zaburzeń charakteryzujących się pojawiającymi się nagle objawami psychotycznymi:
  • Ostry początek:
    • rozwój wyraźnie patologicznego obrazu klinicznego w ciągu ≤2 tygodni. 
  • Brak oznak przyczyny organicznej.
  • Często występuje dezorientacja i splątanie, jednak dezorientacja co do czasu, miejsca i osoby nie jest trwała ani na tyle poważna, aby spełnić kryteria majaczenia.
  • Całkowita remisja następuje zwykle w ciągu kilku miesięcy, często po kilku tygodniach lub zaledwie dniach.
  • Jeśli zaburzenie utrzymuje się dłużej niż 2–3 miesiące, konieczna jest zmiana rozpoznania.
  • Może wystąpić jako część ostrej reakcji na stres, tydzień lub dwa po stresującym wydarzeniu.

Inne zaburzenia psychotyczne

Mania

  • Zobacz artykuł zaburzenie afektywne dwubiegunowe.
  • Mania charakteryzuje się przesadną zwyżką emocji, która może wahać się od wyraźnej wesołości do niemal niekontrolowanej euforii.
  • Uniesieniu towarzyszy wzrost energii i napędu, prowadzący do nadpobudliwości, głośnego i szybkiego mówienia oraz zmniejszonej potrzeby odpoczynku i snu.
  • Uwaga jest ograniczona, a rozproszenie uwagi nasilone.
  • Wzmocniona jest pewność siebie, co skutkuje poczuciem wielkości i zawyżoną samooceną.
  • Pacjenci mogą być nadmiernie towarzyscy i tracić normalne zahamowania społeczne oraz zachowywać się bezrefleksyjnie, nieostrożnie lub niewłaściwie.
  • Mania z objawami psychotycznymi
    • Częste są objawy urojeniowe (mania wielkości) lub omamy (zwykle głosy zwracające się bezpośrednio do pacjenta).
    • Przesadna aktywność ruchowa i gonitwa myśli są tak nasilone, że chorego trudno jest zrozumieć i nie da się z nim nawiązać normalnej komunikacji.

Depresja

  • Zobacz artykuł depresja.
  • Częste objawy:
    • smutek
    • utrata zainteresowania i radości ze zwykłych czynności
    • zaburzenia snu
    • brak apetytu
    • zaburzenia koncentracji
    • zmęczenie, wyczerpanie
    • poczucie beznadziei i niska samoocena
    • myśli samobójcze.
  • Może mieć charakter nawracający lub przewlekły.
  • Łatwo ją pomylić z majaczeniem hipoaktywnym (zobacz wyżej).

Ciężki epizod depresji z objawami psychotycznymi 

  • Ciężki epizod depresyjny, w którym omamy, urojenia, zahamowanie psychoruchowe lub stupor jest tak silny, że codzienne czynności społeczne są niemożliwe i może istnieć zagrożenie życia w wyniku samobójstwa oraz nieodpowiedniego przyjmowania płynów i pokarmów.
  • Omamy i urojenia są często, choć nie zawsze, zabarwione depresją.

Lęk napadowy

  • Zobacz artykuł lęk napadowy.
  • Główną cechą są nawracające stany lękowe (ataki paniki), które nie ograniczają się do określonych sytuacji lub okoliczności, a zatem nie da się ich przewidzieć.
  • Objawy choroby lękowej:
    • kołataniaatanie serca
    • ból w klatce piersiowej
    • uczucie duszności
    • zawroty głowy
    • poczucie wyobcowania (depersonalizacja lub derealizacja).
  • Często wtórnie występuje strach przed śmiercią, utratą kontroli lub popadnięciem w obłęd.
  • W przypadku zaburzeń depresyjnych w czasie ataków paniki nie należy traktować lęku napadowego jako głównego rozpoznania, ponieważ jest on prawdopodobnie wtórną konsekwencją depresji.

Wywiad lekarski

  • Podstawowe rozważania:1
    • Przeprowadzenie zwykłego wywiadu osobniczego w stanie ostrego splątania jest często niewykonalne.
    • Jeśli funkcje poznawcze są wystarczająco zachowane – na przykład w okresie bezobjawowym lub na początku stanu splątania – na niektóre z poniższych pytań może, w razie potrzeby, odpowiedzieć sam chory.
  • Interesujące są wszelkie informacje na temat zmian stanu zdrowia lub zmian leczenia przed wystąpieniem objawów.

Wywiad zebrany od osób trzecich

  • Od jak dawna występują objawy i jaki jest ich dotychczasowy przebieg?
  • Choroba w fazie ostrej?
    • Gorączka?
    • Duszność?
    • Ogólne pogorszenie stanu zdrowia?
  • Sygnały świadczące o otępieniu?
  • Funkcjonowanie w codziennym życiu
    • Które funkcje są ograniczone?
    • Z czym pacjent dotychczas dobrze sobie radził?
  • Upośledzenie wzroku lub słuchu?
  • Brak ruchu? Unieruchomienie?
  • Okoliczności wyzwalające, np.:
    • Upadek?
    • Nowe leki?
      • Czy zaistniały nowe warunki farmakodynamiczne lub farmakokinetyczne lub inne czynniki związane z lekiem, które warunkowałyby pojawienie się nowych działań niepożądanych?
    • OperacjaZabieg chirurgiczny?
    • Inne okoliczności zobacz sekcje przyczyny i czynniki wyzwalające i diagnostyka różnicowa.
  • Czy stan zdrowia zmienia się w ciągu dnia?
  • Substancje psychoaktywne lub ich odstawienie?
    • Alkohol?
    • Nikotyna?
    • Środki nasenne lub uspokajające?
    • Leki psychotropowe?
    • Narkotyki?
  • Wpływ innych substancji toksycznych, np. związanych z wykonywaną pracą?
  • Napad drgawek, padaczka?
  • Choroby psychiczne lub uzależnienia?
    • Wcześniej lub obecnie?
    • U pacjenta lub jego bliskich?

Czujność, funkcje poznawcze, emocje

Inne choroby

Dotychczas przyjmowane leki

Badanie fizykalne

Natychmiast

  • Wykonywane, aby wykryć stan zagrażający życiu.
  • Parametry życiowe.
  • Badanie lekarskie, w tym:
    • Temperatura ciała. 
    • Zapach
      • Alkoholowy?
      • Mocznicowy?
      • Ketonowy (cukrzyca?)?
    • Objawy ze strony wątroby, np.:
      • powiększenie wątroby
      • zaburzenia krzepnięcia
      • żółtaczka.
    • Objawy niedożywienia i odwodnienia?
    • Świeże lub wyleczone urazy spowodowane upadkiem lub uderzeniem?
    • Ogólne zmniejszenie masy mięśniowej?
    • Otyłość brzuszna?
    • Teleangiektazje na twarzy?
    • Zatrzymanie moczu?
    • Zaparcia?
  • EKG.
  • Podstawowe badania laboratoryjne:
  • W razie potrzeby gazometria.
  • W razie potrzeby dalsze badania laboratoryjne:
    • pomiar stężenia leków, np.:
      • teofiliny, cyklosporyny, digitaloidów (glikozydy nasercowe), leków psychotropowych

Czujność, funkcje poznawcze, emocje

  • Szybka i regularna identyfikacja objawów.
  • Przydatną metodą badania i monitorowania jest metoda oceny splątania (confusion assessment method – CAM).
    • Pozwala szybko i wiarygodnie stwierdzić, czy występuje majaczenie.
    • Nadaje się również do monitorowania pacjentów z grupy ryzyka.
    • Jest łatwa do wykonania, po przeszkoleniu również przez personel pielęgniarski.
    • Nie nadaje się do stosowania u pacjentów w śpiączce.
  • Istotne diagnostycznie objawy towarzyszące:
    • zaburzenia świadomości
    • zmniejszenie uwagi
    • zaburzenia pamięci
    • dezorientacja
      • przestrzenna
      • czasowa
      • sytuacyjna
      • związana z osobą
    • pobudzenie
    • apatia i wycofanie
    • niestabilność emocjonalna
    • objawy urojeniowe
    • omamy
      • Omamy wzrokowe są często wyrazem ukrytych zaburzeń metabolicznych, działań niepożądanych leków lub stosowania narkotyków.
      • Więcej informacji na temat diagnostyki różnicowej można znaleźć w artykule omamy.

Badanie neurologiczne

  • Objawy ogniskowe.
  • Wzorzec chodu.
  • Drżenie.
  • Siła, napięcie mięśniowe.
  • Czucie, w tym czucie wibracji (polineuropatia).
  • Mioklonie.
  • Trudności w czytaniu i pisaniu.

Badania uzupełniające

  • W razie potrzeby diagnostyka płynu mózgowo–rdzeniowego, np. w następujących przypadkach:
    • nieprawidłowe parametry stanu zapalnego
    • gorączka z bólem głowy
    • objawy oponowe
    • podejrzenie zapalenia mózgu.
  • W razie potrzeby EEG
    • w przypadku majaczenia często uogólnione spowolnienie rytmu i napadowa rytmiczna czynność delta.
  • Badania obrazowe mózgu
    • w każdym przypadku podejrzenia objawów mózgowych
    • na początku przeważnie TK celem wykluczenia:
    • w razie potrzeby TK z obrazowaniem naczyń lub cRM w celu wykluczenia:
  • RTG klatki piersiowej.

Postępowanie

Wskazania do hospitalizacji

  • Majaczenie jest stanem nagłym i wymaga monitorowania oraz leczenia w warunkach szpitalnych.
    • W przypadku potencjalnie zagrażających życiu zaburzeń wegetatywnych na oddziale intensywnej opieki medycznej lub oddziale ratunkowym.
  • W przypadkach zagrożenia dla siebie lub innych, na przykład w kontekście ostrej psychozy z omamami imperatywnymi, wskazana może być hospitalizacja na zamkniętym oddziale psychiatrycznym i zastosowanie środków przymusu (zobacz niżej).

Zalecenia

  • Nie zostawiać pacjenta samego i w razie potrzeby monitorować parametry życiowe.
  • U pacjentów często występuje silny strachlęk i tendencja do narażania siebie i innych na niebezpieczeństwo z powodu błędnej interpretacji lub niewłaściwego postrzegania sytuacji.
  • Podanie środków uspokajających niesie ze sobą ryzyko i zmienia obraz kliniczny. Jeśli to możliwe, należy tego unikać przed zbadaniem pacjenta w szpitalu.
  • W przypadku leków, które mogą powodować stan splątania, należy rozważyć odstawienie lub zmniejszenie dawki.

Podstawowe leczenie somatyczne 

  • Należy leczyć chorobę podstawową.
  • Sprawdzić, monitorować i w razie potrzeby skorygować:
    • zaopatrzenie w tlen, saturację krwi
    • perfuzję mózgu
    • metabolizm, np. równowagę elektrolitową
    • niekorzystną sytuację w otoczeniu i w zakresie opieki
    • czynniki toksyczne (np. leki). 

Środki niefarmakologiczne

  • Wsparcie bliskich i osób sprawujących opiekę
    • Chory powinien być odseparowany w spokojnej atmosferze.
    • Regularna obecność bliskich osób
      • jak najmniej zaangażowanych osób
      • jeśli to możliwe, dopilnować, by z pacjentem rozmawiać w jego języku ojczystym.
    • Pomoc w orientacji czasowej i przestrzennej, np.:
      • wyraźnie widoczny zegar, kalendarz
      • uproszczenia w otoczeniu, np. usunięcie niepotrzebnych przedmiotów
      • sterowanie oświetleniem, ustalenie rytmu dobowego
      • należy pomóc pacjentowi w orientacji, rozmawiać z nim o tym, co się dzieje, gdzie się znajduje, jaki jest dzień, itp.
    • Usunąć przeszkody i przedmioty, o które można się potknąć.
    • Upewnić się, że pacjent używa okularów i aparatu słuchowego.
    • W razie potrzeby stopniowa mobilizacja.
    • Zatroszczyć się o optymalną dietę, zapobiegać zatrzymaniu moczu i zaparciom.

Leczenie farmakologiczne

Dalsze leczenie i monitorowanie przebiegu

  • Chory i jego bliscy powinni zostać poinformowani o zaburzeniu i odpowiednim leczeniu.
  • Regularnie należy monitorować przebieg: raport poranny i wieczorny.

Środki przymusu tylko w ostateczności

Podstawa prawna

  • Środki przymusu, takie jak przytrzymanie, unieruchomienie lub przymusowa hospitalizacja na zamkniętym oddziale psychiatrycznym mogą znacząco nasilić strach i agresję oraz przyczynić się do psychologicznej traumatyzacji pacjentów, a także osób stosujących te środki.
    • Powinny być zatem traktowane jako absolutna ostateczność. Ponieważ stanowią one znaczną ingerencję w prawa pacjentów do wolności, są dozwolone tylko w wąsko określonych granicach.
  • Leczenie wbrew naturalnej woli pacjenta jest co do zasady dopuszczalne wyłącznie na oddziale. W przypadku osób, których mobilność nie jest ograniczona w takim stopniu, by mogły się uchylić od przymusowego leczenia, wymaga to hospitalizacji na zamkniętym oddziale szpitalnym (Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Dz.U. 2022.2123).

Deeskalacja

  • Naukowcy radzą, aby rozmawiać jak najwięcej i jak najbardziej otwarcie z pacjentami, którzy zachowują się agresywnie.
    • Dotyczy to szczególnie sytuacji w trakcie i koniecznie po użyciu środków fizycznego przymusu lub unieruchomienia.
    • Jeśli rozważane jest zastosowanie środków przymusu, pacjenci i, w stosownych przypadkach, ich bliscy powinni być w miarę możliwości zaangażowani w planowanie leczenia.
    • W oparciu o konkretne zdarzenia zespół powinien regularnie zastanawiać się nad tym, jak inaczej reagować w przyszłości i jak wcześniej zastosować deeskalację.
  • Przykłady działań deeskalacyjnych wobec pacjentów z wystarczającymi umiejętnościami komunikacyjnymi:
    • Deeskalacja słowna talking down
      • słuchanie
      • wykazywanie zainteresowania sytuacją pacjenta i okazywanie zrozumienia.
    • Zaproponowanie rozmowy z kimś innymi, np.:
      • kierownictwem placówki
      • ordynatorem
      • duszpasterzem
      • rzecznikiem praw pacjenta
      • przyjacielem
      • krewnym
      • innymi zaufanymi osobami.
    • Ustalenie granic w sposób werbalny
      • jednoznacznie nazwać zachowania, które są niepożądane i nieakceptowalne.
    • Tylko w przypadku pacjentów bez zaburzeń świadomości:
      • zaproponować coś do picia albo jedzenia
      • zaproponować słodką przekąskę (może to być dodatkowa korzyść w przypadku hipoglikemii jako czynnika wyzwalającego)
      • zaproponować papierosa lub zapalenie razem (ewentualna korzyść dodatkowa w przypadku odstawienia nikotyny jako czynnika wyzwalającego).
    • Zaproponować lek (doustnie tylko pacjentom bez zaburzeń świadomości).
    • Niemożliwe lub możliwe w ograniczonym zakresie w przypadku pacjentów wymagających monitorowania:
      • zaproponować „przerwę” w badaniu i spędzenie czasu np. we własnym pokoju, w ogrodzie, w kaplicy, itp.
      • zaproponować ciepłą kąpiel
      • zaangażować pacjenta w aktywność na oddziale lub w ogrodzie
      • zaproponować ruch (tenis stołowy, bieganie, itp.).

Unieruchomienie

  • Unieruchomić pacjenta można wyłącznie pod następującymi warunkami:
    • Sytuacja nagła ze znacznym zagrożeniem dla siebie lub innych osób i brakiem zdolności działania lub wyrażenia zgody.
    • Tylko na polecenie lekarza i po dokładnym określeniu wskazania.
    • Pod względem prawnym jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy odbywa się w obronie własnej, w stanie nagłym lub na polecenie sądu.
    • Rozważyć alternatywne strategie deeskalacji.
    • Zwrócić uwagę na adekwatność.
    • Osoba unieruchomiona wymaga ciągłego monitorowania.
    • Należy udokumentować wskazanie, rodzaj i czas trwania unieruchomienia.
    • W przypadku unieruchomień dłuższych lub regularnych potrzebny jest nakaz sądowy.

Sedacja jako „unieruchomienie chemiczne”

  • W odniesieniu do „unieruchomienia chemicznego” obowiązują co do zasady takie same restrykcje jak w przypadku unieruchomienia mechanicznego.
  • Ponadto przymusowe podanie leków jest dopuszczalne wyłącznie po przyjęciu do szpitala, z reguły na oddział zamknięty (zobacz wyżej).
  • Substancje uspokajające bez celu terapeutycznego, wyłącznie w celu unieruchomienia, są uzasadnione tylko w warunkach oddziału intensywnej opieki medycznej:
    • Z ciągłym monitorowaniem, aby zagwarantować właściwą opiekę nad pacjentem i dać możliwość zidentyfikowania w porę działań niepożądanych.
    • Granica między wskazaniami terapeutycznymi, pożądanymi reakcjami ubocznymi sedacji i dominującym zamiarem unieruchomienia jest często w praktyce płynna.

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

  • O tym, że hospitalizacja jest konieczna ze względu na poważną chorobę, nawet jeśli pacjent tego nie rozumie lub nie przyjmuje do wiadomości.
  • Poinformować należy również bliskich/opiekunów.
  • ZaleO tym, że zależnie od przyczyny, rokowanie waha się od złego do doskonałego.

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Shi Q., Warren L., Saposnik G., Macdermid J.C.. Confusion assessment method: a systematic review and meta-analysis of diagnostic accuracy, Neuropsychiatr Dis Treat 2013, 9: 1359-70, PubMed
  2. Siddiqi N., Harrison J.K., Clegg A. et al. Interventions for preventing delirium in hospitalised non-ICU patients, Cochrane Database Syst Rev 2016, 3: CD005563, PMID: 26967259, PubMed
  3. Inouye S.K., Westendorp R.G., Saczynski J.S. Delirium in elderly people. Inouye S.K, Westendorp R.G., Saczynski J.S. Lancet, 2013, PMID: 23992774, PubMed

Opracowanie

  • Katarzyna Kosiek (recenzent)
  • Thomas M. Heim (recenzent/redaktor)
Splątanie; Ostra psychotyczna reakcja egzogenna; Psychoza na oddziale intensywnej terapii; Zespół intensywnej terapii; Zaburzenia psychiczne na oddziale intensywnej terapii
Splątanie, ostre
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Nie ma jednolitej definicji splątania. Splątanie zwykle odnosi się do zaburzeń myślenia z upośledzeniem orientacji: czasu miejsca sytuacji związanej z osobą.
Psychiatria
Splątanie, ostre
/link/22fc5e148c1e46b99184ff43312133ed.aspx
/link/22fc5e148c1e46b99184ff43312133ed.aspx
splatanie-ostre
SiteProfessional
Splątanie, ostre
K.Reinhardt@gesinform.de
m.parol@konsylium24.pl
pl
pl
pl