Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Rozwarstwienie aorty

Streszczenie

  • Definicja: Rozwarstwienie aorty odnosi się do uszkodzenia wewnętrznej ściany aorty z krwawieniem między warstwami ściany naczynia. W zależności od lokalizacji w klasyfikacji Stanford rozróżnia się rozwarstwienia typu A obejmujące aortę wstępującą i/lub łuk aorty oraz rozwarstwienia typu B ograniczone do aorty zstępującej.
  • Częstość występowania: Zapadalność na rozwarstwienie aorty wynosi około 6/100 000 przypadków rocznie, przy czym rozwarstwienia typu A są częstsze.
  • Objawy: Typowy jest nagły, silny ból w klatce piersiowej, rzadko również ból pleców lub brzucha. Zmniejszona perfuzja odgałęzień aorty może prowadzić do niedokrwienia i uszkodzenia narządów i wielu innych objawów.
  • Obraz kliniczny: W ciężkich przypadkach niestabilność hemodynamiczna aż do wstrząsu. W innych przypadkach często nadciśnienie tętnicze, różnica ciśnienia tętniczego lub tętna w kończynach górnych, deficyt tętna, nowy szmer rozkurczowy w niewydolności zastawki aortalnej.
  • Diagnostyka: Szybka diagnostyka w celu wykluczenia innych rozpoznań i wykrycia rozwarstwienia aorty za pomocą badań obrazowych (angiografia TK, echokardiografia, rzadziej RM).
  • Leczenie: Leczenie w specjalistycznym ośrodku. W przypadku rozwarstwień typu A, natychmiastowe leczenie chirurgiczne z wszczepieniem protezy aorty. W przypadku rozwarstwienia typu B stosuje się leczenie zachowawcze lub wewnątrznaczyniowe, rzadziej chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Ostre rozwarstwienie aorty (acute aortic dissection, AAD) odnosi się do uszkodzenia ściany naczynia aorty z krwotokiem śródściennym i oddzieleniem warstw ściany naczynia.1
    • Najważniejsza jednostka ostrego zespołu aortalnego (acute aortic syndrome, AAS)
    • Rzadki, ale zagrażający życiu stan kliniczny
  • Podział według lokalizacji zgodnie z klasyfikacją Stanford
    • Typ A: z zajęciem aorty wstępującej i łuku aorty
    • Typ B: rozpoczyna się w gałęzi zstępującej aorty bez zmian w aorcie wstępującej
  • Klinicznie rozwarstwienie aorty objawia się nagłym, silnym bólem w klatce piersiowej lub bólem pleców
    • W zależności od lokalizacji: promieniowanie między łopatkami lub do jamy brzusznej i pleców
  • Powikłania rozwarstwienia aorty:
  • Badaniem obrazowym z wyboru w celu wykrycia rozwarstwienia aorty jest zwykle angiografia TK.
  • Leczenie powinno być prowadzone w ośrodku kardiologicznym lub specjalizującym się w chirurgii naczyniowej.
    • Możliwość leczenia chirurgicznego, wewnątrznaczyniowego lub zachowawczego w zależności od wyników i indywidualnego profilu ryzyka.
  • W przypadku nieleczonego rozwarstwienia śmiertelność jest bardzo wysoka.

Ostry zespół aortalny (AAS)1 

  • Obraz kliniczny uszkodzenia aorty, charakteryzujący się nagłymi objawami o podobnej charakterystyce klinicznej
  • Obejmuje następujące jednostki:
    • Ostre rozwarstwienie aorty (AAD)
    • Śródścienny krwiak aorty (intramural hematoma, IMH)
    • Wrzód drążący aorty (penetrating aortic ulcer, PAU)
    • Urazowe uszkodzenia aorty (traumatic aortic injury, TAI)

Częstość występowania

  • Badanie populacji w regionie oksfordzkim2
    • Zapadalność na poziomie 6/100 000 rocznie
      • Rozwarstwienia typu A wg klasyfikacji Stanford — 71,2%
      • Rozwarstwienia typu B wg klasyfikacji Stanford — 28,8%
  • Zapadalność zależy od wcześniejszego nadciśnienia tętniczego3
    • 21/100 000 rocznie u osób z nadciśnieniem tętniczym
    • 5/100 000 rocznie u osób bez nadciśnienia tętniczego
  • Szczyt zapadalności po 50. roku życia
  • Mężczyźni chorują częściej niż kobiety

Etiologia i patogeneza

Etiologia

  • Przewlekłe uszkodzenie lub osłabienie ściany naczynia aorty
  • Zwiększone naprężenie ściany z powodu coraz większego poszerzenia naczynia
  • Ostatecznie rozdarcie błony wewnętrznej i krwotok w obrębie błony środkowej oraz rozwarstwienie ściany aorty

Patogeneza

  • Przy ostrym rozwarstwieniu aorty dochodzi do rozerwania tunica intima ( warstwa- błona wewnętrzna) — warstwy położonej najbardziej wewnątrz naczynia, a częściowo też tunica media ( warstwa- błona środkowa).
  • Przepływająca krew dostaje się do rozdwojonej ściany naczynia (wejście/ wrota).
    • Rozwarstwienie zwykle postępuje zgodnie z kierunkiem przepływu krwi
  • Postępujące rozszczepienie tworzy dwa światła, prawdziwe i kanał rzekomy naczynia, oddzielone błoną rozdzielającą.
  • Jeśli obecne jest dystalne rozdarcie warstwy wewnętrznej, krew może ponownie przedostać się do prawidłowego światła (ponowne wejście).

Klasyfikacja

  • Klasyfikacja Stanford
    • Rozwarstwienia aorty typu A
      • Wszystkie rozwarstwienia obejmujące również aortę wstępującą
    • Rozwarstwienie aorty typu B
      • Początek dystalnie do lewej tętnicy podobojczykowej bez zajęcia aorty wstępującej
  • Klasyfikacja DeBakey,
    • Typ I
      • Zajęcie aorty wstępującej i zstępującej
    • Typ II
      • Tylko rozwarstwienie aorty wstępującej
    • Typ III
      • Tylko rozwarstwienie aorty zstępującej
      • Typ IIIa: ograniczony do zstępującej aorty piersiowej
      • Typ IIIb: przedłużenie poniżej przepony
  • Klasyfikacja według przebiegu klinicznego1
    • Ostre rozwarstwienie aorty: ≤14 dni
    • Podostre rozwarstwienie aorty: 15–90 dni
    • Przewlekłe rozwarstwienie aorty: >90 dni
  • Klasyfikacja ostrych zespołów aortalnych (AAS)1
    • Klasa 1: klasyczne rozwarstwienie aorty (aortic dissection, AD)
    • Klasa 2: śródścienny krwiak aorty (intramural hematoma, IMH)
    • Klasa 3: obwodowe/dyskretne rozwarstwienie aorty z wypukłością
    • Klasa 4: wrzód drążący aorty (penetrating aortic ulcer, PAU) po pęknięciu blaszki miażdżycowej
    • Klasa 5: jatrogenne lub urazowe uszkodzenia aorty (traumatic aortic injury, TAI)

Czynniki predysponujące4

ICD-10

  • I71 Tętniak i rozwarstwienie aorty
    • I71.0 Tętniak rozwarstwiający aorty [dowolnego odcinka]
    • I71.1 Tętniak odcinka piersiowego aorty, pęknięty
    • I71.3 Tętniak odcinka brzusznego aorty, pęknięty
    • I71.5 Tętniak odcinka piersiowo-brzusznego aorty, pęknięty
    • I71.8 Tętniak aorty o nieokreślonym umiejscowieniu, pęknięty
    • I71.9 Tętniak aorty o nieokreślonym umiejscowieniu, bez informacji o pęknięciu
  • Q25 Wrodzone wady rozwojowe dużych tętnic
    • Q25.4 Inne wrodzone wady rozwojowe aorty

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

Wytyczne: diagnostyka przypadku podejrzenia rozwarstwienia aorty1

  • Kliniczne podejrzenie ostrego zespołu aortalnego
  • Diagnostyka laboratoryjna (patrz poniżej)
  • Diagnostyka obrazowa
    • Priorytetowe badania to TK, RM i TEE.
    • Angiografia TK lub angiografia RM
      • Dla optymalnej oceny zakresu rozwarstwienia i często wrót rozwarstwienia
      • Doskonała do diagnozowania IMH, PAU i TAI
    • Echokardiografia przezprzełykowa (TEE)
      • Lepsza wizualizacja przepływu krwi i lokalizacja rozwarstwień
      • Odpowiednia dla niestabilnych pacjentów i do monitorowania zmian (opieka śródoperacyjna / intensywna terapia)

Ocena ryzyka zwiększająca prawdopodobieństwo oceny wstępnej8

  • Ocena ryzyka od 0 do 3 punktów (1 punkt za każdą pozytywną kategorię)
  • Wysokie ryzyko w wywiadzie
    • Zespół Marfana (lub inne zaburzenia tkanki łącznej)
    • Zaburzenia aorty w wywiadzie rodzinnym
    • Rozpoznane zaburzenie zastawki aortalnej
    • Tętniak aorty piersiowej w wywiadzie
    • Wcześniejsze manipulacje w obszarze aorty (w tym operacje kardiochirurgiczne)
  • Ból świadczący o wysokim ryzyku
    • Ból w klatce piersiowej, pleców lub brzucha spełniający którekolwiek z poniższych kryteriów:
      • Nagły początek
      • Duża intensywność bólu
      • Rozrywający charakter
  • Wyniki badań świadczące o wysokim ryzyku
    • Dowody na deficyt perfuzji
      • Deficyt tętna
      • Różnice w skurczowym ciśnieniu tętniczym
    • Ogniskowe deficyty neurologiczne (w połączeniu z odpowiednim bólem)
    • Szmer rozkurczowy powyżej punktu Erba (nowy i związany z odpowiednim bólem)
    • Hipotonia lub wstrząs
    • Objawy tamponady serca

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Badanie przedmiotowe

  • Ogólne badanie fizykalne z parametrami życiowymi
  • Różnica ciśnienia tętnicze (ok. 15 %)9,11
    • Różnica tętna lub ciśnienia skurczowego między ramionami
  • Deficyt tętna (ok. 19 %)
    • Różnica między częstością akcji serca a wyczuwalnym tętnem
  • Szmery rozkurczowe serca9
    • Objawy niewydolności zastawki aortalnej w rozwarstwieniu typu A
  • Objawy wysięku osierdziowego lub tamponady (ok. 13 %)
    • Przekrwienie żył szyjnych, tętno paradoksalne i hipotonia
  • Objawy kliniczne zaburzeń tkanki łącznej

Diagnostyka specjalistyczna

Diagnostyka laboratoryjna

EKG

  • Wykluczenie innych chorób z bólem w klatce piersiowej jako pierwotnym objawem (np. zawał mięśnia sercowego)
  • W razie potrzeby wykrywanie typowych dla niedokrwienia zmian w EKG również w rozwarstwieniu aorty
    • Rozwarstwienia typu A i zajęcie naczyń wieńcowych mogą prowadzić do zawału serca.
  • Zapis EKG nie wzbudza podejrzeń w 38% rozwarstwień typu B.

Diagnostyka obrazowa

  • Cel diagnostyki obrazowej w stanach nagłych:
    • Badanie w przydatne w diagnostyce różnicowej
    • Wykrycie rozwarstwiającej się ściany: warstwa oddzielająca dwa światła aorty jako dowód rozwarstwienia aorty
  • Echokardiografia przezklatkowa (TTE)
    • Zalecana jako wstępna procedura obrazowania we wszystkich podejrzanych przypadkach1
  • TK, RM i TEE są równie wiarygodne w potwierdzaniu lub wykluczaniu ostrego rozwarstwienia aorty (AAD)12.
    • Angiografia TK 
      • Często podstawowa diagnostyka z wyboru
      • Odpowiednia u niestabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)1
      • Dla optymalnej oceny zakresu rozwarstwienia
      • Doskonała do diagnozowania IMH, PAU i TAI
    • Echokardiografia przezprzełykowa (TEE)
      • Odpowiednia u niestabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)1,12
      • Lepsza wizualizacja przepływu krwi i lokalizacja rozwarstwień
      • Nadaje się do monitorowania zmian (opieka śródoperacyjna / intensywna terapia)
    • Angiografia RM
      • W stanach nagłych niekorzystny długi czas badania
      • U stabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)
    • Powtórzenie obrazowania przy:
      • Negatywnych wynikach badań i utrzymującym się podejrzeniu klinicznym
      • W przypadku niepowikłanego rozwarstwienia aorty typu B i leczenia zachowawczego
  • RTG klatki piersiowej
    • Wykluczenie innych patologii klatki piersiowej
    • Można rozważyć, jeśli prawdopodobieństwo kliniczne jest niskie
    • Poszerzone śródpiersie u 39–56% w przypadku rozwarstwienia typu B
    • Nie wyklucza rozwarstwienia, ponieważ wyniki nie wzbudzają podejrzeń w 19–36% przypadków.

Wskazania do skierowania do hospitalizacji

  • Hospitalizacja w trybie nagłym w przypadku podejrzenia choroby.
  • Transport pod eskortą ratownika medycznego do ośrodka kardiologicznego dysponującego niezbędną wiedzą specjalistyczną.
  • Szpital powinien zostać poinformowany z wyprzedzeniem.

Leczenie

Cele leczenia

  • Stabilizacja czynności życiowych
  • Odpowiednie leczenie bólu
  • Uniknięcie powikłań
  • Ustalenie podstawowych koncepcji terapii:
    • Chirurgiczne lub wewnątrznaczyniowe leczenie rozwarstwienia
    • Terapia zachowawcza

Ogólne informacje o terapii

  • Leczenie w ośrodku chorób serca i naczyń z doświadczeniem w zabiegach chirurgicznych i wewnątrznaczyniowych
  • Zwykle intensywne monitorowanie medyczne i leczenie
    • Ścisłe monitorowanie funkcji życiowych
    • Zawsze z towarzyszącym leczeniem farmakologicznym (analgezja, obniżenie ciśnienia tętniczego)
  • Koncepcja terapii w zależności od rodzaju i lokalizacji ostrego rozwarstwienia aorty
    • Rozwarstwienie aorty typu A13
      • Nagłe wskazanie do leczenia chirurgicznego
    • Niepowikłane rozwarstwienie aorty typu B,
      • Zalecane leczenie zachowawcze
      • W razie potrzeby leczenie wewnątrznaczyniowe (thoracic endovascular aortic repair, TEVAR)
    • Powikłane rozwarstwienie aorty typu B1
      • Zalecana terapia wewnątrznaczyniowa (thoracic endovascular aortic repair, TEVAR)
      • W razie potrzeby interwencja chirurgiczna
    • Uwzględnienie indywidualnych aspektów klinicznych i anatomicznych

Wytyczne: zalecenia dotyczące leczenia rozwarstwienia aorty1

  • W przypadku wszystkich pacjentów z rozwarstwieniem aorty zalecana jest farmakoterapia obejmująca łagodzenie bólu i kontrolę ciśnienia tętniczego.
  • U pacjentów z rozwarstwieniem aorty typu A zalecana jest pilna operacja.
  • U pacjentów z ostrym rozwarstwieniem aorty typu A i nieprawidłową perfuzją narządów, interwencja hybrydowa (tj. należy rozważyć wymianę aorty wstępującej i/lub łuku aorty wraz z przezskórnym zabiegiem dodatkowej gałęzi aorty lub bocznej gałęzi tętnicy).
  • Przy niepowikłanym rozwarstwieniu aorty typu B zaleca się zawsze stosowanie farmakoterapii.
  • Przy niepowikłanym rozwarstwieniu aorty typu B należy również rozważyć wewnątrznaczyniową naprawę aorty piersiowej (TEVAR).
  • Przy powikłanym rozwarstwieniu aorty typu B zalecana jest wewnątrznaczyniowa naprawa aorty piersiowej (TEVAR).
  • Przy powikłanym rozwarstwieniu aorty typu B można rozważyć interwencję chirurgiczną.

Leczenie farmakologiczne

Obniżenie ciśnienia tętniczego

  • Cel obniżenia ciśnienia tętniczego,
    • Obniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego
  • Dożylne leki przeciwnadciśnieniowe4
    • Beta-blokery (np. esmolol, metoprolol)
    • Środki rozszerzające naczynia (np. labetolol (w ramach importu docelowego), nitroprusydek)
  • W dalszym przebiegu, przejście na doustne leki przeciwnadciśnieniowe
    • Obniżenie do 130/80 mmHg i niżej (jeśli tolerowane)
    • W większości przypadków konieczna jest terapia skojarzona kilkoma lekami przeciwnadciśnieniowymi.

Analgezja

  • Odpowiednia analgezja, np. za pomocą opioidowych leków przeciwbólowych (morfina)

Leczenie chirurgiczne

Rozwarstwienie aorty typu A

  • Wskazanie do natychmiastowego leczenia chirurgicznego1
  • Otwarta chirurgiczna wymiana aorty na protezę aortalną
    • Często stosowanym materiałem do produkcji protez naczyniowych jest polimer zwany Dacron.
    • Dostępna jest również wstawka z zastawką (proteza naczyniowa z zastawką serca).
    • W przypadku długich rozwarstwień rozciągających się do dystalnej części aorty, stosuje się protezę naczyniową ze swobodnie unoszącym się dystalnym końcem w aorcie zstępującej, którą łączy się z inną protezą podczas drugiej operacji (technika trąby słonia, elephant trunk).
  • Utrzymanie krążenia przez płuco-serce
  • Jeśli to konieczne, podejmuje się dalsze działania w zakresie kardiochirurgii i chirurgii naczyniowej (np. naprawa zastawki aortalnej).
  • W przypadku nieprawidłowej perfuzji z uszkodzeniem narządu w razie potrzeby stosowane są interwencje hybrydowe.
    • Otwarta chirurgiczna wymiana aorty wstępującej i/lub łuku aorty
    • Równoległy przezskórny zabieg na aorcie lub odpowiedniej tętnicy

Rozwarstwienie aorty typu B

  • Możliwe wskazanie do operacji, jeśli rozwarstwienie aorty typu B jest ostre i powikłane.1
    • Leczenie wewnątrznaczyniowe jest często podstawową terapią z wyboru.
    • W przypadku przeciwwskazań lub niepowodzenia terapii wewnątrznaczyniowej
  • Brakuje badań z randomizacją porównujących zabieg wewnątrznaczyniowy lub otwarty w przypadku ostrego powikłanego rozwarstwienia typu B.

Leczenie wewnątrznaczyniowe

Wewnątrznaczyniowa naprawa aorty piersiowej (TEVAR)

  • Wskazania
    • Powikłane rozwarstwienie aorty typu B1
    • W razie potrzeby, w przypadku niepowikłanego rozwarstwienia aorty typu B i zestawienia profilu ryzyka, np.:
      • Duża średnica aorty
      • Niekontrolowany ból
      • Oporne na leczenie nadciśnienie tętnicze
      • Czynniki ryzyka przewlekłej ekspansji
  • Zabieg
    • Dostęp przez tętnicę udową wspólną
    • Umieszczenie stentgraftu w świetle naczynia
      • Zakrycie miejsca wejścia rozwarstwienia
      • Zapobiega to kompresji prawdziwego światła przez kanał rzekomy powstający pod ciśnieniem.
      • Prowadzi do wykrzepiania w kanale rzekomym.
    • Ryzyko niedrożności odgałęzięń tętniczych aorty

Inne zabiegi specjalne

  • Implantacja stentów zaopatrujących rozwarstwienie (technika PETTICOAT)
  • Fenestracja wewnątrznaczyniowa
  • Technika "trąby słonia"
  • Procedura rewaskularyzacji poszczególnych gałęzi aorty

Zapobieganie

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Choroba rozpoczyna się nagłym bólem w okolicy brzucha/pleców.
  • Często dochodzi do szybkiej progresji, która prowadzi do wstrząsu i zgonu pacjenta.

Powikłania

Rokowanie

  • Rozwarstwienie typu A wg klasyfikacji Stanford
    • 40–60% śmiertelności w ciągu pierwszych 48 godzin po zdarzeniu w przypadku braku leczenia1
    • Po operacji 30-dniowa śmiertelność to 30%1
  • Niepowikłane rozwarstwienie typu B wg klasyfikacji Stanford z leczeniem zachowawczym14
    • 30-dniowa śmiertelność na poziomie 2,4%
    • Wskaźnik przeżycia po 1 roku 86,2–100%
    • Wskaźnik przeżycia po 5 latach 59–97,2%
  • Powikłane rozwarstwienie typu B wg klasyfikacji Stanford z terapią wewnątrznaczyniową14
    • 30-dniowa śmiertelność na poziomie 7,3%
    • Wskaźnik przeżycia po 1 roku 62–100%
    • Wskaźnik przeżycia po 5 latach 61–87%

Dalsze postępowanie

  • Regularna obserwacja kliniczna, np. miesiąc i 6 miesięcy po zdarzeniu, a następnie w odstępach rocznych1
    • Regularne badania obrazowe (TK lub RM)1,13
    • Ścisła kontrola ciśnienia tętniczego1
  • Po rekonstrukcji zastawek serca coroczne badanie echokardiograficzne
  • Po reimplantacji tętnic wieńcowych kontrola ergometryczna i, w razie wystąpienia objawów klinicznych, koronarografia
  • Czynniki ryzyka progresji rozwarstwienia, powstania tętniaka lub pęknięcia:
    • Średnica aorty
    • Nieodpowiednio leczone nadciśnienie tętnicze
    • Perfuzja kanału rzekomego
    • Zaawansowany wiek biologiczny

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Tętniak aorty brzusznej z rozwarstwieniem w badaniu USG (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Tętniak aorty brzusznej z rozwarstwieniem w badaniu USG (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de © Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg).

Źródła

Wytyczne

  • ESC Guidelines for the Management of peripheral arterial and aortic diseases, 2024. www.escardio.org

LiteraturPiśmiennictwo

  1. European Society of Cardiology (ESC). Aortic Diseases Guidelines. Stand 2015. www.escardio.org
  2. Howard DP, Banerjee A, Fairhead JF, et al. Population-based study of incidence and outcome of acute aortic dissection and premorbid risk factor control: 10-year results from the Oxford Vascular Study. Circulation. 2013;127(20):2031-2037. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.112.000483 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Olsson C, Thelin S, Stahle E, et al. Thoracic aortic aneurysm and dissection: increasing prevalnece and improved outcomes reported in a nationwide population-based study of more than 14000 cases from 1987 to 2002 . Circulation 2006; 114: 2611-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Pape LA, Awais M, Woznicki EM. Presentation, Diagnosis, and Outcomes of Acute Aortic Dissection: 17-Year Trends From the International Registry of Acute Aortic Dissection. J Am Coll Cardiol 2015 Jul 28; 66(4): 350-8. pmid:26205591 PubMed
  5. Singh S, Nautiyal A. Aortic Dissection and Aortic Aneurysms Associated with Fluoroquinolones: a Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies. Am J Med 2017. pmid:28739200 PubMed
  6. Pasternak B, Inghammar M, Svanström H. Fluoroquinolone use and risk of aortic aneurysm and dissection: Nationwide cohort study. BMJ 2018 Mar 8; 360: k678. pmid: 29519881 PubMed
  7. Gopalakrishnan C, Bykov K, Fischer MA, Connolly JG, Gagne JJ, Fralick M. Association of Fluoroquinolones With the Risk of Aortic Aneurysm or Aortic Dissection. JAMA Intern Med. 2020. PMID: 32897307. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Rogers AM, Hermann LK, Booher AM, et al. Sensitivity of the aortic dissection detection risk score, a novel guideline-based tool for identification of acute aortic dissection at initial presentation: results from the international registry of acute aortic dissection. Circulation. 2011;123(20):2213-2218. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.110.988568 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Klompas M. Does this patient have an acute thoracic aortic dissection?. JAMA 2002; 287: 2262-72. PubMed
  10. Thrumurthy SG, Karthikesalingam A, Patterson BO, et al. The diagnosis and management of aortic dissection. Clinical review. BMJ 2012; 344: d8290. BMJ (DOI)
  11. Hagan PC, Nienaber CA, Isselbacher EM, et al. The International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD) : new insights into an old disease. JAMA 2000; 283: 897-903. PubMed
  12. Shiga T, Wajima Z, Apfel CC, Inoue T, Ohe Y. Diagnostic Accuracy of Transesophageal Echocardiography, Helical Computed Tomography, and Magnetic Resonance Imaging for Suspected Thoracic Aortic Dissection: Systematic Review and Meta-analysis. Arch Intern Med 2006; 166: 1350-6. PubMed
  13. Safi HJ, Estrera AL. Aortic dissection. Br J Surg 2004; 91: 523-5. PubMed
  14. Moulakakis KG, Mylonas SN, Dalainas I, Kakisis J, Kotsis T, Liapis CD. Management of complicated and uncomplicated acute type B dissection. A systematic review and meta-analysis. Ann Cardiothorac Surg. 2014;3(3):234-246. doi:10.3978/j.issn.2225-319X.2014.05.08 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Tomasz Tomasik; dr hab. n. med. Prof.; specjalista medycyny rodzinnej; Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Tomasz Sobalski; specjalista medycyny rodzinnej; NZOZ Gabinet Lekarza Rodzinnego Tomasz Sobalski Zielonki (recenzent)
  • Jonas Klaus, lekarz, Fryburg Bryzgowijski
I71; I710; I711; I713; I715; I718; I719; Q25; Q254
aortaaneurisme; aortadisseksjon; dissekerende aneurisme; Aortadissektion
Ostre rozwarstwienie aorty; Tętniak rozwarstwia się; Rozwarstwienie aorty; Ostry zespół aortalny; Ostre rozwarstwienie aorty; Śródścienny krwiak aorty; Penetrujący wrzód aorty; Urazowe uszkodzenia aorty; Intima; Krwiak śródścienny; Stent-graft aorty; Dakron; Proteza naczyniowa; Chirurgia naczyniowa; TEVAR; Wewnątrznaczyniowa naprawa aorty piersiowej; Technika trąby słonia; Kanał rzekomy; Klasyfikacja Stanford
Rozwarstwienie aorty
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Rozwarstwienie aorty odnosi się do uszkodzenia wewnętrznej ściany aorty z krwawieniem między warstwami ściany naczynia. W zależności od lokalizacji w klasyfikacji Stanford rozróżnia się rozwarstwienia typu A obejmujące aortę wstępującą i/lub łuk aorty oraz rozwarstwienia typu B ograniczone do aorty zstępującej.
Kardiologia/Choroby serca i naczyń
Rozwarstwienie aorty
/link/0fa9ad5bf0924138bf394d7fa5fa544f.aspx
/link/0fa9ad5bf0924138bf394d7fa5fa544f.aspx
rozwarstwienie-aorty
SiteDisease
Rozwarstwienie aorty
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#dr.dabrowska@wp.pl
pl
pl
pl